Ngành cà phê Việt Nam là một trong những ngành nông sản chủ lực đang khẳng định vị thế trên bản đồ xuất khẩu toàn cầu. Số liệu thống kê từ Cục Hải quan Việt Nam cho biết, đến hết tháng 9/2025, xuất khẩu cà phê của Việt Nam đạt gần 1,24 triệu tấn, trị giá 7,01 tỷ USD, tăng 12% về lượng và 62% về trị giá so với cùng kỳ năm trước, vượt xa mức 5,62 tỷ USD của cả năm 2024.

Niên vụ 2024-2025 là một năm thành công rực rỡ cho ngành cà phê Việt Nam. Ảnh Trọng Triết

Có được kết quả đó, ngoài nỗ lực của các ngành, nguồn vốn ngân hàng “trợ lực” là yếu tố quan trọng để ngành cà phê Tây Nguyên không chỉ dừng ở xuất khẩu cà phê thô, nhiều doanh nghiệp đã chuyển hướng sang chế biến sâu, tạo giá trị gia tăng cao hơn.

Số liệu thống kê từ Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Khu vực 11 cho thấy, đến cuối tháng 10/2025 dư nợ cho vay phát triển nông nghiệp, nông thôn đạt 252.708 tỷ đồng, tăng 26.649 tỷ đồng, tăng 11,8% so với cuối năm 2024, trong đó dư nợ tín dụng ngành cà phê là 176.846 tỷ đồng. Cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa dư nợ đạt 70.625 tỷ đồng, tăng 3.596 tỷ đồng, tăng 5,4% so với cuối năm 2024, trong đó doanh nghiệp chế biến xuất khẩu cà phê là 35.312 tỷ đồng ”trợ lực” doanh nghiệp đầu tư dây chuyền rang xay và chiết xuất cà phê hòa tan, nhắm vào các thị trường châu Á và Trung Đông.

Đáng chú ý, việc ngân hàng cho vay đối với các lĩnh vực xanh đạt 11.832,72 tỷ đồng, chủ yếu là đầu tư vào năng lượng xanh, chiếm tới 93,6% tổng dư nợ lĩnh vực xanh. Nhờ đó, mà theo chia sẻ của Hiệp hội Cà phê Buôn Ma Thuột, niên vụ vừa qua là một năm thành công rực rỡ của ngành cà phê Việt Nam. Thành công không chỉ đến từ giá cao mà còn nhờ nỗ lực nâng chất lượng, phát triển cà phê đặc sản, đạt chứng nhận bền vững và tiêu chuẩn quốc tế, giúp nâng vị thế hạt cà phê Việt, tránh bị ép giá và tạo giá trị bền vững. Các doanh nghiệp ngày càng chú trọng đầu tư vào vùng nguyên liệu đạt chuẩn, áp dụng truy xuất nguồn gốc và quy trình sản xuất xanh. Theo đó, tỷ lệ cà phê có chứng nhận bền vững (như Rainforest Alliance, 4C, Fairtrade) hiện chiếm khoảng 60% tổng sản lượng xuất khẩu, tăng mạnh so với vài năm trước. Điều này giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận các thị trường khó tính, đặc biệt là EU, Mỹ và Nhật Bản, nơi yêu cầu khắt khe về môi trường và trách nhiệm xã hội.

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Đình Tùng phân tích, trong bối cảnh toàn cầu biến động, việc Việt Nam đa dạng hóa thị trường là yếu tố sống còn. Không chỉ dựa vào EU hay Mỹ, các doanh nghiệp đang khai thác rất tốt khu vực châu Á là nơi tầng lớp trung lưu gia tăng nhanh, kéo theo nhu cầu tiêu thụ cà phê chất lượng cao. Giá cà phê xuất khẩu tăng mạnh không chỉ nhờ thị trường thiếu hụt, mà còn vì người trồng và doanh nghiệp biết nắm bắt xu hướng “cà phê sạch, cà phê truy xuất nguồn gốc”. Các hợp tác xã tại Đắk Lắk, Gia Lai,… đã áp dụng mô hình liên kết chuỗi giá trị giữa nông dân - doanh nghiệp - ngân hàng - nhà phân phối giúp sản phẩm ổn định chất lượng và giá bán.

Ông Hoàng Linh, Phó Giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Khu vực 11 chia sẻ, dù đạt kỷ lục xuất khẩu, ngành cà phê vẫn đối mặt nhiều thách thức. Diện tích cà phê già cỗi tại Tây Nguyên chiếm gần 30% tổng diện tích, trong khi chi phí đầu vào (phân bón, nhân công, logistics) tiếp tục tăng cao. Ngoài ra, quy định mới của EU về chống phá rừng (EUDR) sẽ có hiệu lực trong năm 2025, buộc doanh nghiệp phải cung cấp bản đồ tọa độ vùng trồng đang là yếu tố không dễ với các hộ nông dân nhỏ lẻ.

Ảnh minh họa. Nguồn Internet

Do đó, để duy trì vị thế và hướng tới mục tiêu xuất khẩu trên 8 tỷ USD vào cuối năm, ngành Ngân hàng Khu vực 11 tiếp tục chỉ đạo các ngân hàng thương mại cân đối nguồn vốn hỗ trợ tín dụng doanh nghiệp và người trồng cà phê tiếp cận vốn dễ dàng thuận lợi để đầu tư mạnh cho tái canh cà phê bền vững, ứng dụng công nghệ số trong quản lý vùng nguyên liệu và hỗ trợ nông dân đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế. Bên cạnh đó, Nhà nước nên xây dựng chiến lược thương hiệu quốc gia cho cà phê Việt, tương tự như mô hình “Colombian Coffee” hay “Ethiopian Coffee” đã thành công trên thế giới./.