Nhu cầu bức thiết về “quỹ đất thứ hai”
Phát biểu khai mạc hội thảo, Tiến sĩ Nguyễn Việt Hùng, Phó Giám đốc Sở KH&CN Hà Nội nhấn mạnh vai trò cầu nối của Sở trong việc đưa các nghiên cứu khoa học vào thực tiễn đời sống. Ông cho rằng, trước tốc độ đô thị hóa nhanh chóng của Thủ đô, nhu cầu về giao thông tĩnh, kho bãi và hạ tầng kỹ thuật đang tạo ra sức ép lớn lên quỹ đất mặt đất vốn đã hạn hẹp.
TS Nguyễn Việt Hùng, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội phát biểu khai mạc.
Tại hội thảo, các đại biểu thống nhất quan điểm rằng không gian ngầm chính là “quỹ đất thứ hai” cần được khai thác triệt để. Việc phát triển chiều sâu không chỉ giúp gia tăng công năng, nâng cao giá trị công trình mà không làm phá vỡ cảnh quan quy hoạch, mà còn giúp ổn định kết cấu công trình, đặc biệt tại những khu vực có nền đất yếu hoặc mật độ xây dựng dày đặc như khu vực nội đô lịch sử của Hà Nội.
Đồng quan điểm, Giám đốc Sở Quy hoạch – Kiến trúc Hà Nội Nguyễn Trọng Kỳ Anh đã đưa ra cái nhìn chiến lược hơn khi nhận định phát triển không gian ngầm là một cấu phần không thể thiếu của cấu trúc đô thị hiện đại. Ông Kỳ Anh ví von không gian ngầm trong kỷ nguyên số là “tầng hạ tầng 4.0” – nơi không chỉ chứa các công trình kỹ thuật mà còn tích hợp hệ thống dữ liệu, cảm biến và các nền tảng quản lý thông minh. Tuy nhiên, lãnh đạo ngành quy hoạch cũng thẳng thắn chỉ ra những điểm nghẽn hiện nay như thiếu dữ liệu nền đồng bộ, thiếu quy chuẩn chuyên biệt và cơ chế đầu tư chưa thống nhất, khiến việc hình thành một hệ sinh thái không gian ngầm hoàn chỉnh còn gặp nhiều trở ngại.
Cũng tại hội thảo, phần trình bày và thảo luận về các sáng chế công nghệ mới được doanh nghiệp chủ động phối hợp với các nhà khoa học để giải quyết bài toán thực tiễn. Theo đó, Tiến sĩ Lê Xuân Thành, Thư ký khoa học Hội đồng Lý luận Trung ương đã giới thiệu về “Phương pháp thi công hầm từ trên xuống dưới (Top-Down) sử dụng cừ thép chữ C dẹt làm tường vây”. Đây là giải pháp được nhóm nghiên cứu và Công ty Tài Lộc phát triển xuất phát từ chính những khó khăn trong thi công tại các đô thị lớn: mặt bằng chật hẹp, rủi ro sụt lún cho các công trình lân cận và yêu cầu khắt khe về môi trường (tiếng ồn, khói bụi). Theo báo cáo tại hội thảo, sáng chế này đã được Cục Sở hữu trí tuệ công bố vào tháng 8-2025 và đã chứng minh hiệu quả thực tế qua 28 công trình tại Hà Nội.
Qua phần trình bày, các chuyên gia tại hội thảo đánh giá cao tính ưu việt của giải pháp này, đặc biệt là khả năng tối ưu hóa diện tích sử dụng đất (có thể thi công sát mép biên đất), rút ngắn tiến độ và giảm thiểu tác động đến giao thông đô thị. Việc làm chủ công nghệ thi công hầm trong điều kiện địa chất phức tạp không chỉ mang lại lợi ích kinh tế cho chủ đầu tư mà còn có ý nghĩa xã hội lớn, giảm thiểu khiếu kiện và rủi ro trong quá trình xây dựng xen cấy trong đô thị.
Hoàn thiện hành lang pháp lý để nhân rộng sáng kiến
Phát biểu chỉ đạo và định hướng tại hội thảo, Thượng tướng, Giáo sư, Tiến sĩ (GS.TS) Nguyễn Văn Thành, Phó Chủ tịch chuyên trách Hội đồng Lý luận Trung ương đánh giá cao ý nghĩa thực tiễn của hội thảo. Ông nhận định, việc ra đời các sáng chế công nghệ thi công mới là minh chứng sinh động cho tinh thần đổi mới sáng tạo, bám sát Nghị quyết số 57/NQ-TƯ của Bộ Chính trị.
Thượng tướng, GS.TS Nguyễn Văn Thành, Phó Chủ tịch chuyên trách Hội đồng Lý luận Trung ương đánh giá cao ý nghĩa thực tiễn của hội thảo.
Tuy nhiên, Thượng tướng Nguyễn Văn Thành cũng lưu ý, để các sáng kiến này không chỉ dừng lại ở quy mô thí điểm hay doanh nghiệp nhỏ lẻ, cần có sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa của các cơ quan quản lý nhà nước trong việc thẩm định, xây dựng tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia. “Cần từng bước nội địa hóa công nghệ, tạo hành lang pháp lý vững chắc để các giải pháp ưu việt này được ứng dụng rộng rãi, không chỉ trong công trình dân dụng mà còn ở các công trình hạ tầng trọng điểm, an ninh quốc phòng,” Thượng tướng nhấn mạnh.
Tiếp thu các ý kiến đóng góp, ông Nguyễn Văn Chính, Giám đốc Công ty TNHH Thi công nền móng Tài Lộc, đại diện đơn vị sở hữu sáng chế bày tỏ mong muốn tiếp tục nhận được sự hỗ trợ từ Sở KH&CN, Sở Xây dựng và các viện nghiên cứu để hoàn thiện công nghệ. Đại diện doanh nghiệp kiến nghị các cơ quan chức năng sớm nghiên cứu ban hành các Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) chuyên biệt cho thi công ngầm sâu, tạo điều kiện cho doanh nghiệp mạnh dạn áp dụng công nghệ mới.
Quang cảnh hội thảo.
Hội thảo khép lại với nhiều tín hiệu tích cực, mở ra hướng đi mới trong việc kết hợp: Nhà nước kiến tạo cơ chế, Nhà khoa học nghiên cứu giải pháp và Doanh nghiệp thực thi ứng dụng. Những trao đổi tại sự kiện được kỳ vọng sẽ góp phần quan trọng vào việc hoàn thiện chính sách, thúc đẩy phát triển đô thị Hà Nội theo hướng văn minh, hiện đại và bền vững trong giai đoạn tới.
Ý kiến độc giả
Tiêu điểm
