Vết sẹo chưa thể lành của chiến tranh
3 nén hương được thắp lên trên bàn thờ. Phía sau là tấm di ảnh người thanh niên tươi cười đã bạc phếch vì nhuốm màu tháng năm. Bà Tuyến (Điện Biên) lầm rầm khấn: “Hôm nay, tôi làm mâm cơm này, con cháu về đủ cả. Mong ông sống khôn, thác thiêng mách cho tất cả nơi ông nằm. Đã gần 70 năm rồi, nhưng mọi người vẫn ngóng mong ông”.
Lui về phương nam, cựu binh Huỳnh Trí - Đại tá, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, cũng chịu chung một nỗi đau từ chiến trận. Rời bỏ cây súng và chiến trường Tây Nam đỏ lửa - nơi mà rất nhiều đồng đội không may mắn nằm lại, ông Hai mang theo sự day dứt khôn nguôi. Đến độ, ông dành tới tận 20 năm tiếp theo của mình để lặn lội đi tìm hài cốt những người nằm lại.
Dọc suốt dải đất hình chữ S, có rất nhiều câu chuyện như của bà Tuyến, Lê Công Thành hay ông Hai Trí. Dù ở thời điểm nào, kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ hay trong cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam…, vẫn còn những người lính mãi vẫn chưa trở về đất mẹ….
Thanh niên tình nguyện thắp hương tưởng nhớ anh hùng liệt sĩ (nguồn.vnexpress)
Những con số ám ảnh
Theo số liệu thống kê từ Cục Chính sách (Bộ Quốc phòng), trải qua các thời kỳ chiến tranh giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc, cả nước có hơn 1,2 triệu liệt sĩ đã anh dũng hy sinh. Mặc dù chiến tranh đã lùi xa, nhưng đến nay, còn rất nhiều gia đình liệt sĩ vẫn chưa tìm thấy phần mộ của người thân.
Sau nhiều năm triển khai công tác tìm kiếm, quy tập, 900 nghìn hài cốt liệt sĩ đã được đưa về đất mẹ. Gần 200 nghìn anh hùng khác vẫn đang phải nằm lại với đá núi, đất sâu. Ngay cả trong số 900 nghìn liệt sĩ đã được quy tập, cũng có tới hơn 300 nghìn mộ chưa xác định được thông tin. Con số này trong tính tới năm 2020 thậm chí còn lên tới hơn 600 nghìn (theo số liệu báo cáo của Ban Chỉ đạo quốc gia về tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ giai đoạn 2013-2020).
Rải rác trên khắp cả nước là những điểm mộ tập thể được tìm thấy đầy đớn đau. Đó là trường hợp 15 hài cốt liệt sĩ được tìm thấy ở điểm mộ 03, khu mộ 12 tại tỉnh Thái Nguyên hay 23 hài cốt liệt sĩ tại điểm mộ 10, khu mộ 13 tỉnh Hải Dương; 52 hài cốt liệt sĩ tại điểm mộ 20, khu mộ 32 tỉnh Quảng Bình…
Các tỉnh khác như Đồng Nai cũng tìm kiếm 7 khu vực mộ tập thể, quy tập được hơn 300 hài cốt liệt sĩ. Bình Dương quy tập được hơn 150 hài cốt liệt sĩ với 2 khu vực mộ tập thể. Tương tự, tại Hà Giang và Hà Nam, thậm chí chúng ta chưa xác định chính xác số lượng người nằm xuống ở 1 điểm mộ tập thể.
Cuộc chiến lặng thầm sau khói lửa càng trở nên khó khăn hơn khi thời gian đã phủ mờ lên tất thảy khiến việc kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ càng trở nên khó khăn hơn. Theo số liệu của Cục Chính sách (Bộ Quốc phòng), mặc dù Ban chỉ đạo 515 đã phát ra hơn 14 triệu phiếu để khảo sát, nhưng trong tổng số phiếu thu về có tới 13,8 triệu phiếu không có thông tin.
Theo đại diện Cục Chính sách, trong thời gian tới đây, các cơ quan chức năng đặt mục tiêu đẩy nhanh tiến độ và hiệu quả công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt, cũng như xác định danh tính các liệt sĩ còn thiếu thông tin; phấn đấu đến năm 2030 sẽ hoàn thành tìm kiếm quy tập khoảng 15 nghìn hài cốt. Tinh thần chung được đặt ra là còn thông tin, còn tiếp tục tìm kiếm.
Bên cạnh đó, công tác xác định danh tính hài cốt bằng phương pháp giám định ADN cũng sẽ được đẩy mạnh, với mục tiêu đạt 20 nghìn mẫu đến năm 2030. Ngoài ra, các cơ quan cũng phấn đấu xác minh, kết luận 60% mộ liệt sĩ còn thiếu thông tin trong các nghĩa trang liệt sĩ bằng phương pháp chứng thực.
Ý kiến độc giả
Tiêu điểm
