Bảo tàng ngoài công lập đầu tiên

Ngay từ buổi đầu gây dựng, Xí nghiệp Tập thể thương binh Quang Minh (Quang Minh) đã thể hiện và phát huy hết vai trò, truyền thống tốt đẹp, quý báu của “bộ đội cụ Hồ”, tích cực thực hiện lời dạy của Bác đối với “thương binh tàn nhưng không phế”, không ỷ lại vào hỗ trợ của Đảng, Nhà nước mà bền bỉ, sáng tạo, vươn lên, làm ra của cải, vật chất, xây dựng cuộc sống ấm no trong cơ chế mới, góp phần ổn định an sinh xã hội, giải quyết việc làm cho nhiều lao động. Với những đóng góp ý nghĩa và thiết thực trong thời kỳ đổi mới, Quang Minh đã được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương lao động Hạng nhất, đồng chí Trần Hồng Quảng (giám đốc) đã vinh dự được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu “anh hùng lao động thời kỳ đổi mới” (năm 2005).

Trải qua hơn 20 năm, Quang Minh ngày càng khẳng định được vị trí và tầm quan trọng, sức ảnh hưởng ngay từ tên gọi...trong xã hội hiện đại, bình đẳng. Vẫn là đôi bàn tay, khối óc, những người thương binh ấy đã một lần nữa đồng cam, cộng khổ, vượt khó, tiếp tục chứng tỏ được bản lĩnh, nghị lực ở giữa đời thường. Họ không những tạo ra được nhiều của cải, vật chất mà còn tích cực sưu tầm, lưu giữ, bảo quản nhiều hiện vật, kỷ vật, những giá trị lịch sử ngay tại phòng truyền thống và vừa được thành phố Hải Phòng chấp thuận cấp phép “Bảo tàng ngoài công lập”.

Vui mừng, phấn khởi được thành phố công nhận và cho phép hoạt động, ông Trần Hồng Quảng chia sẻ: ngay từ buổi đầu thành lập xí nghiệp, tôi đã rất tâm huyết đến việc xây dựng phòng truyền thống với mong muốn để cất giữ, bảo quản kỷ vật, hiện vật, những giá trị lịch sử... sẽ còn mãi trong lòng xã hội đương đại. Ngày hôm nay, phòng truyền thống đã trở thành Bảo tàng ngoài công lập, là niềm tự hào của tôi và đồng đội, những người đã cùng tôi, chung một chí hướng làm nên tên tuổi xí nghiệp Quang Minh.

Bảo tàng Quang Minh được xây dựng ngay tại khuôn viên của Xí nghiệp tập thể thương binh Quang Minh, với diện tích 02 phòng trưng bày, là loại hình lịch sử truyền thống với 03 chủ đề: sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và Chủ tịch Hồ Chí Minh với thương binh và Xí nghiệp tập thể thương binh Quang Minh (15% diện tích); Truyền thống cách mạng qua 02 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ (35% diện tích); Phát huy truyền thống bản chất bộ đội cụ Hồ (50% diện tích).

Các hiện vật trưng bày tại bảo tàng

Ở nội dung chủ đề thứ nhất về “sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và Chủ tịch Hồ Chí Minh với thương binh và Xí nghiệp tập thể thương binh Quang Minh” giới thiệu khái quát quá trình thành lập, xây dựng và phát triển của Xí nghiệp; bản trích thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi anh em thương binh, bệnh binh và gia đình liệt sĩ của Chủ tịch Hồ Chí Minh (07/1959): “... các đồng chí ấy trước đã ra sức diệt giặc trong thời kỳ kháng chiến, nay lại ra sức sản xuất trong thời kỳ hòa bình...”; hình ảnh Bác Hồ thăm thương binh hỏng mắt năm 1956; Đại tướng Võ Nguyên Giáp thăm Quang Minh (07/2002); Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết thăm Quang Minh 0(2/2007); Huân chương Lao động hạng nhất, hạng nhì, hạng ba cho tập thể; ông Trần Hồng Quảng nhận danh hiệu và huy hiệu “anh hùng lao động thời kỳ đổi mới”.

Nội dung chủ đề thứ 2 về “Truyền thống cách mạng qua 02 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược” giới thiệu bài viết, hình ảnh về quê hương, đất nước, truyền thống lịch sử qua các cuộc đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc; hình ảnh đồng chí Trần Hồng Quảng và đồng đội Sư đoàn 9 ở chiến trường miền Đông Nam bộ (1971); truy kích địch trong trận chống càn Attenborer (11/1967); bộ đội gói bộ phá đánh địch trong chiến dịch Đồng Xoài (1965); bộ đội vận động tiến công địch trong ấp chiến lược Bàu Bàng (15/7/1965); lễ ra quân diệt Mỹ- ngụy của Sư đoàn 9 trong chiến dịch Bàu Bàng - Dàu Tiếng (11/1965); các trung đoàn nhận cờ ra quân trong mùa xuân 1968; đại đội 7 - tiểu đoàn 5 - trung đoàn 2 cùng các đơn vị thuộc Sư đoàn 7 tiến công đánh chiếm dinh tỉnh trưởng Phước Long, giải phóng hoàn toàn tỉnh Phước Long (06/01/1975)...Các hiện vật được trưng bày, như: súng kíp, súng trường, mã tấu, kiếm, dao, bộ quần áo, hộp đựng thức ăn, bộ quân phục, bộ quần áo binh chủng, bàn nghiền thuốc, máy vô tuyến điện, quyết tâm thư, súng tiểu liên AK, súng trung liên, súng B41, súng M79, mũ cối, áo bông, mũ tai bèo, dao găm, lưỡi lê, la bàn, ống nhòm, bi đông, ăng gô, ca, đài (radio), bật lửa, đèn pin, xắc cốt, khăn quân y, đầu đạn, túi, bộ dụng cụ phẫu thuật, bàn cạo, ba lô, chăn, võng, tấm dù hoa, tấm dù pháo sáng, mảnh dù, túi đựng xẻng, thùng đại liên thanh, huân chương, huy chương;...

Ở nội dung chủ đề thứ 3 về “phát huy bản chất bộ đội cụ Hồ” ngoài hình ảnh bản trích “...ngày trước chiến đấu góp phần giải phóng dân tộc, ngày nay tuy là thương binh nhưng không chịu nghỉ ngơi, sản xuất kinh doanh giỏi, góp phần xây dựng đất nước...” (Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam Nguyễn Minh Triết); các bài viết; hình ảnh đại diện Nhà nước, Chỉnh phủ thăm Xí nghiệp; hình ảnh về cờ thi đua, cờ thi đua luân lưu; hoạt động của Xí nghiệp và nhiều hiện vật khác.

Các hiện vật có khối lượng lớn được trưng bày ở ngoài trời, như: pháp cao xạ 23mm; súng máy phòng không 14,5mm; xe tăng; máy bay MIG21F96; vỏ bom; mảnh xác máy bay Mỹ...

Lưu giữ tại bảo tàng Quang Minh với tổng số 70 ảnh, 200 hiện vật, 15 hiện vật trưng bày ngoài trời, cùng lời giới thiệu, các bản trích đều thể hiện rõ tấm lòng tri ân, sự tôn vinh những công lao to lớn của các thương, bệnh binh, những anh hùng liệt sĩ trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ đổi mới đất nước, góp phần giáo dục truyền thống của quê hương, đất nước đối với thế hệ trẻ. Từ những bộ sưu tập, công tác bảo tàng Quang Minh sẽ được “thổi hồn” bằng những bài thuyết minh giới thiệu, qua phương tiện truyền thông, bằng các phương pháp tạo hình, bối cảnh cho các hiện vật như có sức thêm sức sống và sinh động hơn.

Với tất cả những tài liệu, hiện vật được trưng bày, sắp xếp một cách khoa học, hợp lý, bảo tàng Quang Minh đang hiện thực hóa lời hứa với sự ảnh hưởng tích cực đến xã hội. Bảo tàng là ý thức, là niềm tự hào của tập thể nói riêng, của người dân Hải Phòng nói chung trong việc bảo tồn và phát huy những giá trị to lớn của lịch sử. Sự phong phú về nội dung, sự sinh động ở hình thức trưng bày, trình độ và sự nhiệt tình của hướng dẫn viên... chính là các yếu tố tạo nên tính hấp dẫn của bảo tàng.