Những hồi ức quý giá về Đại tướng Võ Nguyên Giáp

Thượng tướng Nguyễn Huy Hiệu, sinh năm 1947, nguyên là Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam (1998-2011), nguyên Phó Tổng tham mưu trưởng (1995-1998). Ông nhập ngũ vào miền Nam chiến đấu từ năm 1965-1975, là một trong những người lính trực tiếp tham gia vào cuộc chiến tranh giành độc lập của dân tộc.

Năm 2025 là một dấu mốc quan trọng trong cuộc đời ông: 60 năm tuổi quân, 50 năm giải phóng Sài Gòn – chiến dịch mà ông trực tiếp tham gia, và 15 năm cống hiến tại Văn phòng Viện sĩ. 

Trong cuộc đời binh nghiệp lẫy lừng của mình, ông Hiệu đặc biệt nhớ những kỷ niệm với Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Đây là những hồi ức quý giá, ghi nhớ lại những thời khắc hào hùng của dân tộc và dáng hình của vị Tổng tư lệnh vĩ đại. 

Ký ức đầu tiên của tướng Nguyễn Huy Hiệu với Đại tướng Võ Nguyên Giáp là vào năm 1970, khi đó tướng Hiệu đang là đại đội trưởng tiểu đoàn 3, trung đoàn 27 Mặt trận B5. Sau khi ông chỉ huy tiêu diệt gọn cụm bộ binh cơ giới Mỹ ở sáp Đá Mài, Tân Kim, Cam Lộ (tỉnh Quảng Trị), ông và đồng chí Trung đoàn trưởng Phạm Minh Tâm được giao trực tiếp báo cáo về trận đánh cho Đại tướng khi đó đang ở thăm chiến trường B5.

Sau khi nghe báo cáo, Đại tướng mỉm cười và nói: “Người chỉ huy giỏi là phải tiêu diệt được địch mà giảm thương vong thấp nhất.” Lời dạy này trở thành kim chỉ nam suốt cuộc đời binh nghiệp tướng Hiệu.

Thượng tướng Nguyễn Huy Hiệu

Năm 1975, tướng Hiệu giữ chức Trung đoàn trưởng Trung đoàn 27, Sư đoàn 320B, Quân đoàn 1. Nhiệm vụ của ông là cùng đơn vị thực hiện cuộc hành quân thần tốc từ Tam Điệp đến Đông Hà, làm dự bị giải phóng Huế và Đà Nẵng trước khi tiến về miền Nam. 

Quãng đường hành quân muôn vàn khó khăn, gian khổ, song, giữa lúc tình hình căng thẳng, tướng Hiệu đã nhận được một bức điện của Đại tướng Giáp, “Thần tốc, thần tốc hơn nữa; táo bạo, táo bạo hơn nữa; tranh thủ từng giờ, từng phút để giải phóng miền Nam, quyết chiến và toàn thắng.” Mệnh lệnh này sau đó được truyền đạt cho tất cả cán bộ, chiến sĩ. Anh em quên hết mệt nhọc, hành quân suốt ngày đêm vào tập kết ở Đồng Xoài và tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh, rồi tiến tới giải phóng hoàn toàn miền Nam.

Đặc biệt, một kỷ niệm nữa với Đại tướng khiến ông Hiệu không thể quên là thảm họa lũ lụt khủng khiếp ở miền Trung năm 1999 (ông Hiệu khi đó là Thứ trưởng Quốc phòng) miền Trung xảy ra thảm họa lũ lụt khủng khiếp. Khi tướng Hiệu cùng con tàu Đại Lãnh đi mở đường cứu đồng bào Quảng Nam bị lũ lụt thì bị mất liên lạc. Đại tướng (khi đó 88 tuổi) gọi điện cho Cục tác chiến yêu cầu phải bằng mọi cách tìm con tàu mất tích đó... 

Lúc nào cũng vậy, Đại tướng rất thương cán bộ, chiến sĩ và đặc biệt đồng bào miền Trung. Tướng Hiệu kể lại, “ông thường căn dặn chúng tôi phải luôn phát huy truyền thống quân đội Việt Nam anh hùng, anh Bộ đội cụ Hồ, làm gì cũng phải hoàn thành cho tốt nhiệm vụ Đảng và Nhân dân giao phó.” 

Thượng tướng Nguyễn Huy Hiệu và Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong Hội thảo quốc tế “50 năm giải phóng Điện Biên Phủ” năm 2004

Một kỷ niệm đáng nhớ khác là “lời tiên tri” của Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Trong một lần đến chúc Tết, tướng Hiệu đã chúc Đại tướng sống đến 100 tuổi, Đại tướng khẽ mỉm cười, từ chối và khiêm tốn nói: “Không nên chúc như thế.” Tướng Hiệu nhanh trí đổi lời chúc thành: “Chúc Đại tướng sống hơn 100 tuổi!” Lúc ấy, Đại tướng bật cười, gật đầu và đồng ý. Tuy nhiên, sau đó, ông ghé sát tai tướng Hiệu nói nhỏ: “Có người nói Đại tướng sẽ sống đến 103 tuổi.”

Ngay khi rời nhà Đại tướng, tướng Hiệu kể lại lời này cho mọi người, và ai cũng tự hỏi: Liệu đó có phải là một sự tiên tri? Sau này, khi Đại tướng thực sự qua đời ở tuổi 103, lời nói ấy trở thành một kỷ niệm đặc biệt khắc sâu trong lòng tướng Hiệu và những người từng có mặt hôm ấy.

Năm 2013, khi Đại tướng Võ Nguyên Giáp qua đời ở tuổi 103, cả nước chìm trong niềm tiếc thương vô hạn. Tướng Hiệu lúc đó đang từ Nam Định lên Hà Nội, nhận được tin buồn, ông đã ngay lập tức viết một bài báo và liên hệ tới đồng chí Phúc Nguyên – Tổng Biên tập báo Quân đội Nhân dân trong đêm. Bài viết có tiêu đề “Đại tướng Võ Nguyên Giáp: Thiên tài quân sự” được đăng trang nhất vào sáng hôm sau, trở thành một lời tri ân sâu sắc đến vị Tổng tư lệnh của Quân đội Nhân dân Việt Nam.

Trong bài báo, tướng Hiệu tôn vinh tài năng chiến lược xuất chúng của Đại tướng đã dẫn dắt quân đội vượt qua những thời khắc cam go nhất của lịch sử. Ông khẳng định Đại tướng là một thiên tài quân sự với những chiến lược mang tầm vóc toàn cầu, đồng thời là người thầy lớn đã truyền cảm hứng và bài học quý báu cho nhiều thế hệ lãnh đạo quân đội, trong đó có chính ông.

Lễ tang của Đại tướng được tổ chức trọng thể tại Hà Nội. Bạn bè quốc tế, người dân từ khắp nơi xếp hàng dài hàng cây số trên đường Hoàng Diệu để chờ viếng. Trong suốt lễ tang, tướng Hiệu không chỉ dẫn các đoàn quốc tế đến viếng mà còn xuất hiện trên truyền hình cùng giáo sư Vũ Khiêu và đồng chí Hữu Ước để chia sẻ những kỷ niệm đặc biệt về Đại tướng. Khi linh cữu Đại tướng được đưa về quê nhà Quảng Bình để an táng, tướng Hiệu cùng đoàn tiễn đưa không kìm được xúc động. Sự ra đi của Đại tướng Võ Nguyên Giáp là một mất mát vô cùng to lớn, nhưng những gì ông để lại sẽ sống mãi trong lòng dân tộc và bạn bè quốc tế.