Đánh thức tiềm năng một vùng đất (Kỳ 2)

Minh Yến

01/07/2019 15:10

3:12

HOANHAP.VN - Dự án nhà máy thủy điện Đăk R’Keh thuộc huyện Đăk R’Lấp, tỉnh Đăk Nông, có công suất 5MW, do Công ty cổ phần thủy điện Đại An (Công ty Đại An), là chủ đầu tư, có tổng mức đầu tư 174 tỷ đồng. Hiện nay, chủ đầu tư và đơn vị tư vấn đã có sự hiệu chỉnh về quy mô diện tích, phương án thiết kế, thủ tục đầu tư đảm bảo về kỹ thuật, hiệu quả kinh tế, bảo vệ môi trường và duy trì thác 5 tầng để phát triển thủy điện gắn với du lịch.

Thác 5 tầng.

Duy trì nguồn nước và cảnh quan thác 5 tầng.

Theo tìm hiểu của Phóng viên, thời gian qua, Công ty Đại An đã khẩn trương xây dựng các phương án để duy trì nguồn nước và cảnh quan thác 5 tầng. Theo đó, thác 5 tầng ở hạ du hồ thủy điện Đăk R’Keh, nằm ngoài phạm vi của thủy điện Đăk R’Keh nên khi xây dựng thủy điện không phá vỡ cảnh quan thác 5 tầng. Việc bổ sung nước từ suối Da Anh Kông sang suối Đăk R’Keh qua kênh thông hồ, sẽ làm tăng lượng nước, đồng thời Công ty điều chỉnh đập tràn, từ tràn tự do sang tràn cửa van điều chỉnh sẽ duy trì, bảo vệ được thác 5 tầng. Như vậy, dư luận cho rằng khi triển khai thủy điện sẽ làm “bức tử” thác 5 tầng là không có cơ sở, là chưa xem xét thấu đáo đến nỗ lực của Công ty Đại An, đơn vị tư vấn và các Sở, ngành liên quan, thực hiện đúng chỉ đạo của UBND tỉnh Đăk Nông, tại văn bản số 5211/UBND-CNXD, đặc biệt là Sở Công thương tỉnh Đăk Nông, trong việc hiệu chỉnh thiết kế, duy trì, bảo vệ thác 5 tầng. Để duy trì nguồn nước cho thác 5 tầng, Công ty, đơn vị tư vấn, đã sử dụng chuỗi số liệu khí tượng thủy văn từ năm 1981 đến năm 2017 (36 năm theo quy định tại Điểm a Khoản 2 Thông tư 64/2017/TT-BTNMT ngày 22/12/2017 của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định về xác định dòng chảy tối thiểu trên sông, suối và hạ lưu các hồ chứa, đập dâng, chuỗi số liệu từ 20 năm trở lên), để tính toán và đưa ra các phương án cụ thể như sau:

- Lưu lượng nước trung bình tháng trong nhiều năm trên suối Đăk R’Keh và suối Da Anh Kông.

- Lưu lượng nước theo các phương án xả nước về thác 5 tầng và so sánh hiệu quả đầu tư Nhà máy thủy điện Đăk R’Keh.

Trên cơ sở đó, Công ty đề xuất phương án vừa để duy trì nguồn nước cho thác 5 tầng, vừa đảm bảo nguồn nước cho phát triển thủy điện có hiệu quả.

Lãnh đạo Công ty Đại An cho biết, để đảm bảo cho việc xả nước liên tục duy trì thác 5 tầng, Công ty xây dựng cống nằm sát đáy suối, vị trí ngay giữa dòng chảy suối Đăk R’Keh. Cống này xuyên từ trước đập ra sau đập hồ Đăk R’Keh, để xả nước liên tục về thác 5 tầng. Công ty phối hợp với đơn vị có chức năng tính toán đường kính cống xả, đảm bảo duy trì dòng chảy theo đúng quy định và lắp đặt thiết bị giám sát, để cơ quan quản lý và cộng đồng giám sát lưu lượng xả nước. Do vị trí đập hồ Đăk R’Keh nằm cách thác 5 tầng hơn 200m về phía thượng nguồn và vị trí nhà máy thủy điện Đăk R’Keh nằm trong phạm vi lòng hồ thủy điện Đăk Sin ở hạ du thác 5 tầng, với khoảng cách 200m. Tuyến đường ống năng lượng đi dọc theo bờ phải của suối Đăk R’Keh và đi trên phần đất nông nghiệp mà Công ty đã thỏa thuận, mua lại của các hộ dân xã Hưng Bình, không ảnh hưởng đến thác 5 tầng cũng như cảnh quan dọc theo hai bên bờ suối Đăk R’Keh. Tuy nhiên, khi triển khai dự án sẽ không tránh khỏi có những tác động nhất định đến địa hình, địa vật khu vực, cụ thể là xuất hiên những khu vực đào, đắp, phạm vi công trường không trực tiếp ảnh hưởng đến cảnh quan của thác. Hơn nữa, đây chỉ là tác động tạm thời, sau khi xây dựng xong công trình, Công ty sẽ trồng cây xanh, cỏ trên các mái taluy nên sẽ phủ xanh lại khu vực, hài hòa với tự nhiên.

Hiệu quả kinh tế.

Nhận thấy tiềm năng về du lịch, Công ty thủy điện Đại An đã chủ động xin UBND tỉnh lập dự án du lịch sinh thái thác 5 tầng, để kết hợp đồng bộ giữa khai thác thủy điện và bảo vệ khai thác du lịch dựa trên các thế mạnh sau:

- Dự án thủy điện cũng là một điểm tham quan, học hỏi của du khách về quá trình, nguyên lý, sự hình thành dòng điện từ năng lượng nước, đặc biệt là đối với các đối tượng học sinh, sinh viên.

- Khi xây dựng thủy điện sẽ tạo ra cảnh quan hồ chứa nước, hệ thống hạ tầng giao thông hoàn chỉnh, an toàn đến tận thác; hệ thống điện đảm bào cho mọi hoạt động khai thác du lịch.

- Dự án thủy điện sẽ bổ sung thêm nguồn nước thông qua kênh thông hồ từ hồ Da Anh Kông sang hồ Đăk R’Keh. Với thác 5 tầng, sau khi dự án hoàn thành sẽ tạo thêm nguồn nước cho thác vào mùa khô, đây là ảnh hưởng có lợi, vì lúc này nguồn nước từ lưu vực Da Anh Kông có diện tích 58km2, sẽ được chuyển về suối Đăk R’Keh, làm tăng diện tích lưu vực suối lên 145km2 (so với 88km2 hiện hữu).

- Toàn bộ diện tích phía bờ phải (xã Hưng Bình) của thác 5 tầng đã được Công ty thỏa thuận mua lại của các hộ dân nên thuận tiện cho công tác đầu tư xây dựng kết hợp giữa thủy điện và du lịch. Khi UBND tỉnh Đăk Nông cho phép đầu tư, Công ty sẽ làm việc với các hộ dân bên bờ trái (xã Đăk Sin) của thác 5 tầng, để thỏa thuận mua đất thực hiện dự án hoặc cùng kết hợp đầu tư.

- Dự án thủy đện Đăk R’Keh đi vào vận hành sẽ bổ sung nguồn điện từ nguồn năng lượng tái tạo (năng lượng sạch) cho điện lưới quốc gia, vốn đang thiếu trầm trọng, theo thiết kế, tổng sản lượng điện là 18.203.315 Kwh/năm, doanh thu hàng năm là 17.762.621.586 đồng và thời gian hoàn vốn là 12 năm, đảm bảo dự án có hiệu quả kinh tế.

- Khi triển khai dự án, Công ty cam kết nâng cấp đường giao thông bắt đầu từ đường nhựa hiện hữu tới thác 5 tầng để thuận lợi đi lại cho người dân địa phương và du khách.

-Trên tuyến đường này hiện trạng lưới điện rất yếu và tạm bợ, chưa đảm bảo an toàn, Công ty sẽ đầu tư đường điện đảm bảo an toàn kỹ thuật và hạ riêng cho các hộ dân 1 Trạm hạ thế 50KVA, để đảm bảo nguồn điện sinh hoạt hàng ngày, học tập ban đêm cho các cháu nhỏ và sản xuất cho nhân dân.

- Hàng năm Công ty còn đóng góp vào nguồn thu ngân sách cho địa phương, giúp phát triển kinh tế - xã hội xã Hưng Bình, xã Đăk Sin nói riêng và tỉnh Đăk Nông nói chung.

Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, ngày 20/6/2019, Sở Tài nguyên Môi trường tỉnh ĐăK Nông tổ chức cuộc họp, có đại diện các đơn vị có liên quan, nghe đại diện Công ty Đại An trình bày các phương án để duy trì nguồn nước và cảnh quan thác 5 tầng. Tại cuộc họp, đại diện các Sở, ngành, địa phương đánh giá cao việc xây dựng các phương án để duy trì nguồn nước và cảnh quan thác 5 tầng của Công ty Đại An và ủng hộ việc đầu tư thủy điện, kết hợp phát triển du lịch theo báo cáo của nhà đầu tư. Căn cứ ý kiến của các sở ngành, Sở Tài nguyên và Môi trường có văn bản báo cáo UBND tỉnh các nội dung liên quan, để xem xét, quyết định.

Theo nhận định của lãnh đạo EVN, trong các năm tới, tình hình cung ứng điện đã bắt đầu xuất hiện dấu hiệu căng thẳng, khả năng thiếu điện ngày càng hiện rõ. Như vậy, phần đảm bảo cung cấp điện hay không phụ thuộc nhiều vào tham gia của các thành phần bên ngoài, nhưng có một thực tế là việc đưa các nguồn điện ngoài EVN vào hệ thống là rất châm chạp. Do đó, sự nỗ lực, quyết tâm cao của Công ty Đại An trong dự án thủy điện Đăk R’Keh là rất đáng ghi nhận.