Nói đến anh hùng lao động Trần Hồng Quảng, dũng sỹ diệt xe cơ giới trong đánh Mỹ, thương binh ¼, thì rất nhiều người biết về anh trên nhiều cương vị: Bí thư Chi bộ, Tổng Giám đốc Xí nghiệp tập thể thương binh Quang Minh (Hải Phòng), Giám đốc Bảo tàng Quang Minh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp thương binh và người khuyết tật Việt nam, Uỷ viên Ban chấp hành Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, Ủy viên Ban Thường vụ Liên minh Hợp tác xã và doanh nghiệp thành phố Hải Phòng, Chủ tịch Ban Liên lạc Truyền thống Anh hùng thành phố Hải Phòng, Chủ tịch Ban Liên lạc Cựu chiến binh Sư đoàn 9 tại Hải Phòng… Đã có rất nhiều báo viết, báo hình, báo nói ở Trung ương và địa phương nói về anh, ca ngợi tấm gương người thương binh điển hình về ý chí vươn lên học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, thực hiện lời dạy của Người: Thương binh tàn nhưng không phế ở vùng đất Cảng Hải Phòng và cũng là trên cả nước. Đã có nhạc sỹ sáng tác bài hát về anh được phổ biến rộng rãi trong truyền thông: Hát về người thương binh anh hùng và nhiều thước phim phóng sự, tài liệu về anh đã được phát trên Đài Truyền hình Trung ương và Đài Phát thanh và Truyền hình Hải Phòng.

Ở tuổi gần 70, anh vẫn vượt lên nỗi đau nhức của các vết thương còn mang trên mình mỗi khi trái gió trở trời, khắc phục mọi khó khăn, trăn trở tìm tòi lối đi phát triển doanh nghiệp, đảm bảo cho hơn 300 con người là thương, bệnh binh, con em gia đình chính sách… có đủ công ăn việc làm và hoàn thành tốt nghĩa vụ thuế, đóng góp tích cực các hoạt động xã hội từ thiện khác. Mọi người ngưỡng mộ anh chính là ở sự nghịch lý này: Lẽ ra, là thương binh như anh, được hưởng các chính sách đãi ngộ của Đảng và Nhà nước, anh được nghỉ ngơi, chăm dưỡng sức khoẻ, hưởng hạnh phúc, an nhàn cùng con cháu, nhưng ngược lại, ý chí và dòng máu nóng của người lính vẫn luôn luôn cháy bỏng trong anh, với phẩm chất của người cộng sản, của “anh bộ đội Cụ Hồ” đã thôi thúc anh tiếp tục cống hiến trong thời bình. Có thể nói, anh chính là một ngôi sao sáng về phát huy truyền thống anh hùng của Quân đội nhân dân Việt Nam trên mặt trận xây dựng đất nước hôm nay.

Anh hùng Trần Hồng Quảng sinh ra tại xã Vĩnh An, huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng, quê hương của danh nhân văn hoá Trạng Trình - Nguyễn Bỉnh Khiêm, một nhân vật kiệt xuất ở thế kỷ 16, với những câu sấm truyền dự báo chính xác về thời cuộc làm rung động hàng thế kỷ và cho đến ngày nay. Trong sự nghiệp thơ văn đồ sộ của Trạng Trình còn lưu lại đến nay có 2 câu thơ bất hủ: Biển Đông vạn dặm giang tay giữ/ Đất Việt muôn năm vững trị bình. Phải chăng, anh hùng Trần Hồng Quảng đã thấm nhuần sâu sắc những chỉ giáo của bậc tiên sinh ấy, nên chưa đầy 18 tuổi anh đã tình nguyện nhập ngũ tham gia đánh Mỹ giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, góp phần khẳng định trọn vẹn bờ cõi non sông như ngày hôm nay?

Cuộc đời của Trần Hồng Quảng, sau những năm tháng trận mạc ác liệt, là thương binh 1/4, từ sau 1975, đã gắn liền với sự phát triển của Xí nghiệp tập thể thương binh Quang Minh - Một cái tên mà như anh nói, xuất phát từ cách nghĩ, cách đặt vấn đề, cách định hướng đi là: Quang Minh Chính Đại, như mặt trời giữa ban ngày, dân chủ, công khai, minh bạch, “Quân lệnh như sơn” để đi đến chiến thắng như tổ chức chỉ huy một đơn vị chiến đấu thời chiến tranh. Có thể nói, nói đến anh là nói đến Quang Minh và nói đến Quang Minh tức là nói đến anh, tuy hai nhưng là một. Anh là người đặt viên gạch đầu tiên xây dựng và cũng là “thủ lĩnh” xuyên suốt, đưa doanh nghiệp của những người thương binh này vượt qua bao khó khăn sóng gió đi đến thành công và toả sáng như ngày hôm nay.

Còn nhớ ngày đầu thành lập (5/6/1996), thời điểm “cơ chế” còn cực kỳ khó khăn, vậy mà, Xí nghiệp của Trần Hồng Quảng đã là một trong số rất ít những Hợp tác xã, doanh nghiệp đầu tiên ở Hải Phòng được công nhận là “Cơ sở sản xuất kinh doanh, dịch vụ của thương bệnh binh và người tàn tật”, danh hiệu không hề dễ có lúc bấy giờ. Năm 2021 này, Xí nghiệp tập thể Thương binh Quang Minh vừa tròn 25 tuổi. Từ một cơ sở sản xuất, kinh doanh và dịch vụ ban đầu chỉ có 35 anh em thương binh, với số vốn gom góp gần 300 triệu đồng và 35 triệu được Bộ Lao động Thương binh và Xã hội hỗ trợ theo chính sách của Nhà nước. Đến nay, Xí nghiệp đã phát triển lực lượng sản xuất, kinh doanh và dịch vụ với số nhân lực lên tới hàng trăm cán bộ, công nhân viên, người lao động trong biên chế, hàng trăm lao động hợp đồng theo thời vụ, đối tượng là bộ đội xuất ngũ, chuyển ngành, con em thương bệnh binh, gia đình chính sách, số vốn của Xí nghiệp lên đến gần một nghìn tỉ đồng. Doanh thu của Xí nghiệp ngày càng tăng trưởng, đời sống của cán bộ, công nhân viên, người lao động được ổn định và dần nâng lên, mức đóng góp cho xã hội ngày càng tăng…

Có được những kết quả to lớn và đáng trân trọng ấy, bắt nguồn từ tinh thần đoàn kết, ý chí dũng cảm vươn lên, tinh thần, quyết tâm của tập thể Xí nghiệp, những người lính Cụ Hồ năm xưa “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước/ Mà lòng phới phới dậy tương lai” (Thơ Tố Hữu). Dưới sự lãnh đạo của Trần Hồng Quảng, doanh nghiệp đã vươn lên đạt được những thành tích nổi bật, là lá cờ đầu khối doanh nghiệp ngoài quốc doanh của thành phố Hải Phòng và trên cả nước. Bên cạnh việc sản xuất, kinh doanh, làm dịch vụ giỏi, với nhận thức và tầm nhìn xa, Trần Hồng Quảng đã đầu tư, bỏ công sức lớn ra sưu tầm, xây dựng Bảo tàng Quang Minh ngay tại Trụ sở của Xí nghiệp ở quận Dương Kinh, thành phố Hải Phòng để lưu giữ các hiện vật quý báu thời chiến tranh với mục đích giáo dục truyền thống cho thế hệ mai sau. Cùng với đó, Xí nghiệp đã xây dựng Đền thờ Anh hùng Trường Sơn - Bạch Đằng, đây chính là gạch nối giữa quá khứ và hiện tại, khơi dậy niềm tự hào, bản anh hùng ca về truyền thống đánh giặc giữ nước của dân tộc. Đúng như tư tưởng và câu nói của anh: “Mọi cái rồi sẽ qua đi, nhưng lịch sử thì sẽ còn mãi mãi”. Đã có rất nhiều khách đến thăm quan ghi nhận giá trị lịch sử của các công trình này.

Phần thưởng lớn là trong nhiều năm qua, Xí nghiệp đã vinh dự được đón hàng trăm đoàn đại biểu, trong đó có các đồng chí Lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước, Quốc Hội, Quân đội về thăm cán bộ, đảng viên, thành viên, người lao động và trồng cây lưu niệm, như các đồng chí: Chủ tịch nước Trần Đức Lương; Chủ tịch, Đoàn Chủ tịch Uỷ Ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt nam Phạm Thế Duyệt; Đại tướng Lê Văn Dũng - Bí thư Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội Nhân dân Việt nam; Thượng tướng, Giáo sư Hoàng Minh Thảo; Trung tướng Nguyễn Năng Nguyễn - Phó Tổng Tham mưu trưởng Quân đội Nhân dân Việt Nam; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc Hội Nguyễn Đức Kiên; Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Nguyễn Thị Hằng; Thiếu tướng Trần Vinh Quang - nguyên Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp của thương binh và người khuyết tật Việt Nam…

Năm 2017, Xí nghiệp tập thể thương binh Quang Minh đã vinh dự được đón Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc; đồng chí Lê Văn Thành - Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND thành phố Hải Phòng; Trung tướng, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Phúc Thanh - Nguyên Phó Chủ tịch Quốc hội khóa X,XI, Chủ tịch danh dự Hiệp hội Doanh nghiệp của thương binh và người khuyết tật Việt Nam; Trung tướng Phạm Văn Hưng - Chánh Thanh tra Bộ Quốc phòng; Thiếu tướng, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Lê Mã Lương - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp của thương binh và người khuyết tật Việt Nam…

Ngày 14/2/2007, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết về thăm và làm việc tại thành phố Hải Phòng đã đến thăm, trồng cây lưu niệm tại Xí nghiệp, Chủ tịch nước đã ghi vào sổ vàng truyền thống của Quang Minh dòng chữ: “Khâm phục đồng chí Trần Hồng Quảng ngày trước chiến đấu anh dũng góp phần giải phóng dân tộc, ngày nay tuy là thương binh nhưng không chịu nghỉ ngơi, sản xuất kinh doanh giỏi, góp phần xây dựng đất nước. Thật đáng cho chúng ta học tập, ca ngợi. Xin chúc anh và Xí nghiệp Quang Minh hội nhập thắnglợi”.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp về thăm nhân ngày thương binh liệt sỹ 27/7 và ghi vào sổ vàng của Quang Minh: “Chúc Xí nghiệp tập thể Thương binh Quang Minh Hải Phòng mãi mãi xứng danh là Bộ đội Cụ Hồ, là Thương binh Việt Nam anh hùng trong chiến đấu trước đây, trong sự nghiệp xây dựng bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa hiện nay. Mong chờ nhiều thành tựu to lớn hơn của các đồng chí”.

Chặng đường lịch sử 25 năm qua, Xí nghiệp Quang Minh đã được Đảng, Nhà nước, Chính phủ, các cơ quan Trung ương và TP Hải Phòng tặng nhiều phần thưởng cao quý. Năm 2002, Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen cho đơn vị và Bằng khen cá nhân Giám đốc xí nghiệp. Năm 2003, được tặng Bằng khen, Huân chương Lao động Hạng Ba cho Xí nghiệp và Huy chương vì sự nghiệp phát triển Hợp tác xã cho Giám đốc Xí nghiệp. Năm 2004 trao tặng Huân chương Lao động Hạng Ba cho Tổng Giám đốc xí nghiệp.Năm 2009, Xí nghiệp và Tổng Giám đốc Trần Hồng Quảng được tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhì. Năm 2016, Xí nghiệp và Tổng Giám đốc Trần Hồng Quảng được tặng Huân chương Lao động hạng Nhất. Đặc biệt, năm 2005 Chủ tịch nước Trần Đức Lương đã ký Quyết định phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới cho Tổng Giám đốc Xí nghiệp, thương binh 1/4 Trần Hồng Quảng.

Tối ngày 1/5/2010, trong chương trình Vinh quang Việt Nam lần thứ IV do Báo Lao Động, Đài truyền hình Việt Nam và Đài tiếng nói Việt Nam phối hợp tổ chức tại Cung văn hóa Hữu nghị (Hà Nội). Chương trình này tôn vinh, biểu dương 7 cá nhân có thành tích xuất sắc trong lao động và nghiên cứu khoa học, trong đó có tên Anh hùng lao động Trần Hồng Quảng - thương binh hạng 1/4, Tổng Giám đốc Xí nghiệp thương binh Quang Minh. Và gần đây nhất là ngày 27/11/2020, Trần Hồng Quảng đã được Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc trao tặng Bằng khen trong số 50 cá nhân tiêu biểu đại diện cho 400 đại biểu cả nước về Thủ đô Hà Nội dự Lễ tuyên dương “Những gương sáng thầm lặng vì cộng đồng” năm 2020. Sự động viên to lớn trên đây thực sự là động lực mới, thúc đẩy nhiệt huyết của cá nhân Tổng Giám đốc Trần Hồng Quảng và mọi hoạt động của Xí nghiệp, tiếp tục phấn đấu hơn nữa, giành những thành tích ngày càng to lớn và vững chắc hơn.

Thành tích của Xí nghiệp tập thể thương binh Quang Minh và anh hùng Trần Hồng Quảng không chỉ được ghi nhận bằng những tấm Huân chương, danh hiệu, phần thưởng cao quý trên đây mà ở chiều sâu còn thực sự góp phần xóa đói, giảm nghèo, giảm bớt gánh nặng cho xã hội và còn có đóng góp nhất định cho ngân sách Nhà nước. Ý nghĩa đó đã toả sáng trong suốt 25 năm qua của Xí nghiệp tập thể thương binh Quang Minh trên thành phố Cảng Hải Phòng.

Ở Tổng Giám đốc Trần Hồng Quảng luôn toát lên nghị lực sống phi thường, khát vọng cống hiến lớn lao cho đất nước, nghĩa tình sâu nặng với đồng đội, những người thân yêu, sẻ san nỗi khó khăn, thống khổ của đồng bào, đồng chí. Anh thường nói: “Mình là lính lao vào thương trường để tự cứu mình, cứu anh em. Vất vả nhưng tự thấy lòng mình thanh thản, và còn sức thì còn phải tiếp tục làm việc đến cùng”. Hơn ai hết, Trần Hồng Quảng hiểu giá trị của cuộc sống hôm nay, anh luôn đau đáu nghĩ về đồng đội, những thương binh, bệnh binh, bộ đội xuất ngũ còn gặp nhiều khó khăn, cơ hàn trong cuộc sống...những người may mắn còn được trở về quê hương trong số rất rất nhiều người phải nằm lại chiến trường! Ngay khi đang là Phó Giám đốc Công ty rau quả Hải Phòng, một chức vụ trong doanh nghiệp nhà nước mà nhiều người mong ước, nhưng anh đã phát hiện ra những cái “bó” trong cơ chế còn bao cấp làm hạn chế đến hiệu quả kinh doanh, bên cạnh đó là một số đông anh em thương binh không có công ăn việc làm, phải kiếm sống cực kỳ vất vả. Và một sáng kiến có tính chất “bước ngoặt” trong cuộc đời anh đã hiện ra: Anh quyết định xin nghỉ việc để thành lập Xí nghiệp tập thể Thương binh Quang Minh với mục đích ban đầu chỉ là giải quyết công ăn việc làm cho số anh em thương binh, bệnh binh, bộ đội xuất ngũ đang phải vật lộn với cuộc sống đời thường…

Chuyện làm giàu của Trần Hồng Quảng những ngày đầu ví như việc mò kim đáy bể. Tất cả từ Tổng Giám đốc đến anh em công nhân trong Xí nghiệp phải vất vả đem than đi bán cho các nhà máy xi măng ở các nơi để duy trì hoạt động. Rồi quyết định táo bạo mở 1 phân xưởng nghiền xi măng ở Thanh Hoá với 25.000 tấn/năm, 1 phân xưởng nghiền ở Ninh Bình với công suất 20.000 tấn/năm thu hút hàng trăm lao động là thương binh và con em gia đình chính sách có việc làm và mức lương ổn định. Sản xuất phát triển làm ăn có lãi, nhưng để có sự đột phá thì phải đầu tư lớn. Năm 2004, Trần Hồng Quảng lập dự án trình Chính phủ và UBND thành phố Hải Phòng cho xây dựng Nhà máy xi măng tại Thuỷ Nguyên với công suất 400.000 tấn /năm. Tổng giá trị nhà máy 28 triệu USD, máy móc, công nghệ được nhập từ Italya. Và dự kiến đến năm 2015 thị trường có thêm sản phẩm xi măng mang tên Trường Sơn.

Rồi việc Tổng Giám đốc Trần Hồng Quảng đầu tư nuôi tôm thành công ở Hoành Bồ (Quảng Ninh). Anh còn nghiên cứu ra cách chế biến thức ăn cho tôm, tạo thêm việc làm cho người lao động, đầm tôm 60ha của Xí nghiệp có lãi ổn định vài trăm triệu/năm. Tháng 6/2003, Trần Hồng Quảng trở thành đại biểu duy nhất được Liên minh Hợp tác xã Việt Nam cử đi dự Hội nghị quốc tế tại Cộng hòa Pháp với tham luận về đề tài “Quy trình sản xuất thức ăn nuôi tôm bằng công nghệ sinh học”, tham luận của anh được 300 đại biểu đến từ 120 nước đánh giá cao. Tại đây, anh vinh dự được diện kiến với Tổng thống Pháp Jacpues Chirac và được tổng thống quan tâm đặc biệt tới tham luận của anh. Với công nghệ nuôi tôm này Trần Hồng Quảng được giải Vifotech năm 2003. Hiện nay, ngoài trụ sở chính tại Hải Phòng, Xí nghiệp còn có 3 Chi nhánh tại Thành phố Hồ Chí Minh, tỉnh Quảng Ninh và Hòa Bình. Gần đây, Xí nghiệp đã được UBND thành phố Hải Phòng phê duyệt chuyển đổi từ dự án xây dựng Nhà máy xi măng tại Thuỷ Nguyên sang dự án xây dựng Nhà máy sản xuất vật liệu xây dựng tại xã Gia Đức, huyện Thủy Nguyên, với tổng vốn đầu tư dự kiến 1.200 tỷ đồng. Một chân trời mới đang mở ra cho Xí nghiệp Quang Minh...

Tiếp xúc với anh hùng Trần Hồng Quảng, tôi còn có một ấn tượng bất ngờ nữa là: Trần Hồng Quảng không chỉ là một chủ doanh nghiệp tài ba, tâm đức, mà còn là Hội viên Hội Nhà báo Việt Nam. Anh khá am tường về lĩnh vực báo chí cách mạng. Anh hiểu rõ những khó khăn vất vả, những bài bản “tác nghiệp” của phóng viên ở cơ sở và bản lĩnh của người quản lý báo chí. Hiện nay, anh là Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp của thương binh và người khuyết tật Việt Nam, phụ trách công tác tuyên truyền báo chí. Tôi nói với anh: Nếu có dịp nào đó, với tư cách là cơ quan chủ quản Tạp chí Hướng nghiệp và Hoà nhập, phụ trách trực tiếp, anh “trao đổi” những kinh nghiệm quý báu của nghề báo mà anh biết với cán bộ, phóng viên của Tạp chí thì sẽ rất tốt. Anh hùng Trần Hồng Quảng cười lớn, nụ cười rạng rỡ thường thấy mỗi khi anh tâm đắc một điều gì đó…

25 năm, mới chỉ là chặng đường đầu tiên trong hành trình phát triển của Xí nghiệp tập thể Thương binh Quang Minh. Với những cột mốc thành tựu vẻ vang trên đây, chúng ta tin tưởng rằng “con tàu” Quang Minh rồi đây sẽ tiếp tục đi xa, vươn mãi trên thương trường và toả sáng hơn, xứng đáng hơn nữa với truyền thống của đất Cảng Hải Phòng “Trung dũng Quyết thắng” cùng đất nước đi đến mục tiêu: Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Tạm biệt anh hùng Trần Hồng Quảng, tôi càng tự hào về một vùng quê tươi đẹp đã sinh ra bậc hiền tài danh nhân văn hoá Trạng Trình - Nguyễn Bỉnh Khiêm và cũng sinh ra hậu thế là những người anh hùng tiêu biểu như anh. Đây là nét văn hoá vô cùng đặc sắc của quê hương Vĩnh Bảo - Hải Phòng. Chính năng lượng của bậc tiền nhân và những người anh hùng đã nối tiếp truyền lửa, làm rạng rỡ cho quê hương, tạo thêm sức mạnh mới cho vùng đất địa linh nhân kiệt này cất cánh cùng thời đại.