Từ đầu ngõ phường đi vào, chúng tôi đếm vội có rất nhiều gia đình làm nem, chả. Làm nem, chả đã trở thành nghề chính cho người dân nơi đây. Họ làm nem, chả quanh năm, mùa nào cũng đông khách, nhưng đắt khách nhất là vào dịp Tết, mùa cưới hỏi và mùa hè.

Theo người dân phường Quảng Long, không ai nhớ nghề làm nem, chả có từ bao giờ, chỉ biết nghề này có từ lâu. Theo thời gian, bằng hình thức cha truyền con nối, nghề làm nem, chả của địa phương được gìn giữ và phát huy nghề truyền thống của ông ta ta tiếp nối cho đến ngày nay

Nem chua Minh Dượng, phường Quảng Long( Tx Ba Đồn, Quảng Bình)

Một trong những cơ sở kế thừa và luôn ấp ủ xây dựng thương hiệu riêng để người dân mọi miền đều biết đến nghề làm nem, chả của phường đó là cơ sở của chị Trần Thị Minh ở TDP Thủy Sơn. Theo chị Minh chia sẻ, cơ sở sản xuất của chị bắt đầu làm từ năm 1997, ban đầu chỉ sản xuất nhỏ lẻ đem ra chợ bán. Sau 2 năm sản xuất, nhận thấy, hiệu quả mà nghề này đem lại khá ổn định, có nhiều đơn đặt hàng trong và ngoài tỉnh, từ đó chị mở rộng quy mô sản xuất, mua sắm máy móc phục vụ. Riêng nem chua, là món ăn được nhiều người ưa chuộng nhất. Bởi, với cách thức làm gia truyền, nem chua của cơ sở Trần Thị Minh có hương vị đặc trưng mà theo nhiều khách hàng, thì chỉ có cơ sở của chị Minh mới có. Chị Trần Thị Minh - Chủ cơ sở sản xuất nem, chả Minh Dượng - Phường Quảng Long chia sẻ: “Để có được thương hiệu như ngày hôm nay, trong quá trình sản xuất gia đình tôi luôn đặt tiêu chí về chất lượng lên hàng đầu. Với cái tâm của người chuyên làm nghề, bản thân tôi và các thành viên trong cơ sở sản xuất luôn tâm niệm đặt khách hàng như chính người thân ruột thịt của mình, mỗi một sản phẩm làm ra phải ngon, phải đảm bảo an toàn. Nguyên liệu chuẩn, sạch, tươi, có nguồn gốc rõ ràng là yếu tố tiên quyết để làm nên một cái nem ngon. Nem được chế biến từ thịt nạc lợn, da lợn, trộn với gia vị như muối, tiêu, đường, ớt, tỏi...Các thành phần được trộn đều với tỷ lệ phù hợp, đóng gói bằng lớp nilong trong suốt, phủ ngoài là lá chuối tươi tạo nên sự mộc mạc của món quà quê, từ đó nhằm xây dựng được vị trí thương hiệu của mình trong lòng bạn bè, du khách gần xa…”. Nem chua không chỉ là món quà quê mà còn làm cho du khách thập phương mỗi khi có dịp ghé qua phường Quảng Long đều muốn mua về thưởng thức. Trải qua bề dày thời gian, món ăn này vẫn giữ được hương vị độc đáo vốn có của nó. Ở phường Quảng Long có rất nhiều nhà làm nem, chả nhưng có lẽ, nem chua Minh Dượng được nhiều thực khách tìm tới bởi hương vị không lẫn vào đâu được. Đó là vị bùi, chua, lại có cả vị mặn vừa phải của gia vị và vị ngọt của thịt. Để có được những sản phẩm nem hoàn chỉnh, ăn vừa miệng, người làm nem phải thực hiện nhiều công đoạn, từ việc chọn nguyên liệu cho đến pha chế, gói, ủ nem. Tất cả công việc đó đòi hỏi phải có sự khéo léo và có những bí quyết nhất định. Nguyên liệu chính làm nem là thịt lợn mà phải chọn phần thịt nạc mông chứ không phải loại khác; lợn để lấy thịt không quá to hoặc không quá nhỏ, tốt nhất là lợn được nuôi ăn rau, cám ở quê. Có như vậy thì thịt mới săn chắc, khi làm nem sẽ không bị nhão.Thịt làm nem tuyệt đối không được rửa qua nước lạnh, mà khi mổ lợn sẽ lọc luôn phần thịt nạc mông còn đang nóng nguyên. Đấy cũng là một bí quyết để giữ cho nem có mùi thơm và không nhanh hỏng. Nguyên liệu quan trọng thứ hai để làm nem chua là bì lợn. Chỉ sử dụng bì lợn ở phần thịt thăn, trắng để làm món nem chua. Khi chọn bì lợn, người làm nem chọn những miếng bì lợn được làm từ nước sôi, chứ không dùng bì lợn cạo sống. Bởi vì nếu khi sử dụng bì lợn cạo sống thì khi thái chỉ sẽ dính lông, thái rất khó mà món nem lại không ngon. Bì lợn được chọn dùng dao hớt hết phần mỡ và lưng bì để tránh phần chân lông ở sâu bên trong, sau đó luộc chín thái nhỏ và cán thật mỏng. Thính được làm từ gạo rang vàng rồi xay thật nhỏ. Liều lượng gia vị, thính và trộn vào thời điểm nào chính là bí quyết riêng biệt của chính cơ sở sản xuất nem chua Minh Dượng để tạo nên được thương hiệu nem chua Minh Dượng nổi tiếng khắp gần xa. Không chỉ mang lại kinh tế ổn định cho gia đình mà cơ sở của chị Minh cũng đã tạo việc làm cho khoảng 10 lao động địa phương, đặc biệt vào dịp Tết, số lượng lao động làm việc tại cơ sở của chị tăng lên 30 người, với mức lương trung bình từ 4-6 triệu đồng/ tháng, góp phần tăng thêm thu nhập, ổn định cuộc sống của người dân nơi đây.

Ông Ngô Văn Sáu, Chủ tịch phường Quảng Long, thị xã Ba Đồn cho biết: “Trên địa bàn phường có cơ sở sản xuất nem, chả của chị Minh đã tạo điều kiện cho nhiều lao động có thêm thu nhập, ổn định cuộc sống và giúp quảng bá hình ảnh sản phẩm thương hiệu nem chua Minh Dượng ra với bàn bè, và du khách gần xa. Thưởng thức nem chua Minh Dượng thường được chấm cùng tương ớt cay. Vị ngọt của thịt heo quyện hòa với vị chua thanh nhẹ, vị cay của ớt tỏi tạo nên hương vị mà mỗi người đã nếm qua khó mà quên được. Với giá bán ngày thường 3.000 đồng/cái, ngày Tết dao động từ 3.500- 4.000 đồng/cái, mỗi năm ước tính, cơ sở của chị Minh bán ra thị trường khoảng gần 600 nghìn cái nem. Trước đây, nem của chị chỉ có người trong tỉnh biết đến, và cả người tiêu dùng ở các tỉnh bạn như Huế, Đà Nẵng, Hà Nội, Nghệ An…lại nô nức đặt hàng, nhất là vào dịp Tết…”. Ông Trần Xuân Toản, Phó Bí thư thường trực phường Quảng Long, cho biết: “Với sản phẩm nem chua của phường Quảng Long, thị xã đang xây dựng kế hoạch tiến tới sản phẩm OCOP cấp tỉnh, đây cũng là một trong những món ăn truyền thống đặc trưng của phường Quảng Long nói riêng và của thị xã Ba Đồn nói chung biết đến như là món ăn dân dã ẩm thực tinh hoa Việt trong lòng bạn bè và du khách gần xa. Vì vậy, việc xây dựng thương hiệu OCOP nem chua Quảng Long tại cơ sở nem chua của chị Trần Thị Minh sẽ mở ra hướng đi mới cho thương hiệu nem chua của địa phương. Tin rằng, với phương châm sản xuất an toàn, đặt sức khỏe của người tiêu dùng lên hàng đầu cùng với bí quyết gia truyền của gia đình mà nem chua của chị Minh sẽ được nhiều người biết đến và khẳng định được thương hiệu nem, chả phường Quảng Long ra với thị trường trong và ngoài nước”.

Sản phẩm Nem chua Minh Dượng đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao

Ông Đoàn Văn Tụng, Phó Ban Dân Vận Thị uỷ chia sẻ: “Sản phẩm nem chua Minh Dượng đã được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao vào năm 2022, việc được công nhận sản phẩm OCOP là vinh dự, tự hào, khẳng định được chất lượng, nâng tầm giá trị sản phẩm nem chua Minh Dượng đã và đang góp phần lưu giữ nét đẹp văn hóa ẩm thực, giá trị văn hóa truyền thống của quê hương phường Quảng Long, quảng bá sản phẩm ẩm thực độc đáo của quê hương đến với bạn bè, du khách trên cả nước”.

Nếu có dịp ghé thăm phường Quảng Long du khách đừng quên mua đặc sản nem chua để làm quà cho gia đình hay bạn bè, người thân. Nếu ai đó đã từng thưởng thức cái vị ngọt, mềm mà vẫn giòn thơm của nem, chả phường Quảng Long là vị chua chua cay cay của nem, vị ngọt bùi của chả thì khó lòng mà quên được. Hương thơm lan tỏa đến những bữa cơm của các gia đình Việt ngon đến lạ lùng và nổi tiểng trong nền văn hóa ẩm thực Việt Nam. Mỗi sản phẩm đều mang tâm huyết quảng bá giá trị văn hóa ẩm thực, món ăn đậm bản sắc, là niềm tự hào của người dân phường Quảng Long. Trong thời gian tới, chính quyền và nhân dân phường Quảng Long tiếp tục mở rộng quy mô sản xuất, mở thêm nhiều cơ sở mới; đẩy mạnh quảng bá thương hiệu nem, chả phường Quảng Long trên các phương tiện thông tin đại chúng, trang mạng xã hội góp phần đưa nem, chả phường Quảng Long đến với du khách trong và ngoài nước.