Những quy định của pháp luật về phòng cháy chữa cháy

Ngày 29/06/2001, Quốc Hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã ban hành Luật số 27/2001/QH10 về PCCC để tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước và đề cao trách nhiệm của toàn dân đối với hoạt động PCCC; bảo vệ tính mạng, sức khỏe con người, bảo vệ tài sản của Nhà nước, tổ chức và cá nhân, bảo vệ môi trường, bảo đảm an ninh và trật tự an toàn xã hội.

Ngày 15/10/2012, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 44/2012/QĐ-TTg là văn bản quy phạm pháp luật đầu tiên, quan trọng, giao lực lượng Cảnh sát PCCC làm nòng cốt cứu nạn cứu hộ đối với các vụ cháy, nổ và các vụ tai nạn, sự cố. Công tác xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn về PCCC được tăng cường; việc nội luật hóa các tiêu chuẩn, quy chuẩn quốc tế về PCCC từng bước được quan tâm.

Ngày 22/11/2013, Quốc Hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã thông qua Luật số 40/2013/QH13 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật PCCC và có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/07/2014. Theo đó, có những điểm mới như sau:

Một là, trách nhiệm PCCC của chủ hộ gia đình: đôn đốc, nhắc nhở thành viên trong gia đình thực hiện quy định của pháp luật về PCCC; thường xuyên kiểm tra phát hiện và khắc phục kịp thời nguy cơ gây cháy, nổ; phối hợp với cơ quan, tổ chức và hộ gia đình khác trong việc bảo đảm điều kiện an toàn về PCCC; quản lý chặt chẽ và sử dụng an toàn chất dễ gây cháy, nổ.

Hai là, trách nhiệm PCCC của cá nhân: chấp hành quy định, nội quy, yêu cầu về PCCC của người hoặc cơ quan có thẩm quyền; tuân thủ pháp luật và nắm vững kiến thức cần thiết về PCCC; biết sử dụng dụng cụ, phương tiện PCCC thông dụng; bảo đảm an toàn về PCCC trong quá trình sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt, thiết bị, dụng cụ sinh lửa, sinh nhiệt và trong bảo quản, sử dụng chất cháy; ngăn chặn nguy cơ trực tiếp phát sinh cháy, hành vi vi phạm quy định an toàn về PCCC; thực hiện quy định khác có liên quan đến trách nhiệm cá nhân trong Luật PCCC. 

Ba là, cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm quy định việc lồng ghép kiến thức và kỹ năng về PCCC vào chương trình giảng dạy, hoạt động ngoại khóa trong nhà trường và cơ sở giáo dục khác phù hợp với từng ngành học, cấp học.

Bốn là, quy định về kinh doanh dịch vụ PCCC (Khoản 6). Đây là một quy định mới nhằm đẩy mạnh xã hội hóa PCCC, đồng thời đưa các hoạt động dịch vụ về PCCC vào dưới sự quản lý chặt chẽ của các cơ quan quản lý về an ninh trật tự. Trong đó, quy định mỗi doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này phải có người được đào tạo chuyên ngành PCCC; đề xuất Chính phủ giao cho Bộ Công an quy định việc cấp chứng chỉ hành nghề PCCC và các điều kiện cụ thể tổ chức kinh doanh dịch vụ PCCC (hiện tại các chứng chỉ chủ trì thiết kế PCCC; giám sát thi công đều do sở xây dựng cấp).

Ngày 31/07/2014, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 79/2014/NĐ-CP, quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Phòng cháy và chữa cháy và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật PCCC. Nghị định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 15/9/2014 và thay thế Nghị định số 35/2003/NĐ-CP, ngày 04/4/2003, quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật PCCC và Điều 1 Nghị định số 46/2012/NĐ-CP, ngày 22/5/2012, sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 35/2003/NĐ-CP ngày 04 tháng 4 năm 2003 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật PCCC.

Nghị định gồm 9 chương, 58 điều: Quy định chung; Phòng cháy; Chữa cháy; Tổ chức lực lượng PCCC; Phương tiện PCCC; Kinh doanh dịch vụ PCCC; Đầu tư cho hoạt động PCCC; Trách nhiệm của các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và UBND các cấp trong hoạt động PCCC; Điều khoản thi hành. Khi lập quy hoạch, dự án xây dựng mới hoặc cải tạo đô thị, khu dân cư, khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, dự án và thiết kế xây dựng công trình…. đều phải đáp ứng các yêu cầu về PCCC. Dự án, công trình, phương tiện giao thông cơ giới có yêu cầu đặc biệt về bảo đảm an toàn PCCC đã, được thẩm duyệt về PCCC, trước khi đưa vào sử dụng phải được chủ đầu tư, chủ phương tiện tổ chức nghiệm thu về PCCC.

Ngày 16/12/2014, Bộ Công an đã ban hành Thông tư số 66/2014/TT-BCA, quy định chi tiết thi hành một số điều của Nghị định số 79/2014/NĐ-CP, ngày 31/7/2014 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật PCCC và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật PCCC.Thông tư số 66/2014/TT-BCA, gồm: 3 chương, 23 điều và có hiệu lực từ ngày 06/02/2015. Thông tư này thay thế cho Thông tư số 11/2014/TT-BCA, ngày 12/3/2014 của Bộ trưởng Bộ Công an quy định chi tiết thi hành một số điều của Nghị định số 35/2003/NĐ-CP ngày 04/4/2003 và Nghị định số 46/2012/NĐ-CP, ngày 22/5/2012, quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật phòng cháy và chữa cháy và Chương III Thông tư số 35/2010/TT-BCA, ngày 11/10/2010 của Bộ trưởng Bộ Công an quy định về cấp giấy phép vận chuyển vật liệu nổ công nghiệp và hàng nguy hiểm.

Thông tư này có một số điểm mới cơ bản, đó là: danh mục các cơ sở, khu dân cư do cơ quan cảnh sát PCCC có trách nhiệm xây dựng phương án chữa cháy được mở rộng hơn so với Thông tư số 11/2014/TT-BCA. Thông tư này có 20 nhóm đối tượng còn Thông tư số 11/2014/TT-BCA có 15 nhóm đối tượng. Tại Khoản 4, Điều 15 của Thông tư này quy định các cơ sở phải thành lập đội PCCC chuyên ngành. Đây là điểm hoàn toàn mới so với các thông tư trước.