Đó là lời tâm huyết của Trung tướng Khuất Duy Tiến - trưởng Ban liên lạc truyền thống Đại Đoàn Đồng Bằng Sư Đoàn 320 khi nghe chúng tôi báo cáo hai nhà bia 1015 -1049 bước vào giai đoạn hoàn thành, chuẩn bị các công việc làm lễ khánh thành…

Trung tướng Khuất Duy Tiến xúc động nói tiếp: “Như vậy chúng ta đang tiến tới chiến thắng, điều tớ lo nhất là trong điều kiện lao động, làm việc ở trên đó phải làm sao đảm bảo sức khỏe và an toàn cho anh em. Nhưng đến giờ phút này, những nỗi lo đó không còn nữa, tớ thấy rất hạnh phúc. Tớ không biết nói gì hơn là cảm ơn tất cả anh em chiến binh Nghệ An – Hà Tĩnh và bốn anh em trong ban Chiến tích chiến trường. Các cậu phải luôn nhớ giữ gìn sức khỏe để làm những công việc tiếp theo nữa!”…

Hàng trăm cánh tay giơ cao xung phong xin được trở về chiến trường xưa tham gia xây dựng nhà bia để tri ân đồng đội

 Tìm nơi “hội tụ anh linh” cho các anh hùng liệt sỹ đã hy sinh ở Điểm cao 1015 (Charlie) – 1049 (Delta)

Cuộc chiến tranh đã trôi qua theo thời gian. Điểm cao 1015 (CHARLIE) - điểm cao 1049 (DELTA) và những điểm cao trên đỉnh Ngọc Rinh Rua - Ngọc Bờ Biêng thuộc huyện H67 ngày xưa, nay là huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum đang được hồi sinh qua từng năm tháng.

Tại thung lũng này, vết tích bom đạn đã lùi xa, nay đổi lại là một màu xanh của cây cao su, cà phê và những rừng thông cao vút, màu xanh yên lành của sức sống hồi sinh sau cuộc chiến.

Năm 1972, trên những đỉnh núi cao ấy, đã diễn ra cuộc chiến đấu vô cùng cam go, khốc liệt. Vùng đất này chìm trong mưa bom bão đạn. Từ chân núi Chư Mom Ray cho đến dãy Ngọc Rinh Rua - Ngọc Bờ Biêng, suốt ngày máy bay V10 - L19 - trực thăng vũ trang quần thảo, tìm kiếm dấu chân người lính. Thung lũng trở thành túi đựng bom pháo, hàng trăm tấn bom đạn như muốn san phẳng vùng đất này.Từ sông Sa Thầy xã Rờ Kơi lên đến điểm cao 1015 - 1049 là chặng đường muôn vàn khó khăn giữa đại ngàn đã in đậm dấu chân người lính giải phóng. Người lính kiên cường băng rừng lội suối, trèo đèo lên điểm cao là cả ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống. Nơi đây, những vết sẹo chiến tranh trên dãy điểm cao chưa lành, đầy rẫy những hố bom, pháo, mìn công sự và các di vật chiến tranh từ hai phía còn sót lại sau 46 năm diễn ra cuộc chiến vô cùng khốc liệt.

Gần nửa thế kỷ đi qua, trên mảnh đất chiến trường xưa mà cây cối nơi đây vẫn không mọc nổi bởi chất độc da cam. Bom napan đốt cháy trong nhiều ngày khiến đất khô cằn như xỉ than, những hòn đá trắng bạc như được nung trong lò, cầm lên bóp nhẹ là vỡ vụn. Chiến tranh tàn khốc, ác liệt là vậy, thử hỏi rằng xương cốt của các anh ngày đó nay còn không trên mảnh đất nghiệt ngã này.

Sau cuộc chiến năm 1976, Sư đoàn 320 thành lập đội tìm kiếm hài cốt liệt sỹ đã hy sinh ở điểm cao 1015-1049 và các điểm cao khác, nhưng chẳng tìm được bao nhiêu. Tại các nghĩa trang Sa Thầy, Kon Tum, Đắc Tô những hàng mộ liệt sỹ nối dài hàng ngang hàng dọc đã hy sinh trên hai điểm cao này không đủ tên các anh. Biết bao nhiêu xương máu của người lính đã hòa tan vào lòng đất nơi đây, để rồi hôm nay chúng tôi chỉ biết lặng nhìn trước những tấm bia mộ liệt sỹ chưa có tên trong các nghĩa trang.

16.795 ngày đêm (46 năm) đi qua dãy điểm cao này (tính đến thời điểm năm 2017), biết bao nỗi lòng khắc khoải của người thân, của người chỉ huy, của đồng đội luôn nhớ về các anh, nghĩ về các anh đã ra đi mãi mãi không về.
Trung tướng Khuất Duy Tiến - người chỉ huy trận đánh trên điểm cao 1015 ngày ấy, năm 2017 đã ở tuổi 87 - ông là trưởng Ban liên lạc truyền thống Đại Đoàn Đồng Bằng Sư Đoàn 320 tại Hài Nội, ông trăn trở và bàn với các thành viên trong Ban liên lạc về ý định xây dựng nhà bia tri ân các anh hùng liệt sỹ đã hy sinh ở điểm cao 1015- 1049, “không để những điểm cao này mãi hoang vắng”.

Tháng 8/2017, Ban liên lạc truyền thống Đại Đoàn Đồng Bằng Sư Đoàn 320 đã làm việc với Tỉnh ủy, UBND tỉnh Kon Tum và chính quyền địa phương, đề đạt nguyện vọng xây dựng nhà bia tri ân đồng đội.

Được sự nhất trí của Tỉnh ủy, UBND tỉnh Kon Tum và lãnh đạo chính quyền, nhân dân huyện Sa Thầy, Ban liên lạc truyền thống Đại Đoàn Đồng Bằng - Sư Đoàn 320 tiến hành các công việc xây dựng nhà bia. Để thực hiện tâm nguyện xây dựng nhà bia tri ân đồng đội, Ban liên lạc đã thành lập Ban chiến tích chiến trường do Đại tá Nguyễn Thế Tân làm trưởng ban, tổ chức thực hiện.

Ban chiến tích chiến trường tiến hành các thủ tục xây dựng nhà bia, quyết định lấy bia đá được chế tác từ đá nguyên khối ở mỏ đá xã Yên Lâm, huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa. Sau đó, đá được chuyển về làng nghề đá mỹ nghệ truyền thống lâu đời Ninh Vân, Hoa Lư, Ninh Bình để các nghệ nhân có kinh nghiệm lâu năm, tay nghề cao chế tác, tạo ra những hoa văn độc đáo. Tiếp đó, bia được chuyển về thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An để khắc văn bia.

Ngày 24/11/2017, tại thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An, bên bờ sông Lam, dưới chân núi Dũng Quyết - vùng đất linh thiêng, nơi có đền thờ Hoàng đế Quang Trung - Nguyễn Huệ, Ban liên lạc truyền thống Đại Đoàn Đồng Bằng Sư đoàn 320 cùng các chiến binh Sư đoàn đã tổ chức lễ dâng bia, chuyển bia di tích lịch sử điểm cao 1015 - 1049 vào huyện Sa Thầy tỉnh Kon Tum.

Ngày 19/12/2017, Ban liên lạc truyền thống Đại Đoàn Đồng Bằng Sư Đoàn 320 Nghệ An - Hà Tĩnh tổ chức gặp mặt kỷ niệm 73 năm ngày thành lập quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2017). Khi đồng chí trưởng ban liên lạc thông báo chủ trương xây dựng nhà bia tri ân các anh hùng liệt sỹ đã hy sinh ở điểm cao 1015- 1049 và ngỏ ý muốn có sự tham gia đóng góp bằng công của, của các chiến binh. Câu nói của đồng chí trưởng ban vừa dứt lời thì dưới hội trường, hàng trăm cánh tay giơ cao xung phong xin được trở về chiến trường xưa tham gia xây dựng nhà bia. Những chiến binh già nua, gương mặt nhăn nheo, mái tóc bạc phơ, nhưng ánh mắt sáng long lanh ngấn lệ. Tất cả đồng loạt giơ thẳng cánh tay lên cao về phía trước thể hiện quyết tâm về miền đất lịch sử - cách hàng ngàn cây số để được ở bên linh hồn đồng đội, những người bạn đã nằm lại cách đây 46 năm. Hình ảnh những người lính già ngồi nghiêm nghị giơ tay đồng thanh nói: “cho chúng tôi đi”, thật cao đẹp, thiện lương, đầy ý nghĩa nhân văn, như ngọn lửa sưởi ấm tình đồng chí. Họ thiết tha gửi gắm tình cảm thiêng liêng cao cả về dãy điểm cao 1015 (CHARLIE) - 1049 (DELTA). Một ý chí, một tâm nguyện nung nấu trong lòng bấy lâu nay, giờ được bày tỏ.

Ngay khi kết thúc buổi gặp mặt, thường trực Ban liên lạc truyền thống Đại Đoàn Đồng Bằng Sư Đoàn 320 Nghệ An - Hà Tĩnh đã hội ý thống nhất chủ trương và quyết tâm đưa lực lượng chiến binh tham gia xây dựng nhà bia.

Chiều ngày 19/12/2017, tại phòng làm việc của đồng chí trưởng Ban liên lạc truyền thống Đại Đoàn Đồng Bằng Sư Đoàn 320 Nghệ An - Hà Tĩnh, các chiến binh được phân công nhận nhiệm vụ thiêng liêng và cao cả này, một lần nữa lại khẳng định quyết tâm sắt đá để hoàn thành kế hoạch, tiến độ xây dựng nhà bia. Cũng tại đây, các chiến binh đã viết quyết tâm thư, tự nguyện trở lại chiến trường xưa, góp công sức vào xây dựng nhà bia 1015 -1049 tri ân đồng đội.
Sau khi kết thúc cuộc họp, đồng chí trưởng Ban liên lạc truyền thống Đại Đoàn Đồng Bằng Sư Đoàn 320 Nghệ An - Hà Tĩnh gọi điện báo cáo với Trung tướng Khuất Duy Tiến - trưởng Ban liên lạc truyền thống Đại Đoàn Đồng Bằng Sư Đoàn 320 tại Hà Nội và Đại tá Nguyễn Thế Tân - phó trưởng Ban liên lạc, trưởng Ban chiến tích chiến trường thông báo tinh thần và quyết tâm của anh em chiến binh Nghệ An - Hà Tĩnh sẽ trực tiếp vào xây dựng nhà bia tại 2 điểm cao 1015-1049.

Đại tá Nguyễn Thế Tân, Trưởng Ban chiến tích chiến trường đọc lệnh tuyên bố xuất quân

Sau khi nhận được tin, Trung tướng Khuất Duy Tiến giọng bùi ngùi xúc động, qua điện thoại ông nói: “H. ơi mình xúc động lắm! Mình không biết nói gì hơn là gửi lời cảm ơn tất cả anh em chiến binh Nghệ An - Hà Tĩnh, nhưng H. à anh em tuổi đã cao, sức yếu liệu anh em có đủ sức khỏe để vào trong đó làm những việc to lớn này không? Qua cậu cho tôi một lần nữa gửi lời chúc sức khỏe và thắng lợi tới anh em. Cậu lưu ý nếu tổ chức cho anh em đi thì phải quan tâm, chăm lo đời sống sinh hoạt của anh em, đặc biệt phải chú trọng công tác đảm bảo an toàn, xuất quân chiến thắng nhưng phải thật an toàn thì đó mới là niềm hạnh phúc và việc tri ân đồng đội của chúng ta mới có ý nghĩa trọn vẹn. Mình sẽ giao anh Tân và các đồng chí trong Ban chiến tích chiến trường vào Nghệ An để gặp gỡ, động viên anh em trước lúc lên đường”.

Qua điện thoại, Đại tá Nguyễn Thế Tân cũng có nhiều trăn trở và lo lắng vì đây là một việc làm cực kỳ khó khăn về lĩnh vực kỹ thuật, đặc biệt xây dựng tại những điểm cao mà địa hình hiểm trở. Muôn vàn câu hỏi đặt ra đó là công tác đảm bảo ăn ở cho các chiến binh thế nào, cung cấp nguyên vật liệu, nước sinh hoạt như thế nào. Làm thế nào để vận chuyển hàng trăm tấn vật liệu từ chân núi Chư Mom Ray lên hai điểm cao cả ngàn thước cheo leo... đồng thời anh cũng bày tỏ tâm trạng và lời dặn tựa như Trung tướng Khuất Duy Tiến.

(còn nữa)