Thực hiện chương trình OCOP, các cơ sở sản xuất, hợp tác xã (HTX) trên địa bàn thị xã đã tích cực khai thác tiềm năng của các đặc sản nông thôn với mục tiêu xây dựng thương hiệu cho nông sản địa phương. Nhằm khẳng định xây dựng thương hiệu tỏi sạch Quảng Minh, HTX sản xuất tỏi sạch và KDDV Cồn Nâm được thành lập tháng 3 năm 2019. Hiện tại, HTX có 45 thành viên tham gia trồng tỏi với diện tích gần 16,5ha. Sau khi người dân thu hoạch, HTX sẽ thu mua và tiến hành phơi khô, làm sạch và đóng thành sản phẩm. Mỗi năm, HTX thu mua và bán ra thị trường hơn 2 tấn tỏi khô, cho thu nhập hơn 700 triệu đồng/năm. Tham gia chương trình OCOP và chuỗi liên kết, HTX được hỗ trợ tư vấn các thủ tục, hồ sơ, bao bì, nhãn mác, tem truy xuất nguồn gốc; tham gia các hội nghị kết nối các sản phẩm OCOP; các điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP khu vực miền Trung -Tây Nguyên; hội chợ các sản phẩm OCOP tiêu biểu.

      Cánh đồng tỏi của người dân

Qua đó HTX sản xuất tỏi sạch và KDDV Cồn Nâm giúp kết nối mở rộng thị trường, sản phẩm tỏi sạch Quảng Minh được Công ty Tư vấn đầu tư và xây dựng 2-9 thu mua chế biến thành tỏi đen và rượu tỏi đen. Đầu năm 2021, sản phẩm tỏi sạch Quảng Minh của HTX sản xuất tỏi sạch và KDDV Cồn Nâm đã được UBND tỉnh công nhận là sản phẩm OCOP tỏi sạch và rượu tỏi đen đạt tiêu chuẩn 3 sao cấp tỉnh, từng bước mở rộng thương hiệu trên thị trường khắp cả nước. Hiện tại, sản phẩm tỏi sạch Quảng Minh đã có mặt trong gian bếp của mọi gia đình, mọi miền quê và trở thành hương vị dân dã tại các thị trường tỉnh Quảng Trị, Hà Tĩnh, TP. Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh…từ đó khẳng định được thương hiệu tỏi sạch Quảng Minh là đặc sản tỏi sạch Quảng Minh đã và đang được nhiều khách hàng trong và ngoài tỉnh tin tưởng lựa chọn, không chỉ có mặt ở các đại lý, siêu thị trên địa bàn thị xã mà còn mở rộng ra nhiều tỉnh thành lân cận.

Thấy được hiệu quả từ cây tỏi tía, bà con nơi đây đã đầu tư mở rộng diện tích, biến cây tỏi tía trở thành loại cây phát triển kinh tế chủ lực của địa phương. Đến nay, toàn xã có diện tích trồng tỏi gần 40ha. Ông Hoàng Ngọc Thắng, Chủ tịch UBND xã Quảng Minh chia sẻ: “Tỏi Quảng Minh khẳng định thương hiệu tỏi sạch đảm bảo chất lượng đang ngày càng được ưa chuộng nhiều nơi, nổi tiếng khắp xa gần đến với người tiêu dùng và du khách gần xa, không chỉ được bày bán ở chợ địa phương và các vùng lân cận, tỏi của chúng tôi còn có mặt tại hầu hết các chợ trên địa bàn tỉnh hay các tỉnh lân cận”.

Ông Nguyễn Văn Toàn, Giám đốc HTX sản xuất tỏi sạch và KDDV Cồn Nâm

Trên cánh đồng tỏi lớn đang xanh tươi tốt ông Nguyễn Văn Toàn, Giám đốc HTX sản xuất tỏi sạch và KDDV Cồn Nâm tâm sự: “Trồng tỏi không phải cứ giống tốt, đất tốt hay nhiều phân, mà phải am hiểu đặc tính của cây tỏi thì trồng tỏi mới đạt năng suất cao. Đất trồng tỏi tuy không phải cày sâu, cuốc bẫm, nhưng vẫn cần sự tơi xốp nhất định bởi tỏi là cây rễ chùm. Để cây tỏi phát triển chỉ cần yếu tố tự nhiên từ đất, cung cấp thêm nước, trồng đúng thời vụ, tỏi sẽ phát triển tốt, ra nhánh đều. Ở xã Quảng Minh, thu hoạch lúa mùa xong là người dân bắt đầu vụ trồng tỏi. Giá tỏi trên thị trường trong tỉnh, tỏi khô Trung Quốc thường được bán với giá 30.000 đồng/kg, tỏi Thanh Hoá 50.000 đồng/kg. Trong khi đó, tỏi Quảng Minh có giá từ 95.000 – 110.000 đồng/kg. Chất lượng tỏi đen đã được Chi cục Quản lý Chất lượng Nông Lâm Thuỷ sản cấp giấy chứng nhận. Đơn vị cũng đã hoàn thiện các giấy tờ, chứng nhận khác cho sản phẩm của dự án, như: chứng nhận chất lượng rượu tỏi đen của Sở Công thương, chứng nhận của Bộ Y tế về các hoạt tính, chỉ số bảo đảm chất lượng của sản phẩm tỏi đen. Tỏi sạch xã Quảng Minh đang ngày càng khẳng định được thương hiệu tỏi sạch ra với bạn bè trong nước và quốc tế…”.

Ông Đoàn Minh Thọ, Chủ tịch UBND thị xã Ba Đồn cho biết: “Nhờ áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật nên chất lượng tỏi năm nay cao hơn các năm trước, việc xây dựng thương hiệu tỏi sạch sẽ giúp bà con có thêm điều kiện để sản xuất bền vững hơn. Tham gia chuỗi liên kết sản xuất, giá trị kinh tế của cây tỏi được nâng cao, nhiều xã có diện tích đất cồn bãi lớn, lượng phù sa lớn nên phù hợp với trồng tỏi. Hiện tại, thị xã đã phát triển hơn 40 ha nhưng khả năng có thể phát triển nghề này lên đến 80- 90 ha. Thời gian tới, địa phương sẽ nhân rộng mô hình và diện tích trồng tỏi, hỗ trợ kinh phí để phát triển kinh tế ở các vùng khó khăn từ đó giúp nâng cao đời sống của bà con nhân dân và giúp giảm nghèo bền vững”.

Vườn mẫu của ông Trần Văn Tuấn tiêu biểu của địa phương

Đối với người dân Quảng Minh nói riêng, thị xã Ba Đồn nói chung từ lâu cây tỏi không chỉ là “cơm áo” mà còn là niềm tự hào của họ. Hương vị cay nồng, giòn giòn, đậm hương thơm của những tép tỏi đã trở thành thứ gia vị không thể thiếu trong mỗi bữa cơm gia đình. Việc trồng tỏi không những mang lại thu nhập ổn định cho người dân mà còn khắc phục được tình trạng đất sản xuất nông nghiệp kém hiệu quả, tạo công ăn việc làm cho người lao động. Tuy nhiên, để cây tỏi sạch có đầu ra ổn định cần phải có chính sách hỗ trợ đầu tư đối với chuỗi sản phẩm tỏi; đồng thời từng bước xây dựng thương hiệu tỏi sạch Quảng Minh trở thành hàng hóa trên thị trường. Ngoài  khẳng định xây dựng thương hiệu sản phẩm OCOP tỏi sạch mang bản sắc hương vị dân dã của làng quê nằm giữa  dòng sông Gianh thơ mộng thì Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã nhà đang tập trung triển khai vườn mẫu trong đó tiêu biểu có vườn mẫu tại thôn Bắc Minh Lệ (vườn anh Tuấn Lệ).