Y Tý là một xã vùng cao biên giới thuộc huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai. Với chuyến hành trình xuất phát từ thủ đô Hà Nội, du khách có thể lựa chọn di chuyển bằng đường bộ hoặc đường sắt đến thành phố Lào Cai rồi tiếp tục di chuyển thêm khoảng 75km đường đồi núi để đến với “vùng đất mù sương”. Đặc biệt, với những tín đồ đam mê phượt và khám phá, lựa chọn di chuyển bằng xe máy sẽ còn mang đến cho du khách thêm nhiều cơ hội tận hưởng cảnh sắc thiên nhiên núi rừng hùng vĩ, đắm mình trong biển mây mênh mông và cảm nhận trọn vẹn nhất vẻ đẹp nơi đất trời Tây Bắc.
Thiên nhiên hùng vĩ, huyền bí và cuộc sống bình yên nơi vùng đất biên cương
Vùng đất Y Tý được thiên nhiên ban tặng nhiều cảnh đẹp, núi non hùng vĩ, nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú được bảo tồn. Nổi bật ở nơi đây là những cánh rừng nguyên sinh với hệ sinh thái đa dạng. Khí hậu mát mẻ quanh năm, đặc biệt vào mùa đông và dịp cận Tết, nền nhiệt độ nơi đây có thể xuống khá thấp, tạo nên khung cảnh mờ ảo, sinh động trong màn mây bao phủ. Nhờ đó, du khách có thể trải nghiệm săn mây và lưu lại những bức ảnh tuyệt đẹp để ghi lại những kỉ niệm khó quên ở chốn “thiên đường mây của vùng núi Tây Bắc”.
Một trong những toạ độ ngắm mây rất được khách du lịch đến Y Tý săn đón, đặc biệt là với những người yêu thích vận động và mạo hiểm, đó là đỉnh núi Lảo Thẩn. Nằm ở thôn Phìn Hồ, xã Y Tý, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai, “nóc nhà của Y Tý” có độ cao 2.826m, là một trong 15 đỉnh núi cao nhất cả nước ta. Đường lên đỉnh Lảo Thẩn khá nhiều thách thức, thông thường khách du lịch đều chọn chinh phục đỉnh núi này thông qua những chuyến trekking mạo hiểm, nhưng thành quả của hành trình ấy chắc chắn sẽ khiến bạn hài lòng khi có thể ngắm nhìn, hay thậm chí là tận hưởng cảm giác hoà mình vào giữa biển mây mênh mông.
Đỉnh Lảo Thẩn nằm ở độ cao 2.860m, được mệnh danh là “nóc nhà của Y Tý”
Dọc hành trình chinh phục đỉnh Lảo Thẩn, du khách có thể đi qua những không gian hoang vu nhưng rực rỡ sắc màu của những cánh đồng cỏ, tô điểm bởi những cành táo mèo nở trắng hoa dưới ánh nắng vàng. Bên cạnh đó, tại những mỏm đá cheo leo trên vách núi như mỏm Đồng Đội, hay đặc biệt là mỏm Câu Cá ở độ cao 2.400m, du khách có thể ngắm nhìn gần như trọn vẹn khung cảnh Y Tý với núi non trùng điệp, những mảng ruộng bậc thang trải dài những triền đồi, và tạo nên những bức ảnh check-in “ảo diệu” khi ngồi trên vách đá với tầng mây dày đặc như cuộn vào nhau.
Nếu là người ưa thích không khí yên bình, muốn hoà mình cùng với cuộc sống của con người Y Tý, du khách có thể ghé thăm bản cổ Choản Thèn, nơi đã hình thành từ cách đây hơn 300 năm trước. Trong những ngôi nhà trình tường, du khách có thể trải nghiệm những nghề thủ công truyền thống vẫn đang được đồng bào Hà Nhì đen tại Y Tý duy trì như đan lát hay thêu thổ cẩm. Bên cạnh đó, công viên Choản Thèn nằm ở cuối con đường xuyên qua bản là một điểm dừng chân, thư giãn. Nơi đây độc đáo bởi không tồn tại ánh điện rực rỡ hay hàng quán tấp nập, mà công viên Choản Thèn chỉ đơn sơ một chiếc chòi nhỏ dưới bóng cây cao cổ thụ. Thế nhưng, khi phóng tầm mắt ra xa ngắm trời mây rồi lại nhìn nhóm trẻ con Hà Nhì vui đùa xung quanh chẳng vướng chút ưu tư muộn phiền, người lữ khách sẽ cảm nhận được sự thanh bình và an nhiên đến lạ kỳ tại vùng đất này.
Công viên Choản Thèn - Ảnh: VTC
Đón xuân dưới những nếp nhà Hà Nhì bình yên
Người Hà Nhì ở Lào Cai có ngày Tết cổ truyền theo lịch riêng của mình. Tuy nhiên, đồng bào dân tộc Hà Nhì cũng chung vui cùng các đồng bào dân tộc anh em đón Tết nguyên đán mỗi dịp xuân về, và họ coi đây là dịp để đoàn viên, dâng cúng tổ tiên và cảm tạ thần rừng linh thiêng đã che chở cho công việc chăn nuôi, trồng trọt của người dân gặp nhiều thuận lợi.
Từ 24 đến 25 Tết, dưới những ngôi nhà trình tường, người dân Y Tý sẽ bắt đầu mổ lợn. Sáng sớm, khi sương mù chưa kịp tan, thì những người đàn ông Hà Nhì đã bắt một chú lợn để "làm lý" báo hiệu ngày tết của đồng bào đã bắt đầu. Khi "làm lý" người ta lấy nước pha rượu, gạo trộn với muối mang ra rắc vào tai, mõm…lợn. Người Hà Nhì quan niệm: Làm thế để lứa lợn năm sau sẽ ăn nhiều, ăn tốt hơn năm trước; cũng có nghĩa là trình báo với thánh thần và mong một năm làm ăn sung túc. Trong những ngày tết của người Hà Nhì, bếp lửa sẽ được gia chủ đặc biệt quan tâm, bởi theo quan niệm của người Hà Nhì, bếp có tác dụng vừa giữ ấm áp vừa giúp cây cột, tường nhà thêm chắc bền, lửa không chỉ để đun nấu thức ăn, mà lửa mang hơi ấm, lửa sấy thực phẩm, lửa ánh lên màu vĩnh cửu cho mọi vật dụng xung quanh.
Gian bếp được xem là nơi thiêng liêng trong quan niệm của đồng bào dân tộc Hà Nhì
Ngoài thịt lợn, đặc sản để đón Tết của người Hà Nhì là bánh giầy đen, bánh giầy trắng và bia Hà Nhì. Món bánh giầy của đồng bào Y Tý thực sự là điểm nhấn thú vị trong không khí ngày Tết nơi đây. Để bánh giầy có độ dẻo và thơm, họ phải chọn loại gạo nếp nương ngon nhất. Nước để làm bánh giầy và bánh trôi được lấy từ chiếc giếng của làng. Theo tục lệ của người Hà Nhì thì giếng nước này chỉ mở cửa vào sáng mùng 1 Tết. Mỗi nhà đem một chiếc vầu ra giếng múc nước, trước khi múc thì phải thắp hương. Người Hà Nhì quan niệm lấy nước giếng làng vào sáng mùng 1 sẽ mang đến vận may sung túc cho gia đình cả một năm nên nó đã trở thành tín ngưỡng tồn tại cả trăm năm nay. Phụ nữ Hà Nhì thể hiện sự khéo léo bằng cách gói bánh giầy ngon, nấu bánh trôi từ nước giếng thiêng để dâng lên cúng tổ tiên.
Truyền thống giã bánh giầy - món ăn không thể thiếu trên mâm cỗ cúng của người Hà Nhì tại Y Tý
Trong 3 ngày Tết, người Hà Nhì sẽ không làm việc, thay vào đó họ ngoài sang nhà họ hàng chúc Tết, giao lưu với bạn bè thì đổ ra công viên chơi. Gọi là công viên nhưng thực ra nó chỉ là một khoảng đất bằng phẳng. Mỗi thôn có một công viên riêng, người ta cắm cây quay, cây đu để cho trẻ em vui chơi.
Đến mùng 2 Tết thì tổ chức các lễ hội với trò chơi đá bóng, bóng chuyền, cầu mây. Các đôi trai gái qua giao tiếp, nếu thấy hợp nhau thì chàng trai sẽ ngỏ lời. Được người con gái đồng ý, họ rủ nhau đến bờ suối tâm sự. Đã có rất nhiều cặp đôi nên duyên từ lễ hội trong ngày Tết này.
Đến Y Tý, du khách cũng nên thử bia làm từ gạo nếp, là đồ uống truyền thống của người Hà Nhì, thường có trong dịp lễ tết, cưới hỏi và đón khách quý. Loại bia này có từ hàng trăm năm, được làm rất kỳ công, có mùi thơm nhẹ và vị ngọt dịu. Ngoài ra, bạn có thể thử các món ăn như lẩu gà, cá tầm, cá hồi, gà nướng... Các món lẩu ở Y Tý ăn kèm một số loại rau rừng.
Bia là thức uống đặc sản gắn liền với các dịp lễ, tết của đồng bào Hà Nhì tại Y Tý
Từ vùng đất heo hút trên vách đá dựng đứng, là cái tên xa lạ với du khách, những năm gần đây, Y Tý đã được đông đảo du khách biết đến hơn, đặc biệt là khách phượt và thích các hoạt động trải nghiệm. Hằng năm, có nhiều lượt khách đến Y Tý “săn mây”, ngắm ruộng bậc thang mùa nước đổ, mùa lúa chín; nhiều tour leo núi được hình thành; nhiều sự kiện văn hóa, thể thao, du lịch được tổ chức tại địa phương, hứa hẹn mang đến những trải nghiệm có một không hai cho du khách, trở thành một lựa chọn mới cho những chuyến du xuân đầu năm.
Ý kiến độc giả
Tiêu điểm
