Ngày 15/12/2021, Bộ Tài chính đã có văn bản gửi tới UBND các tỉnh, thành phố và Tổng cục thuế về việc chống thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản.

Theo đó, Bộ đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo các cơ quan liên quan tăng cường phối hợp, trao đổi, cung cấp thông tin cho cơ quan thuế để quản lý chặt chẽ thuế đối với hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản của người dân và doanh nghiệp trên địa bàn.

Các tổ chức hành nghề công chứng, cơ quan Nhà nước liên quan hướng dẫn người dân, chủ đầu tư, doanh nghiệp bất động sản kê khai trên hợp đồng công chứng đúng giá thực tế mua bán. Điều này nhằm mục đích làm căn cứ tính thuế theo quy định của pháp luật.

Với những trường hợp chuyển nhượng bất động sản nhưng kê khai trên hợp đồng thấp hơn giá chuyển nhượng thực tế, Bộ Tài chính khẳng định đây là hành vi vi phạm pháp luật về thuế và người thực hiện sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật. Bộ đề nghị các địa phương thường xuyên vận động người dân, doanh nghiệp kê khai trung thực giá chuyển nhượng trên hợp đồng mua bán.

Thông tin cơ quan quản lý nhà nước "siết" thuế bất động sản thu hút đông đảo sự quan tâm từ các nhà đầu tư và môi giới.

Nhiều ý kiến ủng hộ việc "siết" thuế bất động sản, cho rằng điều này sẽ là giảm bớt các đối tượng "lướt sóng" trên thị trường, từ đó giá nhà ở thực sẽ bớt bị đẩy giá, người mua nhà ở sẽ có nhiều cơ hội để đuổi kịp sự tăng giá của bất động sản.

Theo VnExpress, động thái rà soát thuế vừa qua đang khiến giá bán nhà đất tăng lên ở khâu kê khai giá bán tài sản. Đây là mức giá làm cơ sở để bên bán nộp thuế thu nhập cá nhân từ bất động sản và bên mua nộp thuế trước bạ.

Một môi giới  dự án chung cư và nhà phố tại quận Thủ Đức, khu Đông TP HCM tiết lộ, vài tháng qua, các giao dịch sơ cấp lẫn thứ cấp căn hộ và nhà phố ghi nhận người dân kê khai giá bán tăng 30% so với mặt bằng chung năm trước 2019-2020.

Nếu giá tài sản 2-3 tỷ đồng một căn, người bán chỉ kê khai giá giao dịch dưới một tỷ đồng. Còn hiện nay, mức kê khai đang tăng lên, có không ít trường hợp đã kê khai tiệm cận với giá thực tế. Thậm chí có một số giao dịch nhà phố hàng chục tỷ đồng nhưng người bán chủ động khai đúng giá, để tránh bị cơ quan thuế tuýt còi và người mua có cơ sở chứng minh giá tài sản để vay ngân hàng.

Theo chuyên gia Lê Quốc Kiên,  rà soát thuế bất động sản thực ra không phải là quy định mới, chỉ là cơ quan thuế đang tiến đến lộ trình làm đúng và chặt chẽ theo luật hiện hành. Việc  áp thuế bất động sản tác động đến hầu hết giao dịch nhà đất. Nhóm bị ảnh hưởng ít là các dự án chung cư, khu đô thị hoặc dự án có quy hoạch 1/500 do chủ đầu tư triển khai với giá niêm yết công khai trên thị trường. Với nhóm này, giá bán do chủ đầu tư công bố rộng rãi và hợp đồng mua bán giữa chủ đầu tư (F0) với người mua (F1) cũng dựa trên giá này, nên khi giao dịch mua bán giữa người mua F1 với F2, giá áp thuế cũng không thể quá khác biệt so với giá trên hợp đồng mua bán - giá tham chiếu.

Chênh lệch nhiều (nếu có) thường xảy ra khi những khách hàng đã mua thứ cấp (F2-F3) bán lại cho những người sau (F3-F4) với giá tăng nhiều so với mức gốc trên hợp đồng mua bán đầu tiên của chủ đầu tư. Ví dụ, chủ đầu tư công bố giá sản phẩm là 2 tỷ đồng, F1 bán cho F2 2,5 tỷ đồng thì không thể khai thuế dưới 2 tỷ đồng. Thế nhưng, nếu từ F2 đến F4 tăng dần lên 3,8 tỷ đồng, khoản chênh lệch hàng tỷ đồng này có thể khó kiểm soát ở khâu kê khai.

Với đất nền và nhà phố, do không có giá thực tế được công bố chính thức nên không có giá tham chiếu. Nhóm này đang được tham chiếu bởi giá của nhà nước (có độ trễ khá lớn so với thị trường) nên chênh lệch tương đối lớn giữa giá đóng thuế với thực tế. Trong đó đất nền có sự chênh lệch nhiều hơn nhà phố (vì giá trị xây dựng nhà được tính thuế sát hơn giá đất đơn thuần).

Dù là thị trường sơ cấp hay thứ cấp, mức thuế nếu áp sát thực tế chỉ tác động tới giá bán thêm 1-1,5% và khoản đội thêm này, người bán sẽ cộng thêm vào giá bán.
Bà Phùng Thị Ngọc Anh, Giám đốc Dịch vụ Tư vấn Thuế - PwC Việt Nam nhắn nhủ nếu nhà đầu tư không tính toán, ước lượng được số thuế có thể phát sinh tại thời điểm mua bán thì chi phí thuế có thể thâm vào phần lợi nhuận trong hoạt động đầu tư. Từ đó, lợi nhuận từ đầu tư bất động sản có thể sẽ không cao bằng các kênh đầu tư khác (như vàng, chứng khoán) nếu thêm cả thuế.