Tìm hiểu lễ Giỗ tổ Hùng Vương - Văn hóa tâm linh của người Việt

2021-04-21 07:56:32 0 Bình luận
Giỗ Tổ Hùng Vương và Lễ hội Đền Hùng được tổ chức vào 10/3 âm lịch hàng năm, là một trong những ngày lễ trọng đại của dân tộc Việt Nam. Ngày Giỗ Tổ trở thành Quốc lễ, góp phần tôn vinh các giá trị văn hóa dân tộc, là dịp để giáo dục truyền thống dựng nước, giữ nước và đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”.

Văn hóa Hùng Vương, trước hết là sự phát triển tín ngưỡng của người Việt. Thời nguyên thủy tổ tiên ta còn sống lệ thuộc vào thiên nhiên, dựa dẫm vào thiên nhiên, cần sự che chở của thiên nhiên. Hoàn cảnh ấy đã nảy sinh ra vô khối các vị thần thiên nhiên được thờ cúng khắp nơi: thần núi, thần sông, thần rừng, thần suối...
 
Mặt trời là vị thần xuất hiện sớm, gần gũi. Thiếu mặt trời là thiếu sự sống, do vậy tín ngưỡng thờ thần mặt trời xuất hiện trước cả thời đại Hùng Vương. Dân ta làm nghề nông trồng lúa nước. Các cư dân nông nghiệp lúa nước đều có tín ngưỡng phồn thực, cầu cho con người, mùa màng sinh sôi phát triển. Cùng với tín ngưỡng thờ nhiên thần, tín ngưỡng thờ lúa, tổ tiên ta còn thờ người khai dân lập ấp, thờ người có công với dân với nước. Người Mường ở Phú Thọ còn có tục thờ Vua Hùng trên bàn thờ dòng dõi ở sát thượng lương các ngôi nhà cái (nhà con trưởng). Gia đình nào cũng có bàn thờ gia tiên và thờ thần thổ - công táo - quân vua bếp...

Có thể nói, dân ta từ thời Hùng Vương đã rất sùng bái tín ngưỡng. Các tín ngưỡng được lồng ghép tích hợp trong nghi lễ. Bản chất của tín ngưỡng là để tạ ơn và cầu mong sự che chở của các hồn, các thần phù hộ cho mình, gia đình mình và cộng đồng xóm làng mình được bình yên khỏe mạnh trường thọ ăn nên, làm ra phát triển mọi mặt.

Xã hội Hùng Vương, trên có Vua, dưới có lạc hầu, lạc tướng, ở làng chạ có quan bồ chính cai quản. Dù vậy, Vua và dân còn cùng ăn, cùng làm, chết cùng chôn chung một nghĩa địa. Hội đồng bô lão quyết đáp những công to việc lớn của làng chạ. Mỗi thành viên của làng chạ đều là con dân của cộng đồng, được cộng đồng bao bọc. Chính nhờ chế độ công xã Hùng Vương ấy mà Việt Nam ta đã không phải trải qua thời kỳ chiếm hữu nô lệ.
 
Chế độ thổ tù lang đạo ở vùng Mường xưa là tàn tích rớt lại rõ nhất của xã hội công xã Hùng Vương. Nhà quan lang - thổ tù, nhà cái, trưởng họ, có trữ những bịch chứa thóc công. Chẳng hạn, có bịch chứa thóc thờ, chuyên dùng cúng bái của cộng đồng. Lại có bịch thóc cứu đói, nhà dân nào bị đứt bữa, quan thổ tù cho mở cửa cấp thóc gạo. Mỗi mường đều có ông mo mường chuyên lo về tín ngưỡng chung cho cộng đồng. Việc đánh bắt cá trong suối trong hồ, săn bắt thú trong rừng được chia đều cho mọi người. Ruộng đất của mường cũng là của chung.

Nhà nước Văn Lang cổ đại, có kinh thành Phong Châu theo truyền thuyết. Nhưng, dấu tích kinh thành thì không còn thấy. Ở vùng Đất Tổ hầu như làng nào cũng có rừng Cấm, khu rừng thiêng của các làng chạ. Hằng năm dân làng đến đấy làm lễ mở cửa rừng, lễ động thổ hoặc mở hội thề (một nghi lễ tối cổ của các cộng đồng người xuất hiện rất sớm từ trước khi có luật tục).
 
Truyền thuyết về thành Phong Châu cổ cũng không thấy nói gì đến thành lũy, lâu đài nguy nga tráng lệ. Có lẽ do hoàn cảnh thời chiến nên Vua Hùng sống dựa vào thiên nhiên, hòa vào thiên nhiên và hòa vào với làng chạ. Lối sống hòa hợp ấy của người Việt đã giúp ông cha ta sau này có những chính sách dung hòa mọi tôn giáo với phong tục và tín ngưỡng bản địa, như chủ trương “tam giáo (Nho, Phật, Lão) đồng nguyên”.
 
Không đâu khác trên lãnh thổ Việt Nam như ở vùng Đất Tổ Phú Thọ còn thấy lưu giữ nhiều các di chỉ khảo cổ Đông Sơn là văn hóa khảo cổ giai đoạn nhà nước Văn Lang cùng các truyền thuyết về giai đoạn lịch sử ấy. Lễ hội dân gian, di tích thờ cúng Hùng Vương và các tài liệu điền dã dân tộc học khác có dày đặc ở Đất Tổ là những nội dung góp phần tạo ra phong tục Việt Nam, văn hóa Việt Nam.
 
Gần đây, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng tỉnh Phú Thọ có chủ trương hệ thống hóa, lập hồ sơ về “Không gian văn hóa Hùng Vương” để đề nghị với Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) xếp vào danh mục di sản văn hóa cần được bảo vệ gìn giữ cho nhân loại. Đó là việc làm hết sức thiết thực, giúp những thế hệ hiện đại có thể dễ dàng ngược thời gian, tiếp cận với nguồn gốc tổ tiên.

Tạp chí điện tử Hoà Nhập, cơ quan ngôn luận của Hiệp hội Doanh nghiệp của Thương binh và NKT Việt Nam, liên tục cập nhật thông tin liên quan về lĩnh vực kinh doanh của Thương binh và Người khuyết tật như: Đầu tư, kinh doanh, thương mại, dịch vụ, bất động sản, sức khỏe. Ngoài ra, Tạp chí cũng xin giới thiệu tới độc giả những bài viết về chính sách cho người có công, tấm gương thương binh, người khuyết tật vượt khó, doanh nhân thương binh, người khuyết tật tiêu biểu, doanh nghiệp của thương binhngười khuyết tật. Kính mời độc giả đón đọc. Mọi ý kiến đóng góp và chia sẻ xin liên hệ qua email tapchihoanhap@gmail.com.

Ý kiến độc giả

0

Mâu thuẫn pháp lý đang cản trở mục tiêu xây dựng xanh tại Việt Nam

Việt Nam đã đưa ra nhiều quy định pháp lý bắt buộc về hiệu quả năng lượng trong hoạt động xây dựng, phù hợp với định hướng phát triển bền vững và cam kết đạt phát thải ròng bằng “0” (Net Zero) vào năm 2050. Tuy nhiên, hệ thống pháp luật hiện nay đang tồn tại nghịch lý: luật yêu cầu bắt buộc, nhưng lại thiếu cơ chế chi trả cho những yêu cầu đó trong thực tiễn thiết kế và xây dựng. Điều này đang tạo ra khoảng trống lớn trong thực thi, ảnh hưởng tới cả khu vực đầu tư công và tư.
2025-07-18 15:40:22

Đại diện lãnh đạo TP.Hải Phòng thăm, tặng quà người có công tại phường An Hải

Sáng 18/7, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP.Hải Phòng Lê Anh Quân đến thăm, tặng quà ông Phạm Thanh Vân, người hoạt động kháng chiến bị địch bắt tù đày (hiện cư trú tại tổ dân phố Vân Tra, phường An Hải) nhân dịp kỷ niệm ngày Thương binh, liệt sĩ Việt Nam (27/7).
2025-07-18 14:35:17

Tổng Bí thư: Xác định cho được mục tiêu tổng quát và các đột phá chiến lược trong nhiệm kỳ tới

Tổng Bí thư yêu cầu xác định cho được mục tiêu tổng quát và các đột phá chiến lược trong nhiệm kỳ tới: phát triển nhanh, bền vững trên nền tảng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
2025-07-18 13:05:00

Những yếu tố bảo chứng cho khả năng kinh doanh vững vàng của Flamingo Golden Hill

Với pháp lý đầy đủ, cam kết lợi nhuận rõ ràng, vị trí đón đầu không gian tăng trưởng hậu sáp nhập, Flamingo Golden Hill là khu đô thị bảo chứng kinh doanh duy nhất ở cửa ngõ phía Nam Hà Nội.
2025-07-18 09:42:08

Cách mạng Tháng Tám 1945: Giá trị lịch sử và bài học đấu tranh giành, giữ nền độc lập

80 năm đã trôi qua, thắng lợi và bài học lịch sử của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 vẫn là một sự kiện trọng đại trong lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam. Khát vọng độc lập, tự do, cùng với một đường lối chính trị đúng đắn và sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tạo ra xung lực hồi sinh mạnh mẽ, góp phần làm nên thành công của cách mạng Tháng Tám, xây dựng một Nhà nước Việt Nam mới.
2025-07-17 22:05:05

Quảng Ninh: Có hay không? một hộ xin nơi thờ cúng 2 mẹ Việt Nam anh hùng và 4 liệt sĩ mãi mà không được

Tạp chí điện tử Hoà Nhập nhận được đơn của bà Nguyễn Thị Thúy Anh, ở tổ 47 khu 3 ( Bạch Đằng) nay là phường Hồng Gai, Quảng Ninh phản ánh gia đình mình đang phải thuê nhà ở khi mình có ô đất mua của Dự án đã nộp tới 95% tiền góp vốn, nay đề nghị dựng trên thổ đất ấy một căn nhà tạm làm nơi ở và để thờ cúng 2 mẹ Việt Nam anh hùng và 4 liệt sĩ mà mãi không được.
2025-07-17 21:51:22
Đang tải...