Trong bối cảnh đó, khi Công ty TNHH MTV Cấp thoát nước Kiên Giang (Kiwaco) không đủ tiềm lực đầu tư đường ống quy mô lớn, UBND tỉnh đã kêu gọi xã hội hóa. Năm 2016, Công ty CP Đông Nam Á Mê Kông Rạch Giá được cấp giấy chứng nhận đầu tư, triển khai dự án Nhà máy nước Nam Rạch Giá với công suất thiết kế 20.000 m³/ngày đêm, căn cứ Nghị định 117/2007/NĐ-CP và quy hoạch cấp nước tại Quyết định 2487/QĐ-UBND năm 2014. Công trình được khởi công tháng 6/2016, đến tháng 1/2018 hoàn thành giai đoạn 1, cuối năm 2019 hoàn thành giai đoạn 2, đạt công suất 15.000–18.000 m³/ngày đêm.

Kế hoạch 133-KH-UBND năm 2018 tiếp tục khẳng định vai trò của Nam Rạch Giá, đồng thời bổ sung Nhà máy Thạnh Lộc 5.000 m³/ngày đêm cho KCN. Đến Quyết định 1289/QĐ-TTg năm 2023, Thủ tướng Chính phủ tái khẳng định Nam Rạch Giá sau năm 2025 phải đạt 25.000 m³/ngày đêm. Từ 2018 đến giữa 2022, nhà máy vận hành ổn định, sản lượng tăng trưởng sát quy hoạch, góp phần giải quyết “cơn khát” nước sạch cho thành phố Rạch Giá và huyện Châu Thành.

Tuy nhiên, từ nửa cuối 2022 tình hình phát sinh nhiều bất cập. Nếu như giai đoạn 2018–2022, sản lượng cung cấp bình quân đạt 15.000 m³/ngày đêm, thì năm 2024 đạt 15.800 m³/ngày đêm, nhưng từ tháng 6/2025 Kiwaco chỉ mua 10.000–12.000 m³/ngày đêm. Việc giảm sản lượng mua này khiến công suất dư thừa 3.000–5.000 m³/ngày đêm, gây lãng phí tài nguyên nước và vốn đầu tư. Đáng lo ngại hơn, nếu kéo dài, Nam Rạch Giá có nguy cơ phá sản, ảnh hưởng đến an sinh xã hội và môi trường đầu tư.

Nguyên nhân được phía nhà máy cho rằng xuất phát từ việc Kiwaco mua nước của Nhà máy Thạnh Lộc ngoài phạm vi quy hoạch để đưa vào vùng vốn đã được phân cho Nam Rạch Giá. Vấn đề càng nghiêm trọng khi Nhà máy Thạnh Lộc vốn chỉ được phê duyệt phục vụ KCN với công suất 5.000 m³/ngày đêm, nhưng năm 2023 lại triển khai giai đoạn 2 nâng lên 10.000 m³/ngày. Theo Điều 32 Nghị định 117/2007/NĐ-CP, dự án từ 10.000 m³/ngày đêm trở lên phải có ý kiến thỏa thuận của Bộ Xây dựng trước khi phê duyệt, nhưng đến nay chưa rõ điều kiện này đã được tuân thủ hay chưa.

Ngày 29/4/2025, Công ty CP Nước và Môi trường Thạnh Lộc Kiên Giang mới được cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư điều chỉnh lần hai; ngày 11/6/2025 được cấp giấy phép khai thác nước mặt (1664/GP-UBND), dễ gây hiểu lầm là “hợp thức hóa sai phạm”, đi ngược tinh thần quy hoạch mà UBND tỉnh và Thủ tướng đã phê duyệt. Ngoài ra, việc thi công tuyến ống DN315 dọc Quốc lộ 80, chồng lấn lên tuyến D560 hiện hữu của Nam Rạch Giá, để đấu nối ra ngoài phạm vi KCN, là hành vi xâm phạm vùng cấp nước đã được quy định. Đây là dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng Điều 32 Nghị định 117/2007/NĐ-CP.

Kiwaco, với tư cách là doanh nghiệp công ích 100% vốn nhà nước, trực thuộc UBND tỉnh, lẽ ra phải gương mẫu thực hiện đúng quy hoạch và kế hoạch cấp nước an toàn. Việc mua nước trái tuyến, trái vùng đã gây xáo trộn, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả đầu tư của công trình xã hội hóa Nam Rạch Giá.

Bộ Xây dựng đã ban hành Văn bản số 10348/BXD-KCHT gửi UBND tỉnh An Giang

Ngày 23/9/2025, Bộ Xây dựng đã ban hành Văn bản số 10348/BXD-KCHT gửi UBND tỉnh An Giang (đơn vị quản lý Kiwaco sau khi sáp nhập), đề nghị rà soát, kiểm tra việc ký kết và thực hiện hợp đồng dịch vụ cấp nước giữa Nam Rạch Giá và Thạnh Lộc; kiểm tra tính pháp lý trong đầu tư, khai thác, vận hành hai nhà máy này; đồng thời giải quyết nội dung kiến nghị của Tạp chí Hòa Nhập và báo cáo kết quả về Bộ. Văn bản của Bộ Xây dựng là minh chứng cho thấy sự việc không còn dừng ở mức phản ánh, mà đã trở thành yêu cầu minh bạch, trách nhiệm ở cấp trung ương.

Những bất cập này cho thấy đã đến lúc cần sự minh bạch toàn diện, kiểm soát chặt chẽ quy hoạch và làm rõ trách nhiệm của từng bên. Chỉ có như vậy mới bảo vệ được lợi ích của người dân, của Nhà nước và của nhà đầu tư, tránh lãng phí tài nguyên, thất thoát vốn và giữ được niềm tin trong môi trường đầu tư xã hội hóa lĩnh vực cấp thoát nước.