Chính quyền địa phương và đại diện con cháu nhận bằng công nhận di tích Lịch sử - Văn hóa cấp tỉnh.

Tới tham dự buổi lễ có đại diện lãnh đạo Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Hà Tĩnh, lãnh đạo huyện Can Lộc, đại diện chính quyền địa phương và đông đảo các thành viên trong gia tộc dòng họ.

Nhà thờ Nguyễn Quốc Bằng thuộc thôn Quang Trung, làng Tĩnh Thạch, huyện Thiên Lộc (Hà Tĩnh), nay là xóm Nam Tân Dân, xã Tùng Lộc, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh.

Theo gia phả của dòng họ thì Nguyễn Quốc Bằng (chưa rõ năm sinh, mất năm 1770) thuộc đời thứ 9 của dòng họ Nguyễn. Ông sinh ra trong một gia đình có truyền thống về binh nghiệp. Do được kế thừa và phát huy truyền thống hiếu học, ý chí tự lực, tự cường, lòng yêu nước của thế hệ đi trước, ông Nguyễn Quốc Bằng lớn lên rèn đức, luyện tài đã tham gia hoạt động quân đội dưới triều vua Lê Ý Tông trong vòng 4 năm (1737-1740), tham gia dẹp loạn nhiều cuộc khởi nghĩa nông dân đàng ngoài ở Nghệ An.

Ông chủ yếu hoạt động trong đội kỵ binh, tham gia chinh chiến nhiều trận mạc, lập được nhiều chiến công. Trong vai trò được giao, Nguyễn Quốc Bằng cùng quan quân triều đình tham gia nhiều trận đánh diệt trừ thổ phỉ, ổn định đời sống của nhân dân vùng biên cương, giữ chức vụ Đội trưởng. Năm 1740, vua Lê Hiển Tông lên ngôi, lấy niên hiệu là Cảnh Hưng. Nguyễn Quốc Bằng lúc bấy giờ vẫn được trọng dụng, triều đình giao phó nhiều trọng trách quan trọng trong quân đội.

Linh thiêng rước bằng công nhận di tích về nhà thờ

Làm việc lâu năm, kinh qua nhiều trận mạc, lập nhiều thành tích trong chiến đấu, năm 1740, Nguyễn Quốc Bằng từ chức Đội trưởng được triều đình ghi nhận công lao, thăng lên chức Bách hộ (trật Chánh lục phẩm), hàm Phấn lực tướng quân. Một thời gian sau, nhờ những đóng góp trong quân đội, ông lại tiếp tục được thăng chức phó Thiên hộ, Thiên hộ.

Tuy nhiên thời gian lâu dài, một số sắc phong còn lại đã bị hư hỏng, mất mát. Gia phả gốc còn ghi rõ về ông như sau “Trì uy Tướng quân thị hầu thị mã, quan viên phấn lực tùy quân ứng vụ sắc phong võ chức, kiêm tổng tri phủ kỳ y bằng lệnh bá, Nguyễn tướng công, Nguyễn Quốc Bằng trung kính phủ quân”.

Để tưởng nhớ công lao của danh nhân Nguyễn Quốc Bằng, nhân dân đã xây dựng nhà thờ tại quê hương ông. Di tích hiện tọa lạc tại thôn Nam Tân Dân, xã Tùng Lộc, huyện Can Lộc, nằm trên một thửa đất cao ráo, xung quanh bao bọc xóm làng trù mật, yên bình.

Nhằm bảo vệ và phát huy giá trị di tích, ngày 9/8/2019, Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Tĩnh đã ra Quyết định số 2860/QĐ-UBND công nhận Nhà thờ Nguyễn Quốc Bằng là di tích Lịch sử - Văn hóa cấp tỉnh.

Nhà thờ Nguyễn Quốc Bằng ở xóm Nam Tân Dân, xã Tùng Lộc, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh.

Năm 2016, di tích Nhà thờ Nguyễn Quốc Bằng được con cháu tôn tạo, chỉnh tu lại khang trang. Đây là một trong những nhà thờ đẹp nhất xã với kiến trúc 3 gian bằng gỗ khá hoàn chỉnh, có diện tích gần 300m2 với các hạng mục như thượng điện, hạ điện, phần sau và khuôn viên. Hệ thống cột, kèo được chạm khắc tinh xảo nhưng vẫn giữ được theo lối kiến trúc xưa, có giá trị về mặt lịch sử và tâm linh.

Tại đây còn lưu giữ các tài liệu hiện vật gốc có giá trị liên quan đến cuộc đời, thân thế và sự nghiệp của ông. Các văn bản bằng chữ Hán như câu đối, đại tự, gia phả, bằng cấp là nguồn tư liệu có giá trị nghiên cứu khoa học về danh nhân, về một giai đoạn lịch sử và về vùng đất Tùng Lộc nói riêng và Can Lộc nói chung thời nhà Nguyễn.

Từ trước đến nay, chính quyền và nhân dân địa phương, con cháu dòng họ Nguyễn Xuân ở xã Tùng Lộc, huyện Can Lộc thay nhau quản lý, gìn giữ Nhà thờ Nguyễn Quốc Bằng để nhằm nêu gương sáng của thế hệ cha ông ta và giáo dục lòng yêu nước của thế hệ trẻ cùng hướng về cội nguồn.

Đây là niềm một vinh dự lớn, là kết quả sự nỗ lực của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Tùng Lộc cũng như con cháu dòng họ Nguyễn Xuân trong việc khắc phục khó khăn, gìn giữ bảo tồn, phát huy giá trị di tích. Đây cũng chính là dấu mốc quan trọng ghi vào lịch sử và tâm thức của của mỗi người dân xã Tùng Lộc, huyện Can Lộc nói riêng và tỉnh Hà Tĩnh nói chung trong việc bảo tồn và phát huy các di tích lịch sử.