Đây là hoạt động nằm trong chuỗi các sự kiện do Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước thiết thực kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9.

Triển lãm giới thiệu tới công chúng các tài liệu lưu trữ và hình ảnh minh hoạ quý giá về quá trình đấu tranh kiên cường của dân tộc Việt Nam trong gần một thế kỷ dưới ách thực dân, cũng như hành trình xây dựng đất nước trong 80 năm độc lập. Đặc biệt, nhiều tài liệu trong số đó lần đầu tiên được công bố rộng rãi.

Triển lãm gồm ba phần: "Đêm đen" phản ánh thời kỳ đất nước chìm trong bóng tối nô lệ; "Việt Nam - một dân tộc kiên cường" khắc họa tinh thần bất khuất trong đấu tranh giành độc lập; và "80 năm vang mãi khúc ca khải hoàn" ghi dấu những thành tựu to lớn của đất nước sau ngày độc lập.

Các đại biểu bấm nút khai mạc triển lãm trực tuyến “Không có gì quý hơn Độc lập - Tự do”.

Nhân dịp này, Trung tâm Lưu trữ quốc gia I phối hợp với Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch giới thiệu cuốn sách “Phủ Toàn quyền Đông Dương xưa và Phủ Chủ tịch ngày nay”. Đây là công trình biên soạn công phu, khai thác tư liệu lưu trữ để giới thiệu đến công chúng một trong những kiến trúc tiêu biểu và giàu tính biểu tượng của lịch sử Việt Nam hiện đại.

Phủ Toàn quyền Đông Dương, được xây dựng trong giai đoạn 1901–1906, từng là dinh thự dành cho người đứng đầu Liên bang Đông Dương dưới thời Pháp thuộc. Tọa lạc cạnh Quảng trường Ba Đình, công trình này mang kiến trúc Pháp cổ điển, vừa đồ sộ, uy nghiêm, vừa hàm chứa tính chính trị sâu sắc trong từng giai đoạn lịch sử.

Ngày 2/9/1945, chính tại khu vực phía trước Phủ, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc Tuyên ngôn Độc lập, đánh dấu sự ra đời của nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á. Sau khi Thủ đô Hà Nội được giải phóng năm 1954, Chủ tịch Hồ Chí Minh trở về từ chiến khu Việt Bắc và đề nghị sử dụng Phủ Toàn quyền Đông Dương làm nơi làm việc và tiếp khách chính thức của Chính phủ. Công trình từ đó được gọi là Phủ Chủ tịch. Tuy nhiên, bản thân Chủ tịch Hồ Chí Minh không sống trong tòa nhà này. Người lựa chọn ngôi nhà sàn mộc mạc bên ao cá làm nơi sinh hoạt và làm việc hàng ngày – một lựa chọn phản ánh đức tính giản dị, khiêm nhường và tinh thần vì dân phục vụ suốt đời của vị lãnh tụ kính yêu.

Cuốn sách "Phủ Toàn quyền Đông Dương xưa và Phủ Chủ tịch ngày nay.

Sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời, toàn bộ không gian sinh hoạt và làm việc của Người được bảo tồn nguyên trạng. Phủ Chủ tịch hiện vẫn là nơi tổ chức các hoạt động đối nội, đối ngoại quan trọng của Đảng và Nhà nước. Năm 2009, nơi đây được xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt. Năm 2017, tạp chí danh tiếng Architectural Digest (Mỹ) đã bình chọn Phủ Chủ tịch là một trong 13 dinh thự đẹp nhất thế giới.

Cuốn sách “Phủ Toàn quyền Đông Dương xưa và Phủ Chủ tịch ngày nay” được viết thành những mục chuyện nhỏ kèm theo các hình ảnh lưu trữ chắc chắn sẽ mang lại cho bạn đọc không chỉ những hiểu biết về một không gian kiến trúc mà còn là một không gian lịch sử từ danh giá đến thiêng liêng, cô đọng cả một chặng đường đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng nền tự chủ quốc gia.

Thông qua triển lãm và ấn phẩm lần này, Trung tâm Lưu trữ quốc gia I mong muốn lan tỏa giá trị to lớn của độc lập – tự do, nhấn mạnh vai trò của ký ức lịch sử và tư liệu lưu trữ trong việc giáo dục truyền thống yêu nước, hun đúc tinh thần dân tộc, đồng thời góp phần gìn giữ và phát huy những giá trị di sản quốc gia trong thời đại hội nhập./.