Nhiều nội dung chưa được quy định chi tiết

Theo quy định của Luật Giá, tiêu chuẩn của thẩm định viên về giá bao gồm: có năng lực hành vi dân sự; có phẩm chất đạo đức, liêm khiết, trung thực, khách quan; tốt nghiệp đại học chuyên ngành liên quan đến nghiệp vụ thẩm định giá; có thời gian công tác thực tế theo chuyên ngành đào tạo từ 36 tháng trở lên sau khi có bằng tốt nghiệp đại học theo chuyên ngành liên quan đến nghiệp vụ thẩm định giá; có chứng chỉ đã qua đào tạo nghiệp vụ chuyên ngành thẩm định giá do cơ quan có thẩm quyền cấp và có thẻ thẩm định viên về giá theo quy định của Bộ Tài chính.

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, Bộ Tài chính nhận thấy những quy định trên nảy sinh một số vấn đề bất cập. Cụ thể, Luật chưa quy định thời gian công tác thực tế theo chuyên ngành đào tạo phải là thời gian làm việc tại doanh nghiệp thẩm định giá với vai trò trợ lý cho thẩm định viên trong các cuộc thẩm định giá tài sản. Do đó, nhiều trường hợp đã là thẩm định viên nhưng chưa có kinh nghiệm thực tế tham gia thẩm định giá tài sản.

Bên cạnh đó, Luật chưa quy định các nguyên tắc làm cơ sở phân chia thẩm định viên về giá theo loại tài sản. Theo quy định hiện hành, chỉ có 1 loại thẻ thẩm định viên về giá, người muốn trở thành thẩm định viên về giá thì phải có đủ các môn: thẩm định giá bất động sản (BĐS), thẩm định giá máy, thiết bị và thẩm định giá doanh nghiệp. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, số lượng lớn thẩm định viên sau khi được cấp thẻ và tham gia hoạt động thẩm định giá chỉ chuyên về thẩm định giá bất động sản (khoảng 65%), số còn lại vừa làm BĐS, vừa làm về máy, thiết bị và một số ít làm về giá tri doanh nghiệp. Như vậy, việc chỉ có một loại thẻ thẩm định viên như hiện tại sẽ làm tăng chi phí cho người muốn trở thành thẩm định viên về giá, lãng phí nguồn lực của xã hội. Kinh nghiệm quốc tế chỉ ra rằng, một số nước phân loại thẩm định viên theo loại tài sản.

Nguyên nhân gây ra tình trạng này là do các quy định của Luật không còn phù hợp với yêu cầu thực tiễn hiện nay là phát triển theo chiều sâu, tập trung vào nâng cao chất lượng nghề thẩm định giá. Luật Giá là luật gốc về giá vẫn thiếu các quy định mang tính nguyên tắc để khẳng định vai trò của Luật.

Theo Bộ Tài chính, nếu những tồn tại này không được giải quyết sớm thì sẽ dẫn đến tình trạng một số thẩm định viên thiếu kinh nghiệm thực tế làm việc tại các doanh nghiệp thẩm định giá, khi hành nghề thực tế dễ phát sinh vướng mắc, sai sót, chất lượng dịch vụ không cao. Cũng sẽ có tình trạng số lượng lớn thẩm định viên tốn nhiều công sức để có được thẻ thẩm định giá tất cả các loại tài sản sau đó chỉ hoạt động thẩm định giá bất động sản. Việc pháp luật chuyên ngành quy định thêm về một số loại chứng chỉ định giá với tiêu chuẩn chuyên môn không cao bằng thẻ thẩm định viên về giá gây chồng chéo và lãng phí cho xã hội, chất lượng dịch vụ không bảo đảm.

Hướng tới phân loại thẩm định viên

Theo Bộ Tài chính, cần thiết sửa đổi Luật Giá hiện hành, trong đó cần thiết phải sửa đổi các quy định nhằm nâng cao tiêu chuẩn thẩm định viên về giá, đồng thời củng cố địa vị pháp lý của thẩm định viên về giá trong hoạt động tư vấn định giá và thẩm định giá tài sản.

Để đạt được mục đích trên, Bộ Tài chính đã đề ra hai giải pháp:

Thứ nhất, giữ nguyên quy định như hiện hành, nhưng rà soát để bãi bỏ các quy định về điều kiện hoặc liên quan đến điều kiện hoạt động của thẩm định viên, doanh nghiệp thẩm định giá tại các Luật chuyên ngành.

Thứ hai, sửa đổi, bổ sung quy định pháp luật theo hướng: quy định tiêu chuẩn 36 tháng kinh nghiệm làm việc phải là thời gian làm việc thực tế tại doanh nghiệp thẩm định giá với vai trò trợ lý thẩm định giá, giúp việc cho các thẩm định viên trong các cuộc thẩm định giá tài sản như hỗ trợ khảo sát, thu thập thông tin, lập dự thảo chứng thư, báo cáo kết quả thẩm định giá. Đồng thời Luật Giá (Sửa đổi) sẽ phân loại thẩm định viên để bảo đảm tính chuyên sâu, chuyên nghiệp, qua đó nâng cao chất lượng dịch vụ. Theo đó sẽ có 2 loại: thẩm định viên về giá hạng A2, giới hạn phạm vi hoạt động trong thẩm định giá BĐS, máy thiết bị và các hàng hóa, dịch vụ thông thường; thẩm định viên về giá hạng A1 với phạm vi hoạt động sẽ như thẩm định viên về giá hạng A2, và các tài sản gồm doanh nghiệp, tài sản tài chính, tài sản vô hình và các tài sản khác. Luật Giá (sửa đổi) sẽ quy định người có thẻ thẩm định viên về giá được tham gia tất cả các hoạt động tư vấn định giá các tài sản, hàng hóa, dịch vụ cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền mà không phải trang bị thêm các chứng chỉ chuyên môn khác như hiện nay.

Bộ Tài chính đánh giá, với giải pháp thứ nhất thì sẽ tạo điều kiện cho thị trường thẩm định giá phát triển với số lượng trên 2.300 thẩm định viên. Đồng thời, không làm phát sinh thủ tục hành chính mới nên không ảnh hưởng đến chi phí của doanh nghiệp, cá nhân. Thủ tục hành chính hiện tại đảm bảo được quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp của các chủ thể tham gia.

Tuy nhiên, giải pháp này sẽ không nâng cao được chất lượng dịch vụ thẩm định giá, ảnh hưởng đến lợi ích kinh tế của khách hàng thẩm định giá. Đối người có nhu cầu thi cấp thẻ thẩm định viên về giá sẽ mất nhiều thời gian và công sức không cần thiết để thi đỗ. Còn đối với hệ thống pháp luật, giải pháp chính sách chưa tạo được sự đồng bộ, thống nhất của hệ thống văn bản pháp luật theo định hướng Luật Giá là luật gốc về giá.

Về giải pháp thứ hai, Bộ Tài chính nhận định, việc sửa đổi các quy định hiện hành về tiêu chuẩn thẩm định viên về giá sẽ giúp người dân được sử dụng thẩm định giá với chất lượng thẩm định viên được nâng cao. Thẩm định viên về giá sẽ giảm được chi phí tham gia các khóa đào tạo cấp chứng chỉ định giá chuyên ngành, củng cố địa vị pháp lý của thẩm định viên trong hoạt đông tư vấn định giá, thẩm định giá. Cơ quan quản lý nhà nước về giá sẽ tạo điều kiện phân bổ hợp lý nguồn lực xây dựng hệ thống quản lý khi thẩm định viên về giá được phân thành 2 loại.

Qua những đánh giá tác động của từng giải pháp, Bộ Tài chính nhận định, mỗi giải pháp đều có ưu điểm, nhược điểm, có mặt tích cực, tiêu cực nhưng giải pháp đem lại nhiều tác động tích cực và gần như không có tác động tiêu cực là giải pháp hai. Chính vì vậy Bộ Tài chính kiến nghị sửa đổi Luật Giá theo định hướng của giải pháp này./.