Hiện tại, nước ta có 4 nhà máy sản xuất nhiều loại vaccine như vaccine lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, sởi, bại liệt, viêm gan B, viêm gan A, viêm não Nhật Bản B, tả, thương hàn… Đặc biệt, từ tháng 4/2018, vaccine sởi-rubella (Mrvac) do Trung tâm nghiên cứu sản xuất vaccine và sinh phẩm y tế (POLYVAC), Bộ Y tế sản xuất, đã được triển khai trong tiêm chủng thường xuyên trên toàn quốc.


Theo báo cáo của các tỉnh, thành phố, cả nước đã có trên 50.000 trẻ từ 18-24 tháng tuổi được tiêm vaccine Mrvac, không ghi nhận bất kỳ trường hợp phản ứng nặng sau tiêm chủng. Theo lãnh đạo Bộ Y tế, việc sử dụng vaccine sởi-rubella sản xuất trong nước sẽ giúp Việt Nam chủ động nguồn cung ứng, đảm bảo không thiếu vaccine trong tiêm chủng thường xuyên cho trẻ 18 tháng tuổi và trong tiêm chủng chống dịch.

Hiện, Việt Nam đã tự sản xuất được 8/12 loại vaccine sử dụng trong Chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia. Riêng trong năm nay, dự kiến sẽ có thêm 3 loại vaccine là vaccine phòng bệnh cúm mùa, viêm não Nhật Bản tế bào và vaccine bại liệt bất hoạt đang trong giai đoạn chuẩn bị hồ sơ xin cấp phép lưu hành.

Đối với vaccine cúm mùa, Viện Vaccine và sinh phẩm y tế được giao thực hiện nghiên cứu phát triển sản phẩm này trong khoảng thời gian từ năm 2015-2019. Theo đó, vaccine cúm mùa ngừa 3 chủng virus cúm thông thường gồm: chủng A(H1N1), A(H3N2) và cúm B. Kết quả kiểm định chất lượng và nghiên cứu tiền lâm sàng trên các mô hình động vật thí nghiệm cho thấy, vaccine cúm mùa này đạt tiêu chuẩn chất lượng, đạt yêu cầu về an toàn, dung nạp tốt theo đường tiêm bắp và tạo được đáp ứng miễn dịch tốt trên động vật thí nghiệm phù hợp với khuyến cáo của tổ chức WHO và quy định của Việt Nam. Dự án được nghiệm thu vào tháng 5/2018. Dự kiến, đầu năm 2019 sẽ đưa vaccine này ra thị trường trong nước và tiến tới xuất khẩu.

Viện Vaccine và sinh phẩm y tế cũng đang thực hiện dự án “Nghiên cứu sản xuất vaccine phối hợp 5 trong 1 hấp thụ, dạng dung dịch”. Viện dự kiến sẽ tự sản xuất được vaccine 5 trong 1 (phòng các bệnh: bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B và Hib). Hiện việc nghiên cứu vaccine này đang trong giai đoạn nghiên cứu trên động vật và chuẩn bị phối trộn.

Đối với vaccine bại liệt bất hoạt, do Trung tâm Nghiên cứu sản xuất vaccine và Sinh phẩm y tế thực hiện. Hiện, Trung tâm đã được thử nghiệm trên 60 người lớn khỏe mạnh và trẻ từ 2 tháng tuổi. Kết quả cho thấy, không có bất cứ phản ứng phụ nghiêm trọng nào.

Vaccine viêm não Nhật Bản trên tế bào Vero do Công ty TNHH MTV vaccine và Sinh phẩm số 1 (Vabiotech) thực hiện từ năm 2015-2019. Vaccine đã thử nghiệm lâm sàng ở giai đoạn 3 và được đánh giá đạt tính an toàn trên người tình nguyện. Hiện công ty đang chuẩn bị hồ sơ xin đăng ký lưu hành tại Việt Nam. Thời gian tới, công ty tiếp tục thử nghiệm lâm sàng đánh giá mức độ tồn lưu kháng thể ở thời điểm 12 tháng sau khi tiêm 2 mũi vaccine và hiệu quả của liều tiêm nhắc lại (liều 3) vaccine viêm não Nhật Bản, đồng thời hoàn thiện quy trình nhân nuôi tế bào để sản xuất vaccine viêm não Nhật Bản ở quy mô 1-2 triệu liều/năm.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long, việc Việt Nam là 1 trong 42 quốc gia có thể tự túc được hầu hết vaccine cho Chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia. Đồng thời, Việt Nam cũng là 1 trong 39 quốc gia được tổ chức WHO công nhận là Cơ quan quản lý vaccine đạt chuẩn theo quốc tế. Đây là cơ hội mở cách cửa xuất khẩu vaccine ra thị trường thế giới.

Thứ trưởng Nguyên Thanh Long cũng cho biết, để tiến tới chủ động hoàn toàn được vaccine và đảm bảo an toàn vaccine, Bộ Y tế đưa ra mục tiêu từ nay đến năm 2020, Việt Nam có ít nhất 7 loại vaccine đáp ứng yêu cầu của Chương trình tiêm chủng quốc gia, thay thế vaccine nhập khẩu và tiến tới xuất khẩu. Trong đó, dạng vaccine đa giá (5 trong 1 và 6 trong 1) phối hợp nhiều loại kháng nguyên là một trong những ưu tiên hàng đầu trong nghiên cứu và phát triển vaccine mới tại Việt Nam hiện nay. Chính vì vậy, việc nâng cao công nghệ để tự sản xuất được các loại vaccine hỗn hợp là yêu cầu hết sức cần thiết và cấp bách trong giai đoạn sắp tới…