Những vụ cháy gây thiệt hại "bạc tỷ" và mối nguy thường trực

Những ngày đầu tháng 6 vừa qua là minh chứng rõ nét. Chỉ trong ngày 4/6, liên tiếp hai vụ cháy tại chung cư HH4A Linh Đàm (Hoàng Mai) và Eurowindow River Park (Đông Anh, Hà Nội) đã thiêu rụi nhiều tài sản trong các căn hộ. Dù may mắn không có thiệt hại về người, chi phí khắc phục hậu quả cho chủ nhà là vô cùng tốn kém.

Các vụ hỏa hoạn xảy ra gần đây xuất phát từ những sự cố về thiết bị điện, là lời cảnh tỉnh cho người dân, không nên chủ quan.

Không chỉ chung cư, nguy cơ hỏa hoạn còn hiện hữu thường trực tại các khu dân cư nhà ống san sát, đặc biệt trong ngõ nhỏ - nơi công tác tiếp cận và dập lửa gặp muôn vàn khó khăn do cấu trúc đô thị đặc thù của Việt Nam. Vụ cháy nghiêm trọng tại khu đô thị Văn Phú (Hà Đông) ngày 17/6 là lời cảnh tỉnh về sự tàn khốc và khó lường của "giặc lửa".

Rủi ro cháy nổ có thể xảy ra bất cứ lúc nào, ở bất cứ đâu, với bất kỳ ai. Thiệt hại khi hoả hoạn bùng phát là khó có thể đong đếm bằng tiền. Do đó, bên cạnh việc tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp phòng cháy chữa cháy, việc trang bị bảo hiểm cháy nổ được xem như một "tấm khiên" bảo vệ tài sản gia đình, đồng thời thể hiện ý thức và trách nhiệm đối với cộng đồng.

Quy định pháp luật và những điểm cần lưu ý về bảo hiểm cháy nổ

Chia sẻ về vấn đề này, Luật sư Phạm Ba Đô, Giám đốc Công ty Luật TNHH SJKLaw (Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội), nhấn mạnh: "Bảo hiểm cháy nổ không đơn thuần là một lựa chọn tự nguyện mà đã trở thành nghĩa vụ pháp lý đối với nhiều loại hình tài sản, công trình theo quy định của pháp luật Việt Nam, cụ thể là Luật Phòng cháy và chữa cháy cùng các văn bản hướng dẫn chi tiết như Nghị định số 136/2020/NĐ-CP. Các quy định này liên tục được hoàn thiện nhằm nâng cao ý thức phòng ngừa và thiết lập cơ chế khắc phục hậu quả hiệu quả hơn."

Luật sư Đô lưu ý rằng không phải mọi tài sản đều bắt buộc phải mua bảo hiểm cháy nổ. Luật chỉ định rõ các đối tượng, cơ sở có nguy cơ về cháy nổ cao thuộc diện phải mua bảo hiểm cháy nổ bắt buộc.

Đó là các công trình như nhà chung cư, nhà tập thể cao từ 5 tầng trở lên; khách sạn, nhà khách cao từ 5 tầng trở lên; trung tâm thương mại, siêu thị, chợ có mái che... Danh mục chi tiết các cơ sở thuộc diện bắt buộc mua bảo hiểm cháy nổ được liệt kê đầy đủ tại Phụ lục II của Nghị định 136/2020/NĐ-CP.

Đối với các đối tượng này, việc mua bảo hiểm là yêu cầu bắt buộc. Luật sư Đô phân tích: "Nếu không thực hiện nghĩa vụ này, chủ đầu tư, chủ sở hữu hoặc người quản lý sử dụng các cơ sở thuộc diện bắt buộc sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định tại Nghị định 144/2021/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội... Mức phạt có thể rất nặng, lên tới hàng chục triệu đồng tùy thuộc vào hành vi vi phạm và quy mô của cơ sở."

Một điểm quan trọng mà Luật sư Đô đặc biệt lưu ý người dân sống trong các chung cư thuộc diện bắt buộc mua bảo hiểm cháy nổ là cần kiểm tra xem Ban Quản lý hoặc chủ đầu tư tòa nhà đã thực hiện nghĩa vụ này hay chưa.

Tuy nhiên, cần hiểu rõ rằng hợp đồng bảo hiểm bắt buộc này thông thường chỉ bao gồm phần kết cấu tòa nhà và các tài sản chung của toà nhà. Tài sản bên trong căn hộ của từng gia đình (nội thất, đồ dùng, tài sản có giá trị...) thường không được bao gồm trong hợp đồng bảo hiểm bắt buộc chung này.

Quyền lợi và giới hạn bồi thường

Khi sự cố cháy nổ xảy ra, bảo hiểm cháy nổ bắt buộc có trách nhiệm bồi thường thiệt hại vật chất đối với tài sản được bảo hiểm do cháy, nổ gây ra. Giá trị bồi thường sẽ dựa trên mức độ thiệt hại thực tế, được xác định thông qua quá trình giám định độc lập, và tối đa không vượt quá số tiền bảo hiểm đã thỏa thuận trong hợp đồng.

Số tiền bảo hiểm tối thiểu đối với từng loại hình cơ sở cũng được quy định cụ thể trong Nghị định 136/2020/NĐ-CP, thường được tính bằng giá trị thực tế của tài sản tại thời điểm tham gia bảo hiểm.

Tuy nhiên, người dân cần hiểu rõ, bảo hiểm cháy nổ bắt buộc vẫn có những trường hợp loại trừ trách nhiệm bồi thường nhất định. Ví dụ điển hình là thiệt hại do hành vi cố ý gây cháy nổ, thiệt hại do chiến tranh, khủng bố, hoặc các sự kiện bất khả kháng khác được quy định cụ thể trong điều khoản loại trừ của hợp đồng bảo hiểm.

Việc trang bị bảo hiểm cháy nổ, đặc biệt là đối với các tài sản thuộc diện bắt buộc, không chỉ là tuân thủ pháp luật mà còn là một biện pháp chủ động, thông minh để bảo vệ tài sản có giá trị lớn trước những rủi ro hoả hoạn luôn tiềm ẩn.