Nguồn vốn vay đúng thời điểm không chỉ giúp người dân thay đổi tư duy sản xuất mà còn mở ra con đường phát triển bền vững, đóng góp thiết thực vào xây dựng nông thôn mới và nâng cao giá trị nông sản ở ngân hàng Khu vực 15...

Ngân hàng Khu vực 15 (bao gồm: tỉnh An Giang và Cà Mau) được xem là một trong những điểm sáng của phong trào OCOP khi dòng chảy tín dụng ngân hàng được “bơm” đúng lúc, đúng chỗ. Nhiều hộ dân và hợp tác xã (HTX) đã tiếp cận vốn của ngân hàng Agribank, Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) và các tổ chức tín dụng (TCTD) khác để mở rộng quy mô, chuẩn hóa quy trình, nâng cao chất lượng sản phẩm.

Với hệ sinh thái đa dạng, phong phú sản vật, Cà Mau sở hữu nền ẩm thực đặc sắc với nhiều món ăn trứ danh như: tôm khô, cua, ba khía muối, bánh phồng tôm, mắm... Trên nền tảng này, Chương trình OCOP như “tấm hộ chiếu” giúp nâng tầm giá trị đặc sản, mở rộng thị trường, từ đó tạo sinh kế bền vững cho người dân, trở thành động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn.

Khách tham quan sản phẩm OCOP của HTX dịch vụ nông nghiệp Hiểu Phát. Ảnh Trọng Triết

Sau hơn 5 năm triển khai Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” , đến nay toàn tỉnh có 343 sản phẩm OCOP, gồm 266 sản phẩm 3 sao, 75 sản phẩm 4 sao và 2 sản phẩm 5 sao. Trong đó, có 129 sản phẩm của 53 hợp tác xã (HTX) được công nhận OCOP 3 sao, 4 sao. Ngoài ra, các HTX trên địa bàn tỉnh còn có hơn 50 sản phẩm đã được công nhận tiêu chuẩn chất lượng, có mã QR truy xuất nguồn gốc, bao bì, nhãn mác. Ðây là những sản phẩm tiềm năng để các HTX làm hồ sơ công nhận sản phẩm OCOP trong thời gian tới.

Ông Quách Minh Xuyên, Giám đốc HTX Minh Quách, xã Trần Phán, tỉnh Cà Mau chia sẻ tại hội nghị: “Trong quá trình đầu tư máy móc, công nghệ, chúng tôi luôn được ngân hàng Agribank Cà Mau đồng hành, hỗ trợ kịp thời. Hiện dư nợ của HTX tại ngân hàng khoảng 1,1 tỷ đồng. Nhờ nguồn vốn ngân hàng, mỗi năm doanh thu đạt hơn 3 tỷ đồng, lợi nhuận khoảng 600 triệu đồng. Việc xây dựng và phát triển sản phẩm OCOP không chỉ giúp người dân tăng thu nhập, mà còn góp phần quảng bá hình ảnh, sản vật của quê hương Cà Mau đến các tỉnh bạn, xa hơn là xuất khẩu ra nước ngoài. Đồng thời, HTX Minh Quách còn tạo việc làm thường xuyên cho 10 lao động địa phương, với mức thu nhập bình quân từ 4 - 4,5 triệu đồng/người/tháng.

Với tiềm năng nông nghiệp, thủy sản phong phú và có nghề truyền thống lâu đời, xã Vĩnh Phong, tỉnh An Giang đang chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ nhờ chương trình OCOP. Từ sự hỗ trợ của địa phương và vốn vay ngân hàng các chủ thể, doanh nghiệp đã nâng sản phẩm truyền thống lên tầm cao mới về quy mô và chất lượng. Đây là “đòn bẩy” quan trọng để xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường, tạo việc làm cho người dân địa phương.

Hiện, xã Vĩnh Phong có 15 sản phẩm đạt chuẩn OCOP 3 sao. Chính quyền địa phương thường xuyên chỉ đạo các ngành liên quan tuyên truyền về quản lý, sử dụng  thương hiệu, vận động hộ sản xuất giữ vệ sinh, an toàn thực phẩm, môi trường... Đồng thời, các chủ thể OCOP được hỗ trợ chính sách và tín dụng ngân hàng mở rộng thị trường và hợp tác sản xuất, tạo sức bật mới cho nông nghiệp địa phương, thay đổi tập quán sản xuất và hình thành liên kết sản phẩm quy mô lớn hơn.

Số liệu thống kê từ Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Khu vực 15 cho biết, bám sát chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước, UBND hai tỉnh An Giang và Cà Mau triển khai Chương trình hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, HTX giai đoạn 2021 - 2025 và Kế hoạch năm 2025, Ngân hàng Nhà nước Khu vực 15 tiếp tục phối hợp các cấp, các ngành tham mưu chính quyền địa phương triển khai thực hiện các chính sách tín dụng trên địa bàn, nâng cao khả năng tiếp cận tín dụng, tăng khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế; chỉ đạo các TCTD triển khai kịp thời chính sách đến các đối tượng thụ hưởng trên địa bàn bao gồm thành phần thuộc khu vực kinh tế tập thể; tận dụng quy chế phối hợp với sở, ngành, Hội ngành nghề, Hiệp hội doanh nghiệp thông tin đến hội viên các cơ chế, chính sách tín dụng, sản phẩm tín dụng ưu đãi của các TCTD; kịp thời nắm bắt, giải quyết nhu cầu vốn tín dụng ngân hàng của từng tổ chức, cá nhân...

Đến cuối tháng 10/2025, có 8 HTX đã, đang vay vốn ngân hàng; doanh số cho vay trực tiếp HTX trong năm đạt 66 tỷ đồng, dư nợ tín dụnơ đạt 47 tỷ đồng (7 HTX còn dư nợ). Bên cạnh đó, để tạo điều kiện cho các HTX thực hiện phương án sản xuất kinh doanh hiệu quả, các TCTD cho vay đối với xã viên để thực hiện phương án sản xuất kinh doanh của HTX.

Về cho vay xây dựng nông thôn mới, dư nợ cho vay xây dựng nông thôn mới trên địa bàn các xã trong Khu vực 15 đạt 129.474 tỷ đồng (657.639 khách hàng), chiếm 33,3% tổng dư nợ tín dụng Khu vực 15 trong đó, dư nợ cho vay OCOP đạt 6,71 tỷ đồng (3 chủ thể).

Nhờ dòng chảy tín dụng ngân hàng đã tạo ra sức bật mạnh mẽ nâng tầm sản phẩm OCOP chuyển đổi từ chế biến tinh sang chế biến sâu tạo giá trị gia tăng của đặc sản, mở rộng quy mô sản xuất và xuất khẩu sản phẩm đảm bảo vùng nguyên liệu ổn định.

“Đòn bẩy” quan trọng đến từ khoản vay ngân hàng đầu tư máy móc, mở rộng sản xuất, tạo việc làm cho các lao động địa phương. Các sản phẩm OCOP không chỉ nâng cao thu nhập cho người dân mà còn góp phần tạo việc làm cho hàng ngàn lao động, thúc đẩy chuyển đổi phương thức sản xuất và thay đổi bộ mặt nông thôn.

Bên cạnh kết quả tích cực, việc phát triển sản phẩm OCOP vẫn còn những hạn chế. Nhiều chủ thể sản xuất nhỏ lẻ, trình độ quản trị còn hạn chế, chưa mạnh dạn đổi mới công nghệ. Một số sản phẩm OCOP chưa tạo được chỗ đứng vững chắc trên thị trường. Về phía ngân hàng, quá trình cho vay cũng gặp nhiều khó khăn. Nguyên nhân, do một số HTX được cấp chứng nhận OCOP nhưng các thành viên lại không có chứng nhận riêng, dẫn tới vướng mắc trong việc vay vốn. Không ít đơn vị chưa minh bạch tài chính, chưa thực hiện đầy đủ chế độ kế toán, mua bán hàng hóa thiếu hóa đơn… khiến ngân hàng khó thẩm định và đánh giá rủi ro.

Để OCOP phát triển bền vững, cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Các chuyên gia cho rằng hành lang pháp lý phải đi trước một bước; chính quyền địa phương cần  quan tâm hơn đến hỗ trợ chủ thể OCOP, nhất là về xúc tiến thương mại và kết nối thị trường. Về phía ngân hàng, các TCTD cần tiếp tục đơn giản hóa thủ tục, tạo điều kiện cho hộ dân, HTX và doanh nghiệp nhỏ dễ dàng tiếp cận vốn vay.

Các chủ thể OCOP cũng cần nâng cao năng lực quản lý, chủ động xây dựng phương án kinh doanh phù hợp, cải tiến mẫu mã, đáp ứng thị hiếu người tiêu dùng. Việc liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, áp dụng các tiêu chuẩn như VietGAP, GlobalGAP, GMP, ISO… là hướng đi tất yếu để nâng cao chất lượng và mở rộng thị trường. Các chủ thể OCOP cũng cần chú trọng đầu tư bao bì, nhãn mác, quảng bá hình ảnh gắn với bộ nhận diện OCOP nhằm khẳng định thương hiệu trên thị trường cả trong nước lẫn quốc tế./.