Tổng cục Khí tượng Thủy văn (Bộ Tài nguyên và Môi trường) vừa công bố báo cáo về nguy cơ hạn hán, thiếu hụt nguồn nước ở khu vực Trung Bộ và Tây Nguyên trong các tháng tiếp theo của mùa khô năm 2020.

Cùng với đó, tình trạng xâm nhập mặn vào các cửa sông ở các vùng này sẽ diễn ra sớm và xâm nhập sâu hơn.

Nắng nóng có thể đến sớm hơn ở Trung Bộ

Theo báo cáo số 417/BC-TCKTTV vừa được Tổng cục trưởng Tổng cục Khí tượng Thủy văn Trần Hồng Thái ký ban hành, mùa mưa lũ năm 2019 các đợt mưa lớn xuất hiện ít, tổng thời gian mưa ngắn, lũ phổ biến ở mức lũ vừa và nhỏ.

Vì thế, tổng lượng dòng chảy trên các lưu vực trên toàn quốc nói chung và khu vực Trung Bộ và Tây Nguyên nói riêng ở mức thấp và thiếu hụt nhiều so với trung bình nhiều năm.

Từ đầu mùa khô đến nay, dòng chảy trên các sông suy giảm nhanh. Tính đến ngày 30/3, tổng lượng dòng chảy trên phần lớn các sông ở Trung Bộ và khu vực Tây Nguyên thấp hơn trung bình nhiều năm cùng kỳ từ 15-65%, một số sông thấp hơn 65%.

Dung tích phần lớn các hồ chứa thuỷ lợi vừa và lớn ở Trung Bộ và khu vực Tây Nguyên thiếu hụt từ 20-60% so với dung tích thiết kế.

Hiện tại, dung tích các hồ chứa thuỷ điện phổ biến thiếu hụt từ 20-50% so với dung tích hồ chứa; một số hồ có dung tích ở mức thấp hơn 50% như Cửa Đạt (Thanh Hóa), Trà Xom (Bình Định), KaNak (Gia Lai), Đại Ninh (Lâm Đồng)...

Đến nay, “tình trạng khô hạn, thiếu nước cục bộ đã xảy ra tại các tỉnh Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông,” báo cáo nhấn mạnh.

Tổng cục Khí tượng Thủy văn dự báo trong các tháng tiếp theo của mùa khô năm 2020, hiện tượng ENSO (một chu kỳ với sự biến thiên thất thường về gió và nhiệt độ bề mặt nước biển trên vùng nhiệt đới Đông Thái Bình Dương) tiếp tục duy trì ở trạng thái trung tính nhưng nghiêng về pha nóng trong khoảng 2-3 tháng tới.

Theo đó, nhiệt độ trung bình trên phạm vi cả nước trong thời gian tới có khả năng cao hơn so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ phổ biến từ 0,5-1,5 độ C. Riêng tháng Tư và tháng Năm, khu vực Bắc Trung Bộ có khả năng cao hơn từ 1-2 độ C. Nắng nóng có khả năng xuất hiện sớm hơn trung bình tại khu vực Trung Bộ.

Tổng lượng mưa tại khu vực Trung Bộ và Tây Nguyên từ tháng Tư đến tháng Sáu, phổ biến phổ biến thấp hơn từ 15-30%. Từ tháng Bảy đến tháng Tám, tổng lượng mưa ở mức xấp xỉ so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ.

Chủ động ứng phó hạn hán, thiếu nước 

Với xu thế khí tượng nêu trên, Tổng cục Khí tượng Thủy văn dự báo trong các tháng tới, nguồn nước trên các sông suối khu vực khu vực Trung Bộ và Tây Nguyên sẽ tiếp tục suy giảm và thiếu hụt so với trung bình nhiều năm.

Điều này dẫn tới nguy cơ cao xảy ra tình trạng khô hạn, thiếu nước ở khu vực Trung Bộ trong các tháng tiếp theo của mùa khô năm 2020. Cùng với đó là tình trạng xâm nhập mặn vào các cửa sông ở khu vực này sẽ diễn ra sớm hơn và xâm nhập sâu hơn.

Cụ thể, từ tháng Tư đến tháng Năm, mực nước trên các sông ở Trung Bộ và khu vực Tây Nguyên tiếp tục xuống và ở mức thấp, trên một số sông suối có khả năng xuất hiện mực nước thấp nhất chuỗi số liệu quan trắc.

Lượng dòng chảy trên các sông ở Trung Bộ và khu vực Tây Nguyên phổ biến ở mức thiếu hụt so với trung bình nhiều năm cùng kỳ từ 15-70%, một số sông thiếu hụt trên 70%.

Trong thời gian này (từ tháng Tư đến tháng Năm), nguy cơ xảy ra hạn hán, thiếu nước tại các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, từ Phú Yên đến Bình Thuận và khu vực Tây Nguyên, đặc biệt tình hình hạn hán, thiếu nước xảy ra nghiêm trọng hơn ở những nơi ngoài vùng cấp nước của các công trình thủy lợi.

Từ tháng 6-8/2020, dòng chảy trên các sông từ Thanh Hóa đến Hà Tĩnh, Bình Thuận và khu vực Tây Nguyên có khả năng được cải thiện, các sông từ Quảng Bình đến Ninh Thuận tiếp tục ở mức thấp.

Trên một số sông có khả năng xuất hiện mực nước thấp nhất trong chuỗi số liệu quan trắc. Lượng dòng chảy trên các sông phổ biến ở mức thiếu hụt so với từ tháng Tư đến tháng Năm cùng kỳ từ 30-80%, một số sông thiếu hụt trên 80%.

Tình trạng khô hạn, thiếu nước, xâm nhập mặn có nguy cơ lan rộng tại các tỉnh ven biển Trung Bộ ở mức tương đương và gay gắt hơn mùa khô năm 2019, đặc biệt tại các tỉnh từ Quảng Trị đến Ninh Thuận.

Vì thế, “các địa phương ở khu vực Trung Bộ, Tây Nguyên cần chủ động ứng phó với tính trạng hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn trong thời gian tới,” cơ quan khí tượng khuyến cáo./.