Ngày 26/10/2025, tại Thủ đô Kuala Lumpur (Malaysia), Timor Leste chính thức gia nhập Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), trở thành thành viên thứ 11 của khối sau 14 năm nỗ lực vận động và chuẩn bị. Thủ tướng Timor Leste Xanana Gusmao đã cùng các nhà lãnh đạo ASEAN dự Hội nghị Cấp cao và Lễ ký kết kết nạp thành viên mới, trước khi cùng nhau chụp ảnh lưu niệm trong vòng tay đoàn kết – biểu tượng đặc trưng của gia đình ASEAN.

Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim (giữa) nắm tay cùng các nhà lãnh đạo và đại diện các quốc gia thành viên ASEAN, gồm (từ trái sang phải): Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao Myanmar Hau Khan Sum; Thứ trưởng Ngoại giao Việt Nam Đặng Hoàng Giang; Thủ tướng Singapore Lawrence Wong; Thủ tướng Thái Lan Anutin Charnvirakul; Thủ tướng Timor Leste Xanana Gusmao ; Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr; Quốc vương Brunei Hassanal Bolkiah; Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto; Thủ tướng Campuchia Hun Manet và Thủ tướng Lào Sonexay Siphandone, trong ảnh chụp chung tại phiên toàn thể Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47 diễn ra tại Kuala Lumpur, Malaysia, ngày 26/10/2025. (Ảnh: AFP/Arif Kartono).

Thủ tướng Phạm Minh Chính dự phiên toàn thể Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47 tại Kuala Lumpur, Malaysia, ngày 26/10/2025. (Ảnh: TTXVN)

Phát biểu tại lễ ký, Thủ tướng Xanana xúc động khẳng định: “Đây không chỉ là một giấc mơ thành hiện thực, mà còn là sự khẳng định mạnh mẽ cho hành trình kiên định, bền bỉ và đầy hy vọng của chúng tôi. Đây không phải là điểm kết thúc, mà là khởi đầu cho một chương mới đầy cảm hứng.” Ông nhấn mạnh, việc trở thành thành viên ASEAN sẽ mở ra “những cơ hội to lớn” cho hợp tác thương mại, đầu tư, phát triển bền vững và tăng cường vị thế quốc tế của Timor Leste – một nền dân chủ trẻ, trưởng thành từ thử thách và khát vọng vươn lên.

Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim, nước hiện giữ cương vị Chủ tịch luân phiên ASEAN, khẳng định: “Việc Timor Leste gia nhập ASEAN hoàn tất đại gia đình khu vực, thể hiện vận mệnh chung và tinh thần gắn bó sâu sắc giữa các quốc gia Đông Nam Á. Trong cộng đồng ASEAN, Timor Leste sẽ nhận được sự hỗ trợ vững chắc để phát triển và khẳng định tự chủ chiến lược.”

Timor Leste là quốc gia trẻ nhất khu vực, giành độc lập khỏi Indonesia vào năm 2002 sau 24 năm đấu tranh. Từ năm 2011, Tổng thống José Ramos-Horta – người đoạt Giải Nobel Hòa bình năm 1996 – đã chính thức đệ đơn xin gia nhập ASEAN, với tầm nhìn đưa quốc gia này hội nhập sâu rộng vào đời sống khu vực. Ông từng khẳng định: “Gia nhập ASEAN không chỉ là mục tiêu đối ngoại, mà là chiến lược phát triển lâu dài – đảm bảo hòa bình, ổn định và hội nhập khu vực cho Timor Leste.”

Trong cuộc phỏng vấn gần đây, Tổng thống Ramos-Horta nhấn mạnh Timor Leste sẽ duy trì ổn định, đồng thời đóng góp kinh nghiệm về hòa giải xung đột và đối thoại hòa bình, đặc biệt trong việc xử lý các tranh chấp khu vực. Ông cho rằng: “Điều quan trọng là tăng cường cơ chế đối thoại và hợp tác, bởi đó chính là linh hồn của ASEAN.”

Việc kết nạp Timor Leste được đánh giá là một trong những thành tựu nổi bật của nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN 2025 do Malaysia đảm nhiệm, đồng thời phản ánh quyết tâm của ASEAN trong củng cố vai trò trung tâm, mở rộng hợp tác, tăng cường đoàn kết nội khối. Trước đó, năm 2022, Timor Leste đã được công nhận tư cách quan sát viên của ASEAN, song quá trình gia nhập đầy đủ phải kéo dài do yêu cầu chuẩn bị về hạ tầng, nguồn nhân lực và thể chế để đáp ứng tiêu chuẩn của Cộng đồng Kinh tế ASEAN.

Timor Leste hiện vẫn đối mặt với những thách thức trong phát triển cơ sở hạ tầng và năng lực hành chính, song việc gia nhập ASEAN sẽ mở ra cơ hội hỗ trợ kỹ thuật, nâng cao năng lực và hợp tác phát triển toàn diện từ các nước thành viên khác.

Với sự kiện lịch sử này, “Gia đình ASEAN” chính thức có 11 thành viên, hoàn thiện tiến trình mở rộng kể từ khi khối được thành lập năm 1967 với 5 nước sáng lập (Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore và Thái Lan).

Timor Leste – quốc gia từng được tôi luyện qua thử thách – nay đã bước vào hành trình mới trong mái nhà chung Đông Nam Á, góp phần củng cố hòa bình, ổn định và phát triển bền vững khu vực.

Việc Timor Leste gia nhập ASEAN không chỉ khép lại hành trình 14 năm vận động kiên trì, mà còn mở ra một thời kỳ mới – thời kỳ của hội nhập, đoàn kết và phát triển, khẳng định sức sống mãnh liệt của tinh thần ASEAN: “Một tầm nhìn, một bản sắc, một cộng đồng.”