Tập trung khắc phục hậu quả lũ lụt, gấp gáp khôi phục hoạt động sản xuất, kinh doanh, nhanh chóng ổn định đời sống cho người dân là những nhiệm vụ cấp bách được Đảng, Chính phủ đặt ưu tiên hàng đầu.
"Thần tốc" kích hoạt loạt biện pháp hỗ trợ khẩn cấp
Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết số 380/NQ-CP ngày 25/11/2025 về các giải pháp khắc phục hậu quả thiên tai, phục hồi sản xuất tại các địa phương khu vực miền trung. Theo đó, để khẩn trương khắc phục hậu quả thiên tai, nhanh chóng ổn định đời sống, sinh hoạt của nhân dân, khôi phục sản xuất, kinh doanh, phấn đấu tăng trưởng kinh tế cả năm 2025 đạt trên 8% và năm 2026 đạt từ 10% trở lên, Chính phủ yêu cầu thực hiện khẩn trương, quyết liệt, kịp thời, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm như sau: Ưu tiên cao nhất là bảo vệ tính mạng, sức khỏe và sớm ổn định đời sống nhân dân.
Kết hợp chặt chẽ việc hỗ trợ khắc phục hậu quả với việc tái cơ cấu lại sản xuất, sắp xếp lại dân cư tại các khu vực nguy hiểm, chủ động khôi phục hạ tầng, nâng cao năng lực chống chịu, thích ứng bền vững với thiên tai.
Đặc biệt, nhằm bảo đảm an sinh xã hội theo chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài chính đã chỉ đạo Bảo hiểm xã hội Việt Nam thực hiện chi trả gộp ba tháng lương hưu và trợ cấp bảo hiểm xã hội vào kỳ chi trả tháng 12/2025 đối với bốn tỉnh Đắk Lắk, Gia Lai, Khánh Hòa, Lâm Đồng nhằm tạo điều kiện cho người thụ hưởng chính sách tại vùng bị ảnh hưởng bởi bão, lũ, lụt khắc phục hậu quả và đón Tết Nguyên đán 2026. Đồng thời, chỉ đạo các doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm khẩn trương rà soát, chi trả quyền lợi bảo hiểm cho khách hàng bị ảnh hưởng, bảo đảm nhanh chóng, đầy đủ, kịp thời theo quy định của pháp luật. Trước mắt, thực hiện ngay việc tạm ứng bồi thường cho khách hàng theo quy định.
Theo Bộ Tài chính, đối với việc hỗ trợ các doanh nghiệp, hộ kinh doanh bị thiệt hại do bão, lũ ở các tỉnh, thành phố miền trung, về chính sách tài khóa, thuế phí hiện hành, hiện các chương trình hỗ trợ của Chính phủ đã được Quốc hội thông qua và vẫn còn hiệu lực, đang triển khai hiệu quả như: giảm 2% thuế VAT; miễn giảm thuế đối với các doanh nghiệp, hộ kinh doanh chịu thiệt hại do thiên tai trong niên độ năm tài chính 2025… Do vậy, trên cơ sở rà soát và cân đối ngân sách, cơ quan này sẽ nghiên cứu trình Chính phủ trình các cấp có thẩm quyền các chương trình hỗ trợ phục hồi sản xuất, kinh doanh cho các doanh nghiệp, hộ kinh doanh trong giai đoạn tiếp theo.
Cũng theo Nghị quyết số 380/NQ-CP, Thủ tướng Chính phủ giao chính quyền các tỉnh, thành phố chủ động triển khai các giải pháp theo thẩm quyền nhằm khôi phục các hoạt động sản xuất, kinh doanh, ổn định thị trường trên địa bàn; phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường hỗ trợ vật tư, cây giống, con giống, thuốc thú y... nhằm khôi phục các vùng bị thiệt hại nặng, đặc biệt là các vùng nuôi trồng thủy sản ven biển và các vùng cây công nghiệp; phối hợp với Bộ Công thương, Bộ Tài chính khẩn trương hỗ trợ các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh khôi phục hoạt động, không để đứt gãy chuỗi cung ứng, đứt gãy hợp đồng, nhất là các hợp đồng với nước ngoài.
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chỉ đạo các tổ chức tín dụng khẩn trương thực hiện các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho khách hàng như cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi, phí cho khách hàng bị thiệt hại theo quy định hiện hành; triển khai ngay các gói tín dụng đối với khách hàng tại các địa phương bị thiệt hại để phục hồi sản xuất, kinh doanh với lãi suất cho vay ưu đãi thấp hơn so lãi suất cho vay thông thường; giảm lãi suất cho vay đối với dư nợ hiện hữu của khách hàng bị thiệt hại bởi thiên tai. Riêng Ngân hàng Chính sách xã hội thực hiện việc giảm lãi suất cho vay áp dụng đối với các khoản vay có dư nợ tại Ngân hàng Chính sách xã hội từ ngày 1/10/2025 đến hết ngày 31/12/2025.
Trước đó, để kịp thời hỗ trợ các địa phương ở miền trung bị thiệt hại rất nặng nề trên diện rộng, Chính phủ ban hành Công điện 227/CĐ-TTg yêu cầu khắc phục "thần tốc", hỗ trợ khẩn cấp tiền, gạo, tín dụng và tái thiết hạ tầng tại các tỉnh Đắk Lắk, Khánh Hòa, Gia Lai, Lâm Đồng, với các nhiệm vụ trọng tâm: tuyệt đối không để người dân thiếu ăn, thiếu mặc; hoàn thành dọn dẹp, khôi phục dịch vụ thiết yếu; sửa nhà xong trước 30/11/2025, tái định cư nhà sập đổ trước 31/1/2026; tổng rà soát, hỗ trợ thiệt hại xong trước 30/11/2025; triển khai chính sách giãn, hoãn, miễn, giảm thuế phí và tín dụng giãn/hoãn nợ, giảm lãi cho tổ chức, cá nhân bị thiên tai.
Ngày 25/11, Cục Thuế đã có Công văn số 5526/CT-CS hỏa tốc gửi Trưởng Thuế các tỉnh, thành phố yêu cầu khẩn trương hỗ trợ người nộp thuế bị tổn thất do bão, lũ. Theo đó, ngành thuế sẽ tiếp tục triển khai các giải pháp giúp người nộp thuế giảm bớt khó khăn, sớm ổn định đời sống, khôi phục sản xuất, kinh doanh, về chính sách, thủ tục, hồ sơ gia hạn, miễn, giảm thuế. Đồng thời, Cục Thuế chỉ đạo cơ quan thuế địa phương tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người nộp thuế khi làm thủ tục miễn, giảm, gia hạn thuế bị ảnh hưởng và thiệt hại bởi thiên tai theo quy định. Đối với người nộp thuế đã nộp và có đầy đủ hồ sơ đề nghị gia hạn, miễn, giảm thuế, cơ quan thuế địa phương căn cứ quy định của pháp luật và hồ sơ, tình hình thực tế của người nộp thuế để kịp thời hướng dẫn, giải quyết theo quy định.
Trường hợp người nộp thuế chưa có hồ sơ (hoặc hồ sơ chưa đầy đủ), cơ quan thuế địa phương có trách nhiệm hướng dẫn cụ thể các chính sách, hồ sơ, thủ tục đề nghị gia hạn, miễn, giảm thuế. Đồng thời phối hợp với các cơ quan liên quan để giải quyết các vấn đề liên quan đến thủ tục hành chính; cung cấp hồ sơ, chứng từ liên quan đến việc xác định giá trị thiệt hại được lưu trữ tại cơ quan thuế khi có yêu cầu và đề nghị của tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp bị thiệt h
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính
Thay đổi phương thức cảnh báo, luôn bảo đảm "bốn tại chỗ"
Trong khi đó, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia cho biết: Sáng 26/11, cơn bão số 15 đã đi vào Biển Đông. Dự báo bão số 15 di chuyển chủ yếu theo hướng tây, cường độ mạnh nhất đạt cấp 11, giật cấp 13 và có thể đi vào đất liền từ Gia Lai đến Lâm Đồng (Bình Định đến Bình Thuận cũ) vào khoảng ngày 30/11-1/12 với sức gió cấp 8, hoặc suy yếu thành áp thấp nhiệt đới. Ngoài ra, cũng có kịch bản bão đi lên phía bắc, hoặc tan trên biển. Dự báo mưa lớn do ảnh hưởng bão số 15 không cực đoan như đợt mưa lớn 16-21/11 vừa qua ở miền trung.
Theo các chuyên gia, mỗi năm nước ta phải gánh chịu 10-12 cơn bão, có năm lên đến 14-15 cơn, trong đó thường có khoảng 3-4 cơn bão lớn, gây thiệt hại nặng nề; vì vậy trước mắt vẫn phải ưu tiên bảo vệ sức khỏe và tính mạng người dân. Cụ thể, đầu tiên là chương trình an sinh xã hội, với việc hỗ trợ trực tiếp cho người dân để sửa chữa, xây dựng lại nhà cửa; nên xem xét lựa chọn các khu vực an toàn để xây dựng nhà cho người dân sinh sống. Kế đến là chương trình phục hồi hạ tầng bao gồm sửa chữa đường sá, giao thông và bệnh viện, trạm xá, trường học. Tiếp đó là phục hồi lại các cơ sở làm việc của cơ quan nhà nước. Gói phục hồi hạ tầng cũng rất quan trọng, vì sẽ bảo đảm cho sức khỏe, học hành hay đi lại của người dân. Cuối cùng là chương trình phục hồi hoạt động sản xuất, kinh doanh, kinh tế của các địa phương.
GS, TS Trần Thục, Chủ tịch Hội Khí tượng Thủy văn Việt Nam, cho rằng: Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, thời tiết ngày càng cực đoan, cần thay đổi phương thức dự báo, cảnh báo. Ông dẫn chứng, với đợt mưa lũ vừa qua, dù chúng ta dự báo được diện mưa, nhưng việc xác định tổng lượng mưa tại một số điểm cục bộ vẫn có sai số, một số điểm mưa cao hơn dự báo. Đây cũng là hạn chế chung cho các khu vực nhiệt đới gió mùa có địa hình chia cắt mạnh, rất khó để dự báo mưa lớn cục bộ trong phạm vi hẹp. Cùng đó, các cảnh báo sạt lở đất vẫn chủ yếu ở mức "nguy cơ cao tại các xã, phường" mà chưa thể định vị đến từng điểm sạt lở cụ thể (sườn đồi, tuyến đường nhỏ). Mạng lưới trạm quan trắc tự động ở vùng thượng nguồn, vùng núi sâu (nơi khởi phát lũ quét) tại khu vực Nam Trung Bộ vẫn còn khá thưa, dẫn đến thiếu số liệu thực đo tức thời để cảnh báo lũ lên nhanh.
GS, TS Trần Thục đưa ra ba nhóm giải pháp. Về công nghệ và hạ tầng, cần tăng cường mật độ lưới quan trắc bằng cách đặt bổ sung các trạm đo mưa tự động và trạm thủy văn chuyên dùng tại các vùng thượng lưu, vùng "lõm" sóng di động ở khu vực Nam Trung Bộ; đẩy mạnh hệ thống radar thời tiết tại các đô thị và vùng núi để quét mây, mưa chi tiết, phục vụ cảnh báo cực ngắn. Cơ quan dự báo cần xây dựng các mô hình AI học máy dựa trên dữ liệu lũ lụt lịch sử của địa phương để cảnh báo ngập lụt đô thị và sạt lở đất theo thời gian thực; hoàn thiện bản đồ phân vùng rủi ro thiên tai tỷ lệ lớn (1:2.000 hoặc 1:5.000) cho các khu vực dân cư trọng điểm.
Với công tác dự báo, GS, TS Trần Thục cho rằng cần chuyển đổi sang "dự báo dựa trên tác động". Đơn cử, thay vì chỉ thông báo mưa 200mm, bản tin cần mô tả cụ thể hệ quả nếu mưa như vậy sẽ gây ngập đường A sâu bao nhiêu, nguy cơ sạt lở tại đèo B, nước dâng tràn đê C. Điều này giúp chính quyền và người dân dễ hình dung mức độ nguy hiểm. Bên cạnh đó, cần siết chặt quy trình vận hành liên hồ chứa tại các lưu vực sông ở Nam Trung Bộ (sông ngắn và dốc). Việc xả lũ cần được tính toán tối ưu hóa với dữ liệu dự báo mưa để tránh "lũ chồng lũ" cho hạ du. Thông tin cảnh báo cũng cần được truyền tải trực tiếp đến người dân thông qua đa nền tảng, tính toán các phương án ngay cả trong tình huống mất điện hoặc nghẽn mạng cục bộ.
Thực tế từ công tác phòng chống lũ lụt ở miền trung vừa qua cũng bộc lộ tình trạng thiếu phương tiện xảy ra tại nhiều địa phương và công tác "bốn tại chỗ" nhiều nơi còn bất cập. Chẳng hạn, thời điểm lũ lên, có xã chỉ có một ca-nô của công an; hai ca-nô của biên phòng vốn quen hoạt động ngoài biển nên di chuyển trong vùng nước xiết rất khó khăn. Xuồng nhỏ trong dân cũng rất ít, chỉ đi lại được trong các hẻm, không đáp ứng cứu hộ diện rộng. Vì vậy, các chuyên gia khuyến nghị: Cần triển khai đồng bộ một số giải pháp về hoàn thiện cơ chế, chính sách đặc thù cho công tác phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tại các địa phương. Kiện toàn tổ chức, bộ máy cơ quan chỉ đạo, chỉ huy và thực hiện nhiệm vụ phòng chống thiên tai, cứu nạn, cứu hộ theo đơn vị hành chính mới.
Đồng thời, phát huy vai trò nòng cốt của lực lượng Quân đội, Công an; thành lập, củng cố lực lượng xung kích phòng chống thiên tai phù hợp với thực tế theo khu vực trên địa bàn. Riêng các xã miền núi, vùng xa, vùng sâu, ngoài phương châm "4 tại chỗ", cần quán triệt "3 bám" (bám dân, bám địa bàn, bám khu vực) và "5 cùng" (cùng ăn, cùng ở, cùng địa bàn, cùng với nhân dân chống chọi, khắc phục và cùng phối hợp các lực lượng)
Ý kiến độc giả
Tiêu điểm
