Đó là lời tâm huyết của Trung tướng Khuất Duy Tiến - trưởng Ban liên lạc truyền thống Đại Đoàn Đồng Bằng Sư Đoàn 320 khi nghe chúng tôi báo cáo hai nhà bia 1015 -1049 bước vào giai đoạn hoàn thành, chuẩn bị các công việc làm lễ khánh thành… 

3. Điểm cao 1015 (Charlie) – 1049 (Delta) từ đồi hoang trở thành khu di tích lịch sử

Xa xa, dưới chân núi, ánh điện muôn màu khoe sắc nơi phố phường, những ngọn đèn trong mái nhà ấm cúng, có tiếng trẻ thơ bi bô thật hạnh phúc biết bao. Ở nơi đó, họ đâu biết rằng, đêm nay những người lính già đang thổn thức. Có lẽ đây là một sự kiện chưa từng có trong lịch sử, sự kiện đó chính là những chiến binh Nghệ An - Hà Tĩnh đã từng chiến đấu trên hai điểm cao 1015 -1049 nay chính họ là người quay trở lại chiến trường xưa trực tiếp tham gia xây dựng nhà bia tri ân đồng đội mình bằng công sức, những đồng tiền do chính mình đóng góp.

Ngày 26/11/2017 hai tấm bia đã được chuyển đến xã Rờ Kơi, huyện Sa Thầy và sẵn sàng đưa lên điểm cao 1015 -1049. Đại tá Nguyễn Thế Tân luôn luôn lo lắng làm sao để đưa được hai tấm bia nặng hàng tấn lên đặt được đúng vị trí móng bia đã được thi công. Đường lên điểm cao chênh vênh cả ngàn thước, trong khi phương tiện thì thiếu thốn, không có xe cẩu tiêu chuẩn để thực hiện, nếu có thì xe cẩu cũng không thể bò được trên con đường phức tạp đó.

Đại tá Nguyễn Thế Tân, Phó trưởng Ban liên lạc, Trưởng Ban chiến tích chiến trường và các chiến binh vui mừng khi tấm bia đã được đặt đúng vị trí thiết kế ban đầu

Trong điều kiện phương tiện thiết bị thiếu thốn, vượt qua mọi khó khăn, 12 giờ 5 phút ngày 1/1/2018 (ngày 01 tết dương lịch) tấm bia thứ nhất nặng hàng tấn đã được đặt đúng vị trí trên điểm cao 1015.

9 giờ 30 phút ngày 2/1/2018 tấm bia thứ hai trên điểm cao 1049 đã đặt đúng vị trí.

Khi những tấm bia đã đặt đúng vị trí, Đại tá Nguyễn Thế Tân và các chiến binh đã ôm chặt nhau mà khóc. Khóc vì sự thành công ngoài sức tưởng tượng sau bao năm trời chờ đợi được tri ân. Khóc vì đã báo đáp được vong linh người đã khuất, khóc vì đã đáp nghĩa tâm can của những người mẹ mong mỏi bao đứa con mình nằm lại chiến trường không còn cô đơn lãnh lẽo giữa gió núi, mưa ngàn ... Cả ngọn đồi như chìm vào yên lặng, chỉ có tiếng khóc nức nở khôn nguôi của những mái đầu bạc chiến binh. Những ngọn gió cao nguyên đại ngàn mang tiếng khóc thiêng của những người chiến sĩ vào cõi hư vô ...

Trung tướng Nguyễn Quốc Thước, trung tướng Khuất Duy Tiến xúc động khi có mặt trên hai điểm cao 1015 -1049 tại thời khắc lịch sử

Ngày 19/1/2018, Trung tướng Nguyễn Quốc Thước, trung tướng Khuất Duy Tiến và nhiều tướng lĩnh các thời kỳ đã chiến đấu trên mặt trận B3 Tây Nguyên, Sư đoàn 320, các tổ chức và cá nhân cùng đoàn cựu chiến binh Sư đoàn 320, thân nhân các gia đình thương binh liệt sỹ và bà con trong khu vực lên làm lễ dâng hương các anh hùng liệt sỹ, đánh dấu hoàn thành việc dựng bia tưởng niệm tại hai điểm cao lịch sử. Thật là xúc động và nhân văn. Có thể nói, đây là một sự kiện lịch sử của những người lính già gần 100 tuổi đã có mặt trên hai điểm cao 1015 -1049 tại thời khắc lịch sử này và nó sẽ không bao giờ lặp lại.

 Đoàn xe nối đuôi nhau đưa CCB và thân nhân LS lên cầu siêu trên cao điểm 1015 và 1049

Ngày 11/5/2018: Lễ cầu siêu các anh hùng liệt sỹ trên 2 điểm cao 1015- 1049 được tổ chức đúng nghi lễ tâm linh.

Ngày 12/5/2018: Lễ khánh thành nhà bia di tích lịch sử điểm cao 1015 (CHARLIE) - 1049 (DELTA) tại Sa Thầy, Kon Tum, với sự có mặt của cấp ủy, chính quyền địa phương các cấp, của nhân dân các dân tộc trên địa bàn và sự có mặt của các tướng lĩnh, các chiến binh, các thân nhân gia đình liệt sỹ và bạn bè gần xa về dự.

Đại diện CCB, cán bộ chiến sỹ sư 320, thân nhân gia đình liệt sĩ, các tổ chức Đảng, chính quyền, đoàn thể và nhân dân các dân tốc Kon Tum, huyện Sa Thầy, xã Rơ Kơi tham dự Lễ cầu siêu cho các liệt sĩ đã hy sinh tại Điểm cao 1015 và 1049

Nguồn kinh phí để xây dựng hai nhà bia chủ yếu là do các chiến binh, bạn chiến đấu của những người lính đã ngã xuống nơi đây quyên góp. Của ít lòng nhiều, góp gió thành bão, các chiến binh đã huy động đủ nguồn kinh phí để xây dựng hoàn thiện hai nhà bia 1015 – 1049 đảm bảo chất lượng kỹ mỹ thuật. Trong nguồn kinh phí đóng góp xây dựng nhà bia, đặc biệt có số tiền 450 triệu đồng là tiền tiết kiệm của vợ chồng Trung tướng Khuất Duy Tiến. Ông nói: “20% thân xác tôi là do bố mẹ tôi sinh ra, 80% là các liệt sỹ dành cho tôi. Tôi sống được đến hôm nay, có gia đình vợ con là do đồng đội đã ngã xuống đùm bọc che chở. Tôi năm nay 88 tuổi nhưng đồng đội tôi nằm đây chỉ có một tuổi bất tử: Tuổi 20”.

Trung tướng Khuất Duy Tiến, Trưởng BLL truyền thống Đại Đoàn Đồng Bằng Sư Đoàn 320 tại Hà Nội thắp hương cho các đồng đội đã hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc trong buổi Lễ khánh thành nhà Bia 

Trong buổi lễ khánh thành nhà bia 1015 -1049, dòng người đổ về hai điểm cao có cháu Mai Hà ở Hà Nội có chú ruột là Mai Duy Dư - lính trung đoàn 52 hy sinh trên điểm cao 1049, cô mua thuốc lá lên gọi chú về hút thuốc, những lời cầu khấn tràn nước mắt của cô: “chú cháu không có mộ, chú cháu lẫn vào đất nơi đây” và cô cúi đầu, tay bốc những nắm đất nơi đây mang về bàn thờ để hương khói cho chú.

Vợ chồng cháu Đàm Giang cũng có mặt ở hai điểm cao này dự lễ khánh thành. Cháu Đàm Giang là con gái tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn 8 trung đoàn 64 Đàm Vũ Hiệp, anh hy sinh ngày 12/4/1972 trên điểm cao 1015. Bố cháu là một cán bộ chiến đấu rất gan dạ, dũng cảm từ chiến trường Quảng Trị (1968) – đường 9 Nam Lào (1971) – đánh điểm cao 1015. Năm 1972 anh là tiểu đoàn trưởng. Đàm Giang không được biết mặt bố vì bố hy sinh, sau 2 tháng 13 ngày Đàm Giang mới chào đời (thật là xúc động).

Ngày 4/3/2019 UBND tỉnh Kon Tum ra quyết định 112/QĐ-UBND xếp hạng di tích cấp tỉnh di tích lịch sử điểm cao 1015-1049 . Đây không chỉ là sự tôn vinh và khẳng định những giá trị lịch sử văn hóa của di tích mà còn là ghi nhận sự hy sinh của những anh hùng liệt sỹ, tri ân đồng đội mãi mãi nằm lại trên hai điểm cao này.

Đại tá Nguyễn Thế Tân, Trưởng Ban chiến tích chiến trường và chiến binh Lê Mạnh Hải, Trưởng BLL truyền thống Đại Đoàn Đồng Bằng Sư Đoàn 320 Nghệ An - Hà Tĩnh chụp ảnh lưu niệm bên bảng hướng dẫn di tích lịch sử

Ban liên lạc truyền thống Đại Đoàn Đồng Bằng - Sư Đoàn 320 và UBND huyện Sa Thầy thống nhất lấy ngày 21/4 hàng năm làm ngày giỗ trận điểm cao 1015 (CHARLIE) và điểm cao 1049 (DELTA).

Ngay từ khi bắt đầu triển khai xây dựng, công trình đã được sự quan tâm giúp đỡ của các cơ quan ban nghành, UBND huyện Sa Thầy, nhân dân xã Rơ Kơi và xã Hơ Moong. Đặc biệt bà con nhân dân xã Rơ Kơi, xã Hơ Moong tự nguyện chăm sóc nhà bia và số lượt người lên dâng hương di tích lịch sử điểm cao 1015 -1049 ngày càng nhiều. Nhà bia - nơi tâm linh, là nơi vong linh các anh về tụ họp để không còn lãnh lẽo cô đơn. Nhà bia là nơi để cán bộ chiến sỹ, cựu chiến binh, người thân của các anh, chính quyền nhân dân các dân tộc nơi đây và khắp mọi miền đất nước thường xuyên về hương khói cho các anh, thăm viếng các anh, nhất là những ngày các anh hy sinh, những ngày giỗ chạp, ngày lễ tết và những ngày diễn ra các sự kiện trọng đại của đất nước. Các anh mãi mãi không về nhưng các anh mãi mãi ở trong lòng nhân dân đồng đội và gia đình. Chính quyền, các tổ chức chính trị xã hội và nhân dân sở tại thường xuyên lên dâng hương các anh hùng liệt sỹ và tổ chức các hoạt động tưởng niệm tại nhà bia nhằm ôn lại truyền thống lịch sử và giáo dục cho các thế hệ trẻ về truyền thống đấu tranh, tinh thần yêu nước của cha ông trong lịch sử giữ nước hào hùng, giúp thế hệ trẻ có ý thức tu dưỡng, rèn luyện, phấn đấu học tập để trở thành người có ích, góp phần vào xây dựng quê hương, đất nước ngày càng giàu đẹp hơn.

Các cháu dân tộc xã Rơ Kowi quây quần bên chiến binh Lê Mạnh Hải

Chiến tranh đã lùi xa, những trận đánh oai hùng, sự hy sinh to lớn của ngời lính đã được khép lại trong ký ức của những người lính, trong sách vở và nó có thể bị thời gian của sự vô cảm đến tàn nhẫn và phũ phàng lãng quên. Nhưng với chủ trương đúng đắn của Ban liên lạc truyền thống Đại Đoàn Đồng Bằng - Sư Đoàn 320 và sự chỉ đạo quyết liệt của Ban chiến tích chiến trường, với sự nỗ lực cố gắng quyết tâm không ngại gian lao vất vả của các chiến binh Nghệ An- Hà Tĩnh, một lần nữa họ lại thắp sáng lịch sử trên dãy điểm cao 1015-1049, để nhắc nhở thế hệ sau này biết đến công lao hy sinh của thế hệ cha ông và những trận đánh oai hùng trên mảnh đất Tây Nguyên anh hùng nói chung và Sa Thầy, tỉnh Kon Tum nói riêng.

Từ nay điểm cao 1015 (CHARLIE) - điểm cao 1049 (DELTA) không còn hoang vắng