Trước đó, ngày 25/4/2023, Tạp chí điện tử Hòa nhập đã có công văn số 54/CV-HN kính chuyển tới Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định phản ánh Sở GD&ĐT Bình Định đã xây dựng các tiêu chí đánh giá gói thầu theo hướng tìm một nhà máy sản xuất thiết bị bàn, ghế, thay vì tìm một nhà cung cấp. Theo đó, tại tiêu chuẩn đánh giá về kỹ thuật, nhà thầu phải đáp ứng đồng thời các điều kiện theo bản vẽ kỹ thuật của Chủ đầu tư, nguyên liệu làm bàn ghế theo dạng chỉ định: Nguyên liệu làm bàn là gỗ cao su tự nhiên, nguyên liệu làm ghế là gỗ chò. Điểm thể hiện rõ việc Sở GD&ĐT thể hiện việc tìm nhà sản xuất thiết bị khi xây dựng tiêu chuẩn kỹ thuật yêu cầu: Tay nghề cần thiết để sản xuất chế tạo hàng hoá: Chỉ huy trưởng/Kỹ thuật trưởng phải có 5 năm kinh nghiệm, tốt nghiệp đại học chuyên ngành thiết kế nội thất, có giấy chứng nhận bồi dưỡng chỉ huy trưởng; Cán bộ kỹ thuật 2 người, tốt nghiệp đại học chuyên ngành Công nghệ chế biến lâm sản; Công nhân kỹ thuật ≥ 15 người trở lên, có chứng nhận bậc 3/7 đối với các nghề (mộc dân dụng, mộc máy, mộc xây dựng, sơn PU).

Ngoài ra, trong Mục 3. Kiểm tra và thử nghiệm, chủ đầu tư yêu cầu nhà thầu phải cam kết thực hiện: Kiểm tra gỗ nguyên liệu (nhà thầu phải cung cấp giấy tờ chứng minh chủng loại, nguồn gốc…); kiểm tra hàng đóng mẫu sau khi ký hợp đồng; kiểm tra sản phẩm mộc trước khi sơn hoàn thiện; kiểm tra sản phẩm sau khi hoàn thiện. Quy trình kiểm tra và thử nghiệm rất nghiêm ngặt, chặt chẽ, nhưng chủ đầu tư yêu cầu thời hạn hoàn thành gói thầu là 75 ngày (phải hoàn thành 5.710 bộ bàn (1 bàn 2 ghế) và 450 ghế rời).

Bàn, ghế học sinh là hàng thông dụng, mọi nhà thầu đều có thể chào thầu dưới tư cách nhà cung cấp thương mại. Do đó, việc HSMT nhắm đến nhà sản xuất như đối với hàng hóa đặc thù là không phù hợp quy định của pháp luật về đấu thầu, thu hẹp “cửa” dự thầu của không ít nhà thầu. Trường hợp HSMT bao hàm những tiêu chuẩn đánh giá bất cập kể trên đều dẫn đến hạn chế cạnh tranh. Đồng thời, việc đưa ra các tiêu chí về năng lực, kinh nghiệm, năng lực kỹ thuật cao hơn yêu cầu của gói thầu là không phù hợp với tinh thần cạnh tranh trong đấu thầu được quán triệt tại Chỉ thị 47/CT-TTg và Chỉ thị 03/CT-BKHĐT.

Không chỉ xây dựng các tiêu chí kỹ thuật giành cho nhà sản xuất thiết bị, Sở GD&ĐT Bình Định còn có thiết kế riêng bàn, ghế cho học sinh THPT ở tỉnh với các thông số kỹ thuật không phù hợp với Thông tư liên tịch số 26/2011/TTLT-BGDĐT-BKHCN-BYT của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Y tế, Bộ Khoa học và Công nghệ: Hướng dẫn tiêu chuẩn bàn ghế học sinh trường tiểu học,trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông. Cụ thể: Sở GD&ĐT Bình Định đưa ra thông số kỹ thuật đối với bàn học sinh THPT là (D x R x C): (1.200 x 450 x 750)mm, thông số kỹ thuật với ghế học sinh là (D x R x C) : (360 x 420 x 450)mm, hiệu số chiều cao bàn ghế là 300mm.  Như vậy trái với điều 3 của Thông tư số 26/2011/TTLT-BGDĐT-BKHCN-BYT. Theo quy định kích thước cơ bản của bàn ghế (sai số cho phép của kích thước là ± 0,5cm) được chia làm 6 cỡ, trong đó cỡ số VI bàn giành cho học sinh cao từ 160 – 175cm, quy định (Dx R x C): (1.200 x 50 x 690)mm, cỡ số VI ghế giành cho học sinh (D x R x C) : (360 x 420 x 410)mm, hiệu số chiều cao bàn ghế là 280mm. Như vậy, Sở GD&ĐT Bình Định đã điều chỉnh chiều cao của bàn, tạo tiêu chí gây khó cho các nhà thầu, đồng thời, không đảm bảo hiệu số chiều cao bàn ghế theo quy định của Thông tư 26/2011/TTLT-BGDĐT-BKHCN-BYT.

Từ những yêu cầu kỹ thuật gây khó cho nhà thầu, dẫn đến giá thành của gói thầu bị đội lên cao. Theo bảng giá hồ sơ dự thầu 1 bộ bàn ghế (1 bàn, 2 ghế rời) có giá là 4.067.000 đồng/bộ, ghế rời là 804.000 đồng/cái. Trong khi đó, trên thị trường bộ bàn ghế học sinh của Hoà Phát (1 bàn, 2 ghế rời) cũng được làm bằng gỗ cao sư tự nhiên, các chỉ số gần như tương tự giá bán là 1.880.000 đồng, ghế học sinh bằng gỗ cao su tự nhiên của Xuân Hoà giá bán là 365.000 đồng/chiếc. Như vậy, việc đưa tiêu chí gây khó cho nhà thầu, biến gói thầu mua sắm hàng hoá thành tìm kiếm đơn vị sản xuất ghế học sinh theo thiết kế riêng của Sở GD&ĐT Bình Định khiến gói thầu bị đội giá rất lớn, hơn 12,3 tỷ đồng, hơn 53% giá trúng thầu (23,29 tỷ đồng).

Theo quy định của pháp luật, việc mua sắm tài sản của nhà nước và nguồn đầu tư công phải tổ chức đấu thầu để lựa chọn đơn vị nhà thầu có năng lực, giá thành hợp lý để tiết kiệm cho ngân sách, đảm bảo hiệu quả trong việc sử dụng nguồn ngân sách nhà nước. Hành vi gian lận giá thầu, câu kết nâng giá trị sản phẩm hàng hóa để trục lợi, chung chi “hoa hồng” của chủ đầu tư, nhà thầu, đơn vị thẩm định thầu, đơn vị kiểm tra, giám sát dẫn đến các chất lượng hàng hóa kém, hiệu quả kinh tế - xã hội thấp, gây thất thoát, thiệt hại nguồn vốn ngân sách nhà nước. Nhưng khi nhìn vào con số “khủng”, hơn 12,3 tỷ đồng (hơn 53%) đội giá của gói thầu này khiến dư luận đặt câu hỏi về tính hiệu quả, tiết kiệm trong đầu tư công của cơ quan này.

Theo phản ánh, việc xây dựng các tiêu chí nhằm hạn chế nhà thầu của Sở GD&ĐT Bình Định đã vi phạm nghiêm trọng Nghị định 63/2014/NĐ-CP ngày 26/06/2014 và Thông tư 08/2022/TT-BKHĐT ngày 31/5/2022: Trong hồ sơ mời thầu không được nêu bất cứ điều kiện nào nhằm hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc nhằm tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng.

Theo quy định của pháp luật, việc mua sắm tài sản của nhà nước và nguồn đầu tư công phải tổ chức đấu thầu để lựa chọn đơn vị nhà thầu có năng lực, các tiêu chí phải đảm bảo minh bạch, không hạn chế nhà thầu, giá thành hợp lý để tiết kiệm cho ngân sách, đảm bảo hiệu quả trong việc sử dụng nguồn ngân sách nhà nước.

Ngày 08/6/2023, UBND tỉnh Bình Định ban hành văn bản số 3726/UBND-VX về việc thông tin do Tạp chí điện tử Hòa Nhập phản ánh.

Ngày 09/6/2023, Sở Giáo dục và Đào tạo Bình Định ban hành văn bản số 1474/GDĐT-KHTC về việc trả lời thông tin do Tạp chí điện tử Hòa Nhập phản ánh.

Tạp chí điện tử Hòa Nhập xin đăng tải nguyên văn nôi dung phản hồi của Sở Giáo dục và Đào tạo Bình Định dưới đây:

Sở Giáo dục và Đào tạo Bình Định ban hành văn bản số 1474/GDĐT-KHTC về việc trả lời thông tin phản ánh gửi tới Tạp chí điện tử Hòa Nhập.

Tạp chí điện tử Hòa Nhập cảm ơn UBND tỉnh Bình Định đã đồng hành cùng Tạp chí, kịp thời chỉ đạo Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bình Định kiểm tra rà soát về gói thầu này.

Sau khi nghiên cứu văn bản, Tạp chí cũng có bản số 85/CV-HN gửi tới Bộ Kế hoạch và Đầu tư để xin ý kiến về tiêu chí trong gói thầu của Sở Giáo dục và Đào tạo Bình Định có đúng quy định hiện hành và có xây dựng các tiêu chí nhằm hạn chế nhà thầu không.

Sau khi nghiên cứu mục 3, văn bản số 1474/SGDĐT-KHTC của Sở Giáo dục và Đào tạo Bình Định về Kích thước bàn ghế: Trước đây, Sở Giáo dục và Đào tạo thực hiện thiết kế bàn ghế học sinh theo kích bàn ghế học sinh quy định tại thông tư 26/2011/TTLT-BGDĐT-BKHCN-BYT, đối với cỡ số VI (cỡ lớn nhất) thì chiều cao 690mm, chiều cao ghế 410mm; Qua thực tế những năm gần đây, tầm vóc của học sinh THPT tăng lên, cho thấy kích thước này không còn phù hợp với tư thế ngồi của học sinh cấp THPT (ghế thấp khó để chân, bàn thấp gây khòm lưng khi ngồi), dễ gây vẹo cột số cho học sinh. Do đó, để đảm bảo hiệu quả sử dụng bàn ghế và tránh gây ảnh hướng tới sức khỏe học sinh (vẹo cột sống) của học sinh, Chủ đầu tư đã điều chỉnh tăng chiều cao lên 750mm, chiều cao ghế lê 450mm cho phù hợp với đề nghị của giáo viên, phụ huynh và học sinh.

Theo phản ánh, đây như là xây dựng các tiêu chí nhằm hạn chế nhà thầu, đã vi phạm nghiêm trọng Nghị định 63/2014/NĐ-CP ngày 26/06/2014 và Thông tư 08/2022/TT-BKHĐT ngày 31/5/2022: Trong hồ sơ mời thầu không được nêu bất cứ điều kiện nào nhằm hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc nhằm tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng.

Trên cơ sở đó, ngày 22/6/2023, Tạp chí điện tử Hòa Nhập có văn bản số 84/CV-HN gửi Bộ Y tế và Bộ Giáo dục và Đào tạo để xin ý kiến về việc Sở Giáo dục và Đào tạo Bình Định điều chỉnh tăng chiều cao của bàn, ghế học sinh này có phù hợp với quy định hiện hành và có căn cứ khoa học nào để Chủ đầu tư điều chỉnh.