Thượng tướng Nguyễn Huy Hiệu

Năm 1995, sau khi nhận nhiệm vụ mới tại Bộ Quốc phòng, Thượng tướng Nguyễn Huy Hiệu được phân công phụ trách khối nhà trường – một hệ thống rộng lớn bao gồm Học viện Quốc phòng, các học viện Lục quân, các trường quân binh chủng như Tăng – Thiết giáp, Pháo binh, Công binh, Hóa học, cùng nhiều trường nghề trong toàn quân.

Trong vai trò này, Tướng Hiệu được giao nhiệm vụ phối hợp với các cơ quan chức năng để soạn thảo chương trình bồi dưỡng kiến thức quốc phòng cho từng hệ thống nhà trường, trong đó có cả Trường Nghệ thuật Quân đội – một lĩnh vực đặc thù, kết nối quốc phòng với văn hóa – nghệ thuật.

Thách thức lớn nhất, theo ông, không chỉ nằm ở việc hệ thống hóa lại một kho tư liệu đồ sộ đã được truyền dạy qua nhiều thế hệ, mà còn ở chỗ làm sao kế thừa tinh hoa truyền thống của quân đội, đồng thời cập nhật phù hợp với giai đoạn cách mạng mới.

Trong công tác này, Thượng tướng Nguyễn Huy Hiệu đã tổng hợp, chỉnh lý và bổ sung toàn bộ hệ thống giáo trình, đảm bảo tính kế thừa – phát triển, gắn lý luận với thực tiễn quân đội.

Một yêu cầu đặc biệt khác đặt ra là việc bồi dưỡng kiến thức quốc phòng cho đội ngũ cán bộ dân sự của Đảng và Nhà nước – những người không chuyên sâu về quân sự, chính trị hay hậu cần. Đây là một nhiệm vụ hoàn toàn mới, đòi hỏi tư duy mở và cách tiếp cận linh hoạt hơn.

Để thực hiện nhiệm vụ này, Tướng Hiệu đã làm việc chặt chẽ với các học viện, viện chiến lược, viện lịch sử quân sự… Từ quá trình nghiên cứu toàn diện, ông đề xuất tám đề cương trọng điểm, sau đó phát triển thành hệ thống bài giảng hoàn chỉnh.

Lớp học đầu tiên có sự tham gia của nhiều học viên trong và ngoài quân đội – từ cán bộ các bộ, ngành trung ương đến bí thư các tỉnh, thành. Sau mỗi khóa, học viên trực tiếp đóng góp ý kiến, giúp nhóm biên soạn tiếp tục điều chỉnh và hoàn thiện nội dung.

Trải qua nhiều năm, bộ sách giáo khoa về bồi dưỡng kiến thức quốc phòng đã trở thành một công trình đồ sộ và nền tảng quan trọng trong đào tạo cán bộ hiện nay. Đồng hành cùng Tướng Hiệu trong giai đoạn đó là Tướng Nguyễn Văn Chiến – Cục trưởng Cục Nhà trường, và Tướng Hoàng Châu Sơn – Cục trưởng Cục Chiến quân, những người đã có đóng góp lớn trong việc tư vấn, tham mưu và hoàn thiện chương trình.

Một trong những điểm đặc biệt là việc xây dựng chương trình bồi dưỡng kiến thức quốc phòng cho Trường Nghệ thuật Quân đội. Để kết nối nội dung quốc phòng với môi trường sáng tạo của giới văn nghệ sĩ, Tướng Hiệu đã nhận được sự hỗ trợ nhiệt tình của Thiếu tướng – nhạc sĩ An Thuyên, người giúp ông trao đổi với giới nghệ sĩ để xác định nội dung phù hợp, vừa sâu sắc vừa gần gũi.

Cùng lúc, ông phải giải quyết một bài toán khác: đào tạo nghề cho quân nhân xuất ngũ. Những người hoàn thành nghĩa vụ quân sự cần có nghề nghiệp để tiếp tục đóng góp cho nền kinh tế quốc dân, thậm chí tham gia xuất khẩu lao động.
Đây là nhiệm vụ đòi hỏi sự kết hợp giữa kiến thức kinh tế và quốc phòng, giữa các trường nghề trong quân đội với hệ thống trường nghề quốc gia, nhằm xây dựng mô hình đào tạo nghề hiệu quả và bền vững.

Thượng tướng Nguyễn Huy Hiệu đã vượt qua nhiều thách thức để chắt lọc, kế thừa và đổi mới hệ thống giáo trình quốc phòng, biến tư liệu thành công cụ học tập thực tiễn. Ông không chỉ biên soạn giáo trình, mà còn tạo ra một mô hình học tập gắn liền với thực tiễn, giúp người học – dù là quân nhân hay cán bộ dân sự – tiếp cận kiến thức quốc phòng một cách hiệu quả và sâu sắc.

Hành trình ấy là minh chứng cho tư duy chiến lược, tinh thần cải tiến và trách nhiệm của một nhà lãnh đạo – nhà giáo dục trong quân đội, người đã góp phần đặt nền móng cho hệ thống giáo dục quốc phòng Việt Nam hiện đại.