Chính ủy Quân chủng Hải quân- Trung tướng Nguyễn Văn Bổng chủ trì buổi Lễ theo nghi thức Quân đội thành kính dâng hoa, dâng hương tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ đã chiến đấu anh dũng, hy sinh vì sự nghiệp cách mạng vẻ vang của dân tộc Việt Nam.

Phó Bí Thư Thường trực Tỉnh ủy Trịnh Thị Minh Thanh thắp hương Anh hùng liệt sĩ.

Chủ tịch UBND Tỉnh Cao Tường Huy thắp hương Anh hùng liệt sĩ.

Vắn tắt diễn văn Lễ tưởng niệm nêu: Cách đây 60 năm, đêm ngày 31/7 rạng sáng ngày 1/8/1964, quân Mỹ cho tàu khu trục Maddox tiến sâu vào vùng biển Miền Bắc nước ta từ Đèo Ngang (Quảng Bình) đến Hòn Nẹ (Thanh Hóa), có điểm chỉ cách đất liền 6 hải lý kiêu chiến. Trước hành động quân Mỹ thô bạo xâm phạm chủ quyền lãnh hải của ta, ngày 2/8/1964 Hải quân ta cho 3 tàu phóng ngư lôi ra xua đuổi đôi bên có nổ súng.

Nghi thức thả vòng hoa, hương hoa, cánh én theo Lễ nghi kính viếng hương hồn Anh hùng liệt sĩ hy sinh trên sông biển.

Quân Mỹ vu cáo tàu khu trục hạm của chúng liên tục bị Hải quân Bắc Việt “vô cớ” tiến công trên vùng biển quốc tế, rồi dựng lên “sự kiện Vịnh Bắc Bộ”, Tổng thống Mỹ Giôn-Xơn hiếu chiến đã phát động cuộc không kích qui mô lớn mật danh là “hành quân Pierce Arrow” “mũi tên xuyên”, ngày 5/8/1964 Mỹ bất ngờ huy động 64 lần chiếc máy bay của hải quân từ hai tàu sân bay Constellation và Ticonderoga của hạm đội 7, căn cứ quân sự nổi trên Thái Bình Dương ồ ạt đánh phá căn cứ Hải quân ta ở Cửa Hội (Nghệ An); khu vực Vinh, Bến Thủy, Lạch Trường (Thanh Hóa), Cảng Gianh (Quảng Bình), Cửa Lục (Quảng Ninh). Lực lượng Phòng không mặt đất, mặt nước của ta đã bắn rơi 8 chiếc và bắn bị thương 3 chiếc máy bay địch; trong chiến đấu 78 cán bộ chiến sĩ Hải quân ta hy sinh.

Các thế hệ CCB từng công tác-chiến đấu ở quân cảng Cửa Lục và của lực lượng Phòng không mặt đất bảo vệ vùng trời Quảng Ninh, dự Lễ Lễ tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ và nhân dân hy sinh trong chiến thắng trận đầu chống quân Mỹ xâm phạm vùng trời-vùng biển Miền Bắc nước ta ngày 2 và 5/8/1965.

Quy mô chiến tranh và ác liệt nhất là chúng bắn phá quân cảng Của Lục (thị xã Hồng Gai), nay thuộc thành phố Hạ Long, Quảng Ninh. Cụ thể, vào 14 giờ 30 phút ngày 5/8/1964 quân Mỹ huy động 10 chiếc máy bay cường kích A4D Scai-hốc (Skyhawk), 4 chiếc Scai-rai-dơ AD6 và 1 phi đội F4 bảo vệ trên cao cùng thuộc lực lượng Không quân của Hải quân Mỹ từ tàu sân bay Constellation của hạm đội 7 trên Vịnh Bắc Bộ, chia làm 2 tốp theo 2 hướng lạch biển Cửa Dứa và Cửa Vạn bay vào vùng trời thị xã Hồng Gai ném bom, bắn tên lửa và đạn 20mm dữ dội xuống tàu tuần tiễu và tàu ngư lôi của Hải quân neo đậu ở eo biển Cửa Lục, bờ Bãi Cháy (nay là cảng xăng dầu B12).

CCB Nguyễn Văn Khanh, ở Số 2 đường Trần Hưng Đạo- TP Ninh Bình, khi ấy là khẩu đội trưởng của tàu 122 HQ chia sẻ rằng 20 người đồng đội của mình đã hy sinh anh dũng trong trận 5/8/1964 tại Cửa Lục.

Trong nguy lan các chiến sĩ Hải quân trên 3 chiếc tàu số 134, 227, 225 người bị thương vẫn chắc tay súng bắn trả máy bay Mỹ. Tiêu biểu là tàu số 225 do thuyền trưởng Lê Văn Chừng chỉ huy kịp thời cắt dây neo, vượt làn bom đạn địch trên cao dội xuống, rẽ sóng ra vịnh Hạ Long bắn trả 4 chiếc Scai-rai-dơ AD6 kéo đến cùng cường kích A4D Scai-hốc tấn công mình.

Eo biển Cửa Lục (còn gọi là sông Cửa Lục) nơi cách đây 60 năm không quân Mỹ không kích tàu Hải quân.

Trên bờ, lực lượng pháo phòng không chủ lực là Tiểu đoàn pháo cao xạ 217  với 3 đại đội pháo trung cao 88mm và 3 Trung đội súng máy cao xạ 14,5mm kịp thời chuyển trạng thái chiến đấu, cùng quân dân thị xã Hồng Gai bắn máy bay Mỹ xâm phạm vùng trời tổ quốc và chi viện hỏa lực cho tàu Hải quân ta bị quân Mỹ không kích ở Của Lực.

Tàu Hải quân ta cắt dây neo, tiến ra vùng nước này (nay là phường Hồng Gai) chiến đấu kiên cường với máy bay địch.

Chiến sự kết thúc, lực lượng phòng không mặt đất, mắt nước của ta đã bắn cháy và bắn bị thương 3 chiếc máy may Mỹ; trong đó Tiểu đoàn 217 đã bắn rơi tại chỗ 1 chiếc và ta đã bắt sống được Trung úy Alvarez, phi công đầu tiên ta bắt sống trên Miền bắc. Trong trận này, 20 cán bộ, chiến sĩ Hải quân thương vong, họ là những anh hùng liệt sĩ vì nước quên thân làm nên trận đầu chiến thắng không quân Mỹ.