Thị trường bảo hiểm: Vốn ngoại đang thống lĩnh

Mua bán, sáp nhập (M&A) trong ngành Bảo hiểm

 

Trên thực tế phần vốn góp 50% của Vietinbank trong liên doanh bảo hiểm nhân thọ VietinAviva đã hoàn tất chuyển nhượng cho tập đoàn Aviva của Anh. Liên doanh này có vốn điều lệ 800 tỷ đồng được thành lập năm 2011 với thời hạn 50 năm, sau 6 năm VietinAviva lọt vào top 10 công ty bảo hiểm nhân thọ có doanh thu phí khai thác mới cao nhất thị trường và dẫn đầu kênh phân phối Bancassurance tại Việt Nam. Theo số liệu của Cục giám sát Bảo hiểm Quốc gia, VietinAviva đứng thứ 10 về doanh thu phí với thị phần 1,52%.

Tại lễ ký kết hồi tháng 4, ông RandyLianggara, Tổng giám đốc VietinAviva, khẳng định Vietinbank và Aviva sẽ có những hợp tác tiếp theo cho sự phát triển của Tập đoàn Aviva tại Việt Nam. Sau khi sở hữu 100% VietinAviva, Aviva cũng ký kết hợp tác mới với Vietinbank, theo đó Aviva được quyền phân phối các sản phẩm bảo hiểm nhân thọ thông qua mạng lưới Vietinbank với hơn 1.100 chi nhánh và phòng giao dịch.

Công ty CP PVI từ đầu năm nay đã hoàn tất chuyển nhượng toàn bộ phần vốn góp từ PVI Sunlife Vietnam cho tập đoàn bảo hiểm Canada – Sun Life Financial. Thương vụ này được PVI ghi nhận khoản lợi nhuận lớn nhưng cũng rút khỏi mảng bảo hiểm nhân thọ sau bao năm tham gia. Tính đến cuối năm 2016, PVI Sun Life dẫn đầu lĩnh vực bảo hiểm hưu trí, tập đoàn mẹ đặt nhiều kỳ vọng vào thị trường Việt Nam và cam kết gia tăng đầu tư để Sun Life Việt Nam tăng cường vị thế tại châu Á.

Ngay sau khi nắm 100% PVI Sun Life, Sun Life Financical tiếp tục nắm giữ 25% Crescent Asia- công ty sở hữu Global Online Financial Solutions (GOFS) và là nhà cung cấp dịch vụ tài chính công nghệ (Fintech) tại Việt Nam với dịch vụ ngân hàng số Timo. Việc hợp tác giữa Sun Life Việt Nam với Timo là bước để công ty bảo hiểm này đẩy mạnh dịch vụ trực tuyến nhằm đa dạng kênh phân phối và mở rộng thị trường.

Trong khi đó ở mảng bảo hiểm phi nhân thọ, PJICO là một trong những công ty có thị phần lớn tại Việt Nam với tổng tài sản gần 4.300 tỷ đồng, ngày 5/5/2017 đã ký kết thỏa thuận hợp tác chiến lược với Samsung Fire & MarineInsurance (SFMI). Theo đó PJICO phát hành hơn 17,74 triệu cổ phần riêng lẻ cho nhà đầu tư chiến lược SFMI, tập đoàn Hàn Quốc này sẽ rót khoảng 530 tỷ đồng để nắm giữ 20% vốn cổ phần sau giao dịch của PJICO. Đồng thời, Petrolimex sẽ giảm tỷ lệ sở hữu PJICO từ 51% xuống còn 41%; Vietcombank giảm từ 10% xuống còn hơn 8%; các cổ động khác từ 37,77% xuống còn 23,19%.

Năm 2016, PJICO đạt 2.494 tỷ đồng doanh thu bảo hiểm gốc với lợi nhuận sau thuế 102 tỷ đồng. PJICO cho biết việc phát hành cổ phần riêng lẻ để tăng vốn điều lệ, nhằm tăng vốn cho các hoạt động đầu tư và mở rộng mạng lưới, gia tăng cơ hội tham gia đấu thầu các dự án đồng thời tăng việc giữ lại các nghiệp vụ có hiệu quả. PJICO cũng sẽ tận dụng được kinh nghiệm của các đối tác SFMI với hơn 60 năm trong lĩnh vực bảo hiểm phi nhân thọ để phát triển các lĩnh vực nghiệp vụ trọng yếu, mở rộng thị trường và đổi mới công nghệ thông tin.

Việc M&A trong ngành bảo hiểm thực ra đã sôi động từ những năm trước. Các tập đoàn nước ngoài gia tăng M&A trên toàn cầu cũng dẫn đến sự thay đổi lớn về chủ sở hữu và cơ cấu đầu tư ngay tại thị trường Việt Nam. Chẳng hạn ACE Life Việt Nam đã trở thành Chubb Life Việt Nam sau khi tập đoàn mẹ sáp nhập trên toàn cầu. Tương tự, tập đoàn FWD Pacific Century mua lại công ty bảo hiểm nhân thọ Great Eastern Việt Nam và đổi thành FWD. Trước đó BIDV liên doanh với tập đoàn Merfile; bảo hiểm Dongbu Hàn Quốc đầu tư vào PTI. Hay đầu năm 2017, MBBank cho ra mắt liên doanh bảo hiểm nhân thọ MB Ageas Life với vốn điều lệ 1.100 tỷ đồng, trong đó MBBank nắm 61% cùng với tập đoàn bảo hiểm Ageas của Bỉ và Muang Thai Life Assurance của Thái Lan.

Việt Nam là thị trường bảo hiểm non trẻ, còn nhiều cơ hội để khai phá, với mức tăng trưởng hai con số hàng năm và là quốc gia có mức thâm nhập bảo hiểm nhân thọ khá thấp, dưới 2% GDP, so với mức trung bình của khối ASEAN là 3,55%; châu Á là 5,37% và trung bình của toàn cầu 6,3%. Theo thống kê của Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam, năm 2016 ngành bảo hiểm tiếp tục một năm phát triển ấn tượng với tổng doanh thu xấp xỉ 102.000 tỷ đồng, trong đó doanh thu phí bảo hiểm 86.000 tỷ đồng, tăng 23%. Tổng tài sản các DN đạt 240.000 tỷ đồng, tăng 18% và tổng dự phòng nghiệp vụ đạt 145.000 tỷ đồng, tăng 24%. Toàn ngành bảo hiểm đầu tư trở lại nền kinh tế gần 187.000 tỷ đồng, tăng 16% so với năm 2015.

Sự tăng tốc của các nhà đầu tư nước ngoài đang thúc đẩy thị trường bảo hiểm cạnh tranh mạnh hơn. Dự báo năm 2017, toàn thị trường đạt mức tăng trưởng hơn 25% trong lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ và 14% trong lĩnh vực bảo hiểm phi nhân thọ. Hiệp hội bảo hiểm Việt Nam ghi nhận mức tăng trưởng mạnh của mảng bảo hiểm nhân thọ với 18 liên doanh đang cung cấp hơn 350 sản phẩm bảo hiểm (trong đó chỉ có 1 DN 100% vốn trong nước là Bảo Việt). Bình quân mỗi năm gần 1 triệu hợp đồng khai thác mới, đưa tổng lượt người tham gia bảo hiểm nhân thọ lên hơn 20 triệu lượt tính đến cuối năm 2016.

    

Top 10 công ty bảo hiểm uy tín nhất năm 2016

 

Trong khi đó, khối bảo hiểm phi nhân thọ với 30 DN đang cạnh tranh khốc liệt, với top 5 DN nắm hơn 60% thị phần. Dự báo xu hướng M&A còn tiếp diễn mạnh mẽ thời gian tới. Đây cũng là xu hướng của thị trường toàn cầu và lan tỏa đến thị trường Việt Nam – nơi được xem còn nhiều không gian tăng trưởng. Để tồn tại, các công ty có thị phần còn nhỏ, tài chính yếu chắc chắn tìm cách đổi mới thương hiệu, tìm đối tác sáp nhập, liên doanh để gia tăng năng lực giữ vị thế trên thị trường.