Mới đây, vào đầu tháng 7/2024, nhà xuất bản Ukiyoto Canada đã xuất bản và phát hành trên toàn cầu cuốn sách song ngữ Việt – Anh về tướng Hiệu “Hành trình tri ân của một vị tướng” – (The Gratitude Journey of a Lieutenant General) của tác giả - dịch giả Kiều Bích Hậu.

Cuốn sách lôi cuốn bạn đọc vào một hành trình đặc biệt của tướng Hiệu, hành trình tri ân. Ông dành thời gian quý báu của đời mình, cùng phu nhân Lại Thị Xuân và một số chiến hữu, trên từng cây số tri ân đồng đội, đồng bào từng chiến đấu, hỗ trợ ông trong thời chiến tranh trên khắp đất nước. Hành trình ấy còn là một chỉ dẫn đến mục đích cao cả nhất của đời người, đó là sống cống hiến, học hỏi và chia sẻ kiến thức không ngừng, để phụng sự đất nước, dân tộc, cộng đồng…

Sinh ra trong một gia đình trung nông lớp trên, Thượng tướng Nguyễn Huy Hiệu phải đối mặt với nhiều khó khăn trong hành trình thực hiện hoài bão của mình. Khi đất nước đang trong cảnh chiến tranh, việc phấn đấu và phát triển trong binh nghiệp đối với ông là một thử thách lớn. Tuy nhiên, với tinh thần hăng hái và quyết tâm, ông không bao giờ chùn bước trước khó khăn. Nguyễn Huy Hiệu đã xác định rõ ràng rằng không có gì là không thể, chỉ cần mình phấn đấu và nỗ lực gấp nhiều lần những người có hoàn cảnh thuận lợi hơn.

Ngay từ khi bước chân vào quân ngũ năm 1965, Nguyễn Huy Hiệu đã phải chiến đấu trong những điều kiện gian khổ nhất. Từ những ngày đầu tiên, ông đã luôn thể hiện tinh thần chiến đấu xuất sắc, và chỉ sau hai năm, ông đã nhận được danh hiệu Chiến sĩ quyết thắng vào năm 1967. Đây là minh chứng cho sự nỗ lực không ngừng nghỉ và khả năng vượt qua mọi thử thách của ông. Với những thành tích này, ông đã được thăng cấp Thiếu úy vào năm 1968, khẳng định rằng xuất thân không phải là rào cản nếu có quyết tâm và nỗ lực.

Cuốn sách song ngữ Việt – Anh về tướng Hiệu “Hành trình tri ân của một vị tướng” – (The Gratitude Journey of a Lieutenant General) của tác giả - dịch giả Kiều Bích Hậu.

Trận đánh tiêu diệt cụm bộ binh cơ giới Mỹ ở Sáp Đá Mài, Tân Kim, Cam Lộ (Quảng Trị) vào tháng 4/1970 là một trong những trận chiến oai hùng trong sự nghiệp của ông. Sau trận chiến này, ông được bổ nhiệm làm Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 3, Trung đoàn 27, mặt trận B5. Những tháng ngày chiến đấu gian khổ tiếp theo đã tôi luyện và chứng minh bản lĩnh của ông. Với những thành tích huy hoàng trong chiến đấu, tháng 12/1973, ông được tuyên dương Anh hùng quân giải phóng miền Nam Việt Nam. Những thành tựu này là kết quả của sự nỗ lực không ngừng và khả năng vượt qua mọi gian khổ.

Nguyễn Huy Hiệu không chỉ nổi bật trong các chiến công trên chiến trường mà còn là một nhà khoa học quân sự tài ba. Ông luôn tận dụng mọi cơ hội để học hỏi và nâng cao trình độ của mình. Nhờ hoàn cảnh xuất thân không thuận lợi, ông đã nỗ lực gấp nhiều lần trong chiến đấu và học tập. Quá trình học tập và phấn đấu của ông đã giúp ông gần gũi với các đồng chí chỉ huy cao cấp, vốn là những nhà trí thức lớn như Tư lệnh Lê Trọng Tấn, Chính ủy Lê Quang Đạo, Tướng Hoàng Minh Thảo và nhiều vị tướng khác. Những người thầy này không chỉ truyền đạt kiến thức và kinh nghiệm mà còn nhìn ra tiềm năng phát triển lớn của Nguyễn Huy Hiệu, tạo điều kiện cho ông phấn đấu và học tập. Nhờ vậy, ông đã tích lũy được những kiến thức quân sự quan trọng, phát triển nền tảng lý thuyết và thực tiễn để phục vụ sự nghiệp của mình.

Sau khi chiến tranh kết thúc, những người thầy này tiếp tục gửi Nguyễn Huy Hiệu đi đào tạo tại các trường trong và ngoài nước. Họ tin rằng với hệ thống kiến thức tân tiến, ông sẽ phát huy được sở trường của mình ở tầm cao hơn và những đóng góp của ông sẽ có ảnh hưởng rộng rãi hơn. Quả thật, ông đã chứng minh điều đó qua những công trình khoa học quân sự mà ông thực hiện. Từ năm 1994 đến 2010, Nguyễn Huy Hiệu đã viết 7 cuốn sách, mỗi cuốn là một công trình khoa học quân sự quý báu, góp phần vào kho tàng khoa học quân sự Việt Nam.

Dù con đường học tập và nghiên cứu của ông không phải lúc nào cũng suôn sẻ, Nguyễn Huy Hiệu luôn kiên định với hoài bão trở thành nhà khoa học quân sự. Khi tổ chức muốn ông chuyển sang làm công tác Đoàn hay giữ những vị trí khác có thể thuận lợi hơn, ông đã mạnh dạn trình bày nguyện vọng muốn tiếp tục học tập và nghiên cứu. Điều này cho thấy sự chân thành và quyết tâm của ông đối với sự nghiệp nghiên cứu khoa học quân sự.

Nguyễn Huy Hiệu luôn khẳng định rằng dạy học là cách học sâu nhất và hiệu quả nhất. Trong quá trình giảng dạy, ông đã tích lũy được những kinh nghiệm quý báu từ các binh sĩ trong chiến trường. Ông nhận ra rằng việc truyền đạt kiến thức không chỉ giúp người học mà còn giúp người dạy hoàn thiện và sâu sắc hơn kiến thức của mình. Cũng chính nhờ quá trình giảng dạy và nghiên cứu, ông đã học hỏi được từ Giáo sư – Thượng tướng Hoàng Minh Thảo cách tổng kết viết sách khoa học. Nhờ vậy, trong thời kỳ công tác ở Bộ Quốc phòng từ 1994-2010, ông đã viết được 7 cuốn sách – 7 công trình khoa học quân sự, góp phần vào kho tàng khoa học quân sự Việt Nam.

Ngày 15/10/2011, Nguyễn Huy Hiệu nghỉ hưu, nhưng vẫn tiếp tục cống hiến cho khoa học quân sự, môi trường, và công tác nhân đạo. Ông luôn nỗ lực truyền đạt những kiến thức quý giá cho cộng đồng, góp phần phát triển xã hội và đời sống. Ông không chỉ là một nhà quân sự, một nhà khoa học mà còn là một nhà giáo, một người thầy đáng kính của nhiều thế hệ. Những đóng góp của ông không chỉ nằm ở những chiến công mà còn ở những giá trị kiến thức mà ông truyền đạt lại cho thế hệ sau. Cuộc đời của ông là một hành trình đầy ý nghĩa, một bài học lớn về sự phấn đấu và lòng trung thành với tổ quốc.

Nhìn lại cuộc đời và sự nghiệp của Thượng tướng Nguyễn Huy Hiệu, chúng ta thấy rõ một tấm gương sáng về lòng yêu nước, tinh thần vượt khó và sự cống hiến không ngừng. Những bài học và kinh nghiệm của ông sẽ mãi là nguồn cảm hứng cho thế hệ trẻ Việt Nam, giúp họ hiểu rõ hơn về giá trị của sự kiên trì, lòng yêu nước và tinh thần cống hiến. Cuộc đời của ông là một minh chứng rõ ràng rằng với nỗ lực và quyết tâm, bất cứ ai cũng có thể vượt qua được mọi khó khăn và đạt được những thành tựu to lớn.

Đối với tôi mà nói, trong tất cả các phần nội dung cuốn sách “Hành trình tri ân của một vị tướng”, thì phần “Học tập những bậc thầy quân sự để làm thầy theo cách của mình” là phần khiến tôi cảm thấy ấn tượng nhất. Và đó cũng là phần mà cá nhân tôi thấy đã thể hiện rõ được rằng Thượng tướng Nguyễn Huy Hiệu không chỉ là một vị tướng tài ba, một nhà khoa học quân sự xuất sắc mà còn là một tấm gương sáng về lòng yêu nước, tinh thần vượt khó và sự cống hiến không ngừng. Những giá trị này sẽ mãi mãi được tôn vinh và trở thành nguồn động lực cho mọi thế hệ người Việt Nam. Ông đã, đang và sẽ mãi là một nhà quân sự, nhà khoa học, nhà giáo đóng góp lớn cho nhân dân, đất nước.

Và những ngày tháng 7 năm 2024 này, tướng Hiệu lại tiếp tục hành trình tri ân từ Bắc vào Nam, đi qua những vùng đất mà ông đã từng tham chiến với 67 trận đánh, mang theo cuốn sách “Hành trình tri ân của một vị tướng” để tặng chiến hữu, tặng thư viện một số địa phương… Chắt lọc tinh túy tri thức suốt cuộc đời mình trong những cuốn sách như vậy, để ông mang tặng cho mọi người, bằng cách này, ông là người thầy lặng lẽ tự nguyện hiếm có trên đời.