Đây là thông tin được đưa ra tại phiên họp của Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội diễn ra cuối tuần qua để thẩm tra các báo cáo của Chính phủ về quản lý, sử dụng Quỹ BHYT năm 2016; tình hình 2 năm thực hiện nghị quyết của Quốc hội về đẩy mạnh thực hiện chính sách, pháp luật về BHYT, tiến tới BHYT toàn dân…

Quỹ BHYT hiện còn cân đối được ít nhất đến năm 2019

Theo dự thảo Báo cáo của Chính phủ về quản lý và sử dụng Quỹ BHYT năm 2016, mức đóng BHYT theo quy định của Luật BHYT tối đa bằng 6% lương tháng, lương hưu, trợ cấp mất sức lao động, trợ cấp bảo hiểm thất nghiệp, mức lương cơ sở, tùy theo đối tượng, mức đóng BHYT từ năm 2009 đến nay vẫn giữ nguyên là 4,5%. Trong giai đoạn hiện nay, Chính phủ chưa điều chỉnh mức đóng, dù BHYT năm 2016 mất cân đối thu chi 831 tỉ đồng, nhưng tính đến hết năm, quỹ dự phòng khám, chữa bệnh BHYT đã bù đắp và số dư còn hơn 47.331 tỉ đồng. Dự kiến năm 2017, quỹ dự phòng còn hơn 38.032 tỉ đồng và năm 2018 còn 23.410 tỉ đồng. Nguồn kinh phí này đủ để cân đối Quỹ BHYT ít nhất đến hết năm 2019.

Cũng theo Báo cáo của Chính phủ, nguyên nhân gia tăng chi Quỹ BHYT là do mức đóng không thay đổi trong khi đã có sự điều chỉnh về mức hưởng. Cùng với đó, việc thực hiện điều chỉnh giá dịch vụ y tế vừa qua, thực hiện thông tuyến khám, chữa bệnh và điều kiện tiếp cận dịch vụ...

Báo cáo của Chính phủ cũng lưu ý vấn đề, nhóm người lao động và người sử dụng lao động đóng tới hết năm 2016 có 11,86 triệu người tham gia BHYT, chiếm 15,6% trên tổng số người tham gia BHYT và số tiền đóng bằng 41,1% trên tổng số thu BHYT. Tuy nhiên, trong nhóm này hiện còn khoảng 3 triệu người chưa tham gia BHYT. Việc chấp hành pháp luật về BHYT còn nhiều hạn chế, tình trạng trốn đóng, chậm đóng BHYT phổ biến tại các địa phương. Số nợ tiền đóng BHYT hiện nay khoảng 619 tỉ đồng và có xu hướng gia tăng.

Năm 2016, tổng số nợ BHYT là trên 3.000 tỉ đồng, trong đó đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp nợ 686 tỉ đồng, chiếm 22,8% và ngân sách nhà nước chưa chuyển 2.327 tỉ đồng, chiếm 77,2% trên tổng số nợ BHYT.

Giải trình thêm về nội dung này, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho hay, về nguyên nhân số chi bảo hiểm ngày càng tăng vọt là do việc điều chỉnh giá dịch vụ y tế. Cùng với đó, chính sách thông tuyến cũng là một nguyên nhân khiến Quỹ BHYT tăng chi vì việc ứng dụng nhiều kỹ thuật cao hơn, người dân được hưởng dịch vụ tốt hơn, chất lượng khám chữa bệnh ở các bệnh viện vệ tinh hơn hẳn. Bên cạnh đó, người dân giờ nhận thức cao hơn, số lượt người đi khám bệnh ngày càng tăng, kể cả ở khu vực đô thị lẫn vùng sâu vùng xa.
Về tình trạng trục lợi quỹ bảo hiểm, Bộ trưởng Bộ Y tế cho rằng có hiện tượng lạm dụng nhưng kết luận là trục lợi thì cần phải thanh kiểm tra để có bằng chứng cụ thể. Bộ đã đề xuất lập tổ đặc nhiệm để cùng thanh tra bảo hiểm xã hội kiểm tra và dự kiến mời các đoàn đại biểu Quốc hội ở địa phương cùng tham gia, giám sát.

Ngành y tế kiên quyết ngăn chặn hành vi lạm dụng trong khám chữa bệnh

Liên quan đến vấn đề này, trao đổi với phóng viên báo Sức khỏe&Đời sống, ông Lê Văn Khảm - Vụ trưởng Vụ BHYT (Bộ Y tế) cũng cho biết, trong quá trình xây dựng chính sách về BHYT, về giá dịch vụ y tế đều đã có dự báo về việc gia tăng chi phí khám chữa bệnh và khả năng cân đối của Quỹ BHYT.

Theo ông Khảm, việc gia tăng chi phí khám chữa bệnh của Quỹ BHYT chủ yếu là do việc điều chỉnh các chính sách như điều chỉnh giá dịch vụ y tế theo hướng tính đúng; chính sách thực hiện thông tuyến xã lên huyện và liên huyện. Cùng với đó, ngành y tế cũng triển khai mạnh mẽ các chương trình chuyển giao kỹ thuật từ Trung ương về tỉnh, huyện, xã đã giúp các dịch vụ kỹ thuật cao được cập nhật thường xuyên, thực hiện nhiều ở các tuyến cơ sở khám chữa bệnh. Đơn cử, từ 2015-2016, kỹ thuật phẫu thuật tim hở tăng 17%, can thiệp tim mạch tăng 12%, phẫu thuật thay khớp gối tăng 71% hay phẫu thuật thay khớp háng tăng 48%... Từ đó, cơ hội tiếp cận của bệnh nhân dễ dàng, thuận tiện hơn. Ngoài ra, nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân ngày một tăng cao do thay đổi mô hình bệnh tật, già hóa dân số.

Về hiện tượng lạm dụng dịch vụ khám chữa bệnh BHYT, ông Lê Văn Khảm cho rằng phải nhìn nhận khách quan, công bằng từ nhiều phía, cả người dân tham gia BHYT và cơ sở khám chữa bệnh. Thời gian qua, có trường hợp cơ sở khám chữa bệnh có hiện tượng chỉ định sử dụng dịch vụ xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh chưa thực sự cần thiết hoặc chỉ định người bệnh vào điều trị nội trú, kéo dài thời gian nằm viện không cần thiết. Đó là hiện tượng đơn lẻ, xảy ra tại một số cơ sở.

Cũng theo Vụ trưởng Vụ BHYT, ngành y tế kiên quyết ngăn chặn hành vi lạm dụng dịch vụ kỹ thuật trong khám chữa bệnh. Nhưng cần xem xét kỹ đó là hành vi cố tình chỉ định sử dụng dịch vụ quá mức cần thiết hay là sai sót trong quá trình thống kê, tổng hợp dữ liệu. Nếu là sai sót do thống kê, nhập dữ liệu thì không thể tính là lạm dụng dịch vụ được. Còn nếu là hành vi cố tình thì phải nêu rõ để cảnh báo, xử lý.