Cống Quỳnh và chuyện học tài thi phận

2016-10-30 17:48:08 0 Bình luận
Không đỗ trạng nguyên nhưng với tài trí hơn người và tài đối đáp, Nguyễn Quỳnh thường được đồng nhất với nhân vật Trạng Quỳnh nổi tiếng thông minh trong truyện dân gian.

Nhà thờ Nguyễn Quỳnh tại Thanh Hóa. Ảnh: Xuthanh.


Nguyễn Quỳnh (1677 – 1748) là một danh sĩ thời Lê – Trịnh, quê ở làng Bột Thượng, xã Hoằng Lộc, huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa.

Thuở nhỏ, Quỳnh học với ông nội và cha (vốn là giám sinh ở Quốc Tử Giám). Ông nổi tiếng thông minh, đĩnh đạc.

Năm 19 tuổi, Nguyễn Quỳnh thi Hương và đỗ giải Nguyên. Tuy nhiên, học tài thi phận, đường thi cử của ông rất lận đận. Quỳnh nhiều lần thi Hội nhưng không đỗ.

Đời vua Lê Dụ Tông, triều đình bổ nhiệm Cống Quỳnh làm giáo thụ các huyện Thạch Thất, Phúc Lộc (Sơn Tây), rồi huấn đạo (chức quan coi việc học ở cấp phủ thời Lê) phủ Phụng Thiên ở kinh thành Thăng Long.

Khoa thi năm 1718, thời chúa Trịnh Cương, ông đỗ hạng ưu kỳ thi Sỹ vọng, được thăng làm tri phủ Thái Bình rồi về làm Viên ngoại lang– một chức quan phụ trách việc ghi chép, không có thực quyền, ở Bộ Lễ.

Sau này, Cống Quỳnh bị giáng xuống chức Tu soạn ở Viện Hàn lâm, hàm chánh bát phẩm (giáng 3 bậc).

Như vậy, chức quan cao nhất của Quỳnh là tri phủ. Với chức này, ông hoàn toàn không thể đi sứ nước ngoài hay tiếp xúc nhiều với vua chúa. Đây là một trong những căn cứ để các nhà nghiên cứu xác định, Nguyễn Quỳnh không phải là Trạng Quỳnh.

Tuy nhiên, dân gian vẫn đồng nhất Quỳnh với ông trạng nổi tiếng. Theo Giáo sư Hà Văn Tấn, việc đồng nhất hai nhân vật hoàn toàn có căn cứ.
Trong chuyên luận Trạng Quỳnh qua gia phả họ Nguyễn Thanh Hóa, ông viết: “Tôi chỉ muốn nhấn mạnh rằng Cống Quỳnh hoàn toàn có đủ tư cách để trở thành khởi hình lịch sử của Trạng Quỳnh dân gian”.

Dù không đỗ đạt cao, Nguyễn Quỳnh thực sự là một danh sĩ học hành xuất sắc.

Tiến sĩ Trần Tiến - quan Thượng thư triều Lê, dành lời khen ngợi ông trong cuốn Đăng khoa lục sưu giảng: “Tuấn Cung, Tuấn Dị, thiên hạ hữu nhị. Nguyễn Quỳnh, Nguyễn Nham, thiên hạ vô tam”. (Tuấn Cung, Tuấn Dị, thiên hạ chỉ có hai người. Nguyễn Quỳnh, Nguyễn Nham, thiên hạ không có đến người thứ ba).

Sách Nam Thiên lịch đại tư lược sử cũng có những dòng đánh giá cao ông: “Nguyễn Quỳnh văn chương nổi tiếng ở đời, nói năng kinh người, thạo quốc âm, giỏi hài hước”.

Tác phẩm còn lại của Cống Quỳnh, gồm một số bài ký, văn tế mẹ, văn khóc em và hai bài phú, được chép trong tập Lịch triều danh phú. Đây là tuyển tập của các danh sĩ thời bấy giờ, tất cả đều đỗ đại khoa, chỉ có ông và Đặng Trần Côn đỗ Hương cống.

Ngày nay, Nguyễn Quỳnh được thờ tại nhà lưu niệm Trạng Quỳnh ở quê nhà Thanh Hóa.

Tạp chí điện tử Hoà Nhập, cơ quan ngôn luận của Hiệp hội Doanh nghiệp của Thương binh và NKT Việt Nam, liên tục cập nhật thông tin liên quan về lĩnh vực kinh doanh của Thương binh và Người khuyết tật như: Đầu tư, kinh doanh, thương mại, dịch vụ, bất động sản, sức khỏe. Ngoài ra, Tạp chí cũng xin giới thiệu tới độc giả những bài viết về chính sách cho người có công, tấm gương thương binh, người khuyết tật vượt khó, doanh nhân thương binh, người khuyết tật tiêu biểu, doanh nghiệp của thương binhngười khuyết tật. Kính mời độc giả đón đọc. Mọi ý kiến đóng góp và chia sẻ xin liên hệ qua email tapchihoanhap@gmail.com.

Ý kiến độc giả

0

Herbalife Việt Nam đồng hành cùng giải chạy VnEpxress Marathon Quy Nhơn với hơn 12.000 người tham gia

Quy Nhơn, tháng 6 năm 2025 - Herbalife Việt Nam, một trong những Công ty hàng đầu về sức khỏe và thể chất, là nhà Tài Trợ Dinh Dưỡng cho giải chạy VnExpress Marathon Quy Nhơn năm thứ ba liên tiếp. Giải chạy VnEpxress Marathon Quy Nhơn 2025, được tổ chức từ ngày 13 đến 15 tháng 6, đã thu hút hơn 12.000 vận động viên tham gia – con số cao nhất trong lịch sử sáu năm tổ chức giải.
2025-06-17 09:19:26

Tổng Bí thư Tô Lâm: Định hình một tầm nhìn mới cho Thủ đô trong thời đại mới

Sáng 16/6, tại Hà Nội, Tổng Bí thư Tô Lâm và Đoàn công tác Trung ương đã làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội về kết quả triển khai các nghị quyết, kết luận của Trung ương gần đây; việc sắp xếp tổ chức bộ máy của thành phố; ổn định tình hình mọi mặt của thành phố; quốc phòng, an ninh; lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ tăng trưởng kinh tế; an sinh xã hội; thực hiện 2 thông báo của Văn phòng Trung ương Đảng về kết quả chuyến thăm và làm việc của đồng chí Tổng Bí thư với Ban Thường vụ Thành ủy.
2025-06-16 18:34:44

Hiệp hội VAIDE tuyển dụng

Hiệp hội Doanh nghiệp của thương binh và người khuyết tật Việt Nam (VAIDE)cần tuyển: Nhân viên văn phòng có nghiệp vụ kế toán làm việc tại Hà Nội.
2025-06-16 10:46:35

Những thước phim tư liệu Nhà báo thời chiến "Kim Toàn - nhà báo, chiến sĩ"

Hành trình một Nhà báo chiến trường, là chiến sĩ xông pha, từng có giấy báo tử gửi từ chiến trường trong những năm chiến tranh khốc liệt khi còn là phóng viên Báo Giải Phóng.
2025-06-16 08:00:00

Báo xưa: Di sản còn sống mãi

Trong suốt 100 năm qua, Báo chí Cách mạng Việt Nam luôn đồng hành cùng những đổi thay của đời sống xã hội. Ngày nay, từ cách làm báo cho đến ngôn ngữ báo chí đã ít nhiều thay đổi. Thế nhưng, những trang báo xưa vẫn vẹn nguyên giá trị bởi mỗi lần lật giở là một lần được sống lại từng giai đoạn lịch sử hào hùng, thấy rõ đời sống, phong tục của người Việt và cả sự phát triển của tiếng Việt qua thời gian.
2025-06-15 21:40:47

Tín ngưỡng thờ Mẫu: Hồn thiêng trong không gian Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

Không gian Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam nâng niu tín ngưỡng thờ Mẫu như một linh ngữ văn hóa, kết nối con người với cội nguồn sinh thành, nơi tinh thần Việt được gìn giữ và thăng hoa trong ánh sáng của niềm tin và lòng hướng thiện.
2025-06-15 20:55:39
Đang tải...