Không đóng bảo hiểm xã hội lỗi do đâu?

Ảnh minh họa

Hậu quả không ngờ do không đóng BHXH 

Có nhiều hậu quả nghiêm trọng do không đóng BHXH, BHYT mà thực tế đã chỉ ra. Xin đơn cử: Vụ cháy xưởng gỗ tại doanh nghiệp Đức Tâm, Đồng Nai đã khiến 20 người bỏng nặng, có người đã tử vong do vết bỏng quá nặng và bị nhiễm trùng. Chị Thảo làm việc tại đây và được trả 75.000 đồng/ngày, không có BHXH với lý do là “người mới”. Nhiều người làm ở đây lâu năm cũng không được tham gia đóng BHYT, BHXH với lý do người lao động ở đây chủ yếu là người miền Tây họ thích làm thì làm, thích nghỉ thì nghỉ nên doanh nghiệp không đóng BH cho họ, dẫn tới khi có tai nạn trong lao động xảy ra doanh nghiệp phải chịu chi phí rất nặng nề. Bà Nguyễn Thị Tường Vy (chủ doanh nghiệp) cũng cho biết mỗi ngày doanh nghiệp phải tạm ứng chi phí chữa trị cho mỗi công nhân là 5 triệu đồng, mà với mỗi ca bỏng nặng như thế các bác sĩ cho biết có thể phải điều trị đến 15 ngày với chi phí có thể lên tới 1 tỉ đồng.

Tương tự, anh Hà Văn Văn - quê Thanh Hóa, công nhân Công ty thép Quang Thắng - bị bỏng đến 92% cơ thể, trong đó 38% bỏng sâu do nồi nước thép đổ vào người trong lúc đang làm việc. Nhập viện các bác sĩ cho biết, người nhà không có, doanh nghiệp thì cũng không thấy đâu, anh Văn nằm đó đã mấy ngày rồi mà không ai chăm sóc, trong khi chi phí chữa trị lên tới gần 40 triệu đồng. Bà Trần Thị Nga –Giám đốc Công ty thép Quang Thắng - giải thích, không phải Công ty bỏ mặc mà là đã cử người lên chăm sóc, vài ngày bà Nga lên đóng tiền viện phí một lần, mỗi lần cũng vài chục triệu. Bà Nga cho biết thêm, toàn bộ chi phí này Công ty phải tự lo.

Như vậy, do không đóng BHXH cho người lao động nên khi tai nạn lao động xảy ra thì doanh nghiệp chịu tổn thất rất lớn. Nếu đóng BHXH thì họ không phải chịu chi phí lớn. Còn người lao động khi không đóng BHXH thì họ không được hưởng những quyền lợi từ BHXH như thai sản, ốm đau hay tai nạn lao động…

Nguyên nhân của việc không đóng BHXH cho người lao động

Theo nhiều cuộc điều tra của cơ quan có thẩm quyền, thì nguyên nhân chính là do doanh nghiệp. Nhà sử dụng lao động không muốn bỏ tiền ra để đóng BHXH cho người lao động vì họ cho rằng tiền bỏ ra không thu lại được. Bên cạnh đó nhiều doanh nghiệp cho biết, sở dĩ họ không đóng BHXH cho người lao động vì nhiều lao động đi làm không thường xuyên, năng suất lao động không cao, trong khi hàng năm nhà nước lại tăng mức lương cơ bản, dẫn tới mức đóng cho BHXH cũng tăng, khiến cho doanh nghiệp không thể bù vào số tiền đóng BHXH.

Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư Thành phố Hồ Chí Minh, hiện trên toàn địa bàn thành phố có khoảng 48.000 doanh nghiệp hoạt động. Trong số này có rất nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ, vì nhiều lý do mà chưa đăng ký, khai báo lao động để đóng BHXH và thậm chí là trốn đóng BHXH cho người lao động. Mặt khác, người lao động không quan tâm đến đóng BHXH vì chưa thấy ích lợi đâu cả, chỉ biết mỗi tháng phải mất một ít tiền nên khi doanh nghiệp không tham gia BHXH cho người lao động, người lao động cũng đồng tình. Đây chính là hành động tiếp tay cho doanh nghiệp làm sai và gây khó cho chính người lao động khi gặp những tai nạn, bệnh tật bất ngờ.

Tuy nhiên, không thể đổ hết lỗi cho nhà doanh nghiệp mà cần phải nhìn nhận vấn đề từ phía người lao động. Như chị Nguyễn Thị Phương (công nhân Công ty Cổ phần Việt Nam) với lương một tháng là 5 triệu đồng chỉ đủ tri trả cho cuộc sống và chăm sóc con cái. Chị cũng chia sẻ việc đóng bảo hiểm theo luật mới, tính thêm phụ cấp, nhiều khả năng thu nhập sẽ giảm, nên số tiền lương nhận được không thể giúp chị lo đủ cho cuộc sống của mình và gia đình. Đấy là điều mà theo chị, công nhân lao động thu nhập thấp không mong muốn.

Doanh nghiệp và người lao động cùng bắt tay trốn tham gia BHXH Nhiều doanh nghiệp chỉ nộp BHXH theo mức lương tối thiểu chứ không theo hợp đồng mà doanh nghiệp thực trả. Theo bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội tư vấn thuế Việt Nam: khảo sát (tại 20 địa phương), 100% doanh nghiệp Việt Nam trốn BHXH.Trước quy định bảo hiểm 15% (doanh nghiệp vẫn đóng đủ) nay tăng lên 32,5% nhằm phục vụ an sinh cho người lao động trong tương lai tốt hơn, nhiều người lao động thấy tương lai còn xa trong khi lương lại thấp dẫn tới họ không mặn mà gì với BHXH nên không đóng.

Chính vì điều đó đã dẫn tới sự thông đồng giữa người lao động và doanh nghiệp để không đóng BHXH, nhiều khi họ còn không ký hợp đồng hoặc chỉ ký hợp đồng ngắn hạn nhằm mục đích này.

Như vậy, doanh nghiệp và cả người lao động đều có lỗi trong việc đóng BHXH.

                     

Ngành BHXH cần làm tốt công tác cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin nhằm phục vụ tốt nhất cho người dân, các tổ chức, đơn vị; đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, cải thiện môi trường kinh doanh của các doanh nghiệp trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền sửa đổi, loại bỏ các thủ tục hành chính trong lĩnh vực BHXH, BHYT không còn phù hợp, đảm bảo các thủ tục hành chính đơn giản, dễ hiểu, dễ thực hiện, tiết kiệm thời gian và chi phí, tạo điều kiện thuận lợi cho đối tượng tham gia, thụ hưởng chính sách BHXH, BHYT, .

Cơ quan BHXH địa phương cần chủ động phối hợp với Cục Thuế, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội xây dựng cơ chế liên thông kết nối thông tin về doanh nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp đăng ký lao động, BHXH theo quy định của pháp luật; triển khai thực hiện việc sử dụng mã số doanh nghiệp duy nhất, sử dụng chữ ký số của doanh nghiệp trong tất cả các quan hệ giữa doanh nghiệp với cơ quan quản lý nhà nước và trong các hoạt động doanh nghiệp; phối hợp với Sở Kế hoạch và Đầu tư hỗ trợ doanh nghiệp đăng ký tham gia BHXH cùng với việc doanh nghiệp lập hồ sơ để cấp giấy đăng ký kinh doanh hoặc quyết định thành lập doanh nghiệp. Làm tốt điều này, ngành BHXH sẽ có điều kiện quản lý, truy thu BHXH tại các doanh nghiệp.