TP.HCM: Bao giờ cư dân hết khổ vì ngập?

Đâu đâu cũng ngập

Tính trong khoảng 10 năm trở lại đây, thành phố đã chi hàng trăm triệu USD thực hiện hoàn thành một số dự án có quy mô lớn để giải quyết ngập như: dự án vệ sinh môi trường lưu vực Nhiêu Lộc – Thị Nghè (hơn 300 triệu USD), dự án cải thiện môi trường nước thành phố (khoảng hơn 250 triệu USD), dự án Nâng cấp đô thị…Bên cạnh đó, hàng năm, thành phố còn chi hàng nghìn tỉ đồng để thực hiện các dự án đầu tư nâng cấp đường, cải tạo, nạo vét hệ thống thoát nước nhằm giải quyết tình trạng ngập lụt cho nhiều khu vực.

Nhiều dự án đã được triển khai để xóa các điểm ngập còn lại (giai đoạn 2016-2020) nhưng tiến độ chậm do vướng thủ tục, như: Dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm, Cải tạo rạch Ông Búp, Kênh tiêu Liên Xã... Hoặc thi công chậm như: Xa lộ Hà Nội (chân cầu Rạch Chiếc), Nguyễn Văn Quá (quận 12)...

Gần một ngày sau trận mưa lịch sử, nhiều nơi ở TP HCM vẫn còn ngập nặng. Ảnh: Mạnh Tùng

Chẳng hạn, dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm với tổng số vốn hơn 5.100 tỷ đồng nhằm giúp thoát nước, giảm ngập úng cho 700 ha tại nhiều khu vực ở các quận Bình Thạnh, Gò Vấp được giao cho một công ty tư nhân đầu tư từ năm 2015 hiện giậm chân tại chỗ. Mới đây, báo cáo UBND thành phố, các sở ngành cho biết vẫn chưa có động tĩnh gì từ phía nhà đầu tư chốt lại thời điểm khởi động, hoàn thành dự án cải tạo tuyến rạch huyết mạch vùng nội thành thành phố này.

Trong 10 năm qua, năm nào, Sở GTVT và Trung tâm Điều hành chương trình chống ngập ngập nước (viết tắt Trung tâm chống ngập) đều báo cáo đã xóa được hàng chục điểm ngập. Thế nhưng trên thực tế đến nay, thành phố vẫn không hết ngập, thậm chí là mức độ ngập còn nghiêm trọng hơn trước đây.

Cụ thể với những cơn mưa đầu mùa trong vài ngày qua, nhiều khu vực tại TPHCM, nước ngập sâu gần cả mét. Ngay cả một số trục đường như Phạm Văn Đồng, Võ Văn Kiệt đã được đầu tư xây mới với hệ thống thoát nước hoàn chỉnh vẫn bị ngập nặng. Đường Đỗ Xuân Hợp (Q.9) cách đây khoảng 2 năm đã được đào xới tung lên để lắp đặt hệ thống thoát nước, nhưng chỉ vài cơn mưa cuối tuần qua cho thấy, tuyến đường này vẫn mênh mông biển nước; nhất là đoạn trước giáo xứ Tân Đức, các đường số 9, 8, 22 khu vực này ngập sâu đến gần cả mét.

Ngoài 40 điểm ngập trên các trục đường lớn do Trung tâm chống ngập quản lý (hiện xóa được 8 điểm), thì thực tế còn đến cả trăm điểm ngập khác nằm trên các trục đường do các quận – huyện quản lý. Thống kê sơ bộ cho thấy, hiện còn tồn tại khoảng 170 tuyến đường, hẻm bị ngập nước do quận – huyện quản lý…

Mưa lớn gây ngập hầm để xe một tòa nhà tại khu trung tâm TPHCM. Ảnh: M.Q

Dự án chống ngập không hiệu quả?

Được biết, các công trình chống ngập của thành phố lâu nay chủ yếu thực hiện theo Quyết định 752/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 19.06.2001, về phê duyệt Quy hoạch tổng thế hệ thống thoát nước TPHCM đến năm 2020. Tuy nhiên, các thông số đầu vào (về vũ lượng mưa, triều cường) để làm cơ sở lập quy hoạch theo Quyết định 752 đã không còn phù hợp với tình hình diễn biến mưa, triều cường hiện nay.

Ngoài hệ thống cống lạc hậu, quá tải thì hiện nay hệ thống cống thoát nước của thành phố cũng thiếu trầm trọng, không đáp ứng được yêu cầu tiêu thoát nước. Cụ thể dù những năm qua, thành phố đã chi hàng nghìn tỉ đồng mỗi năm để nâng cấp, cải tạo hệ thống cống thoát nước, nhưng đến nay khối lượng cống thoát nước trên địa bàn thành phố cũng chỉ mới đạt được khoảng 40 -50% so với yêu cầu quy hoạch (2.600k/6.000km cống).

Trung tâm chống ngập cho biết, tình trạng ngập hiện nay còn có nguyên nhân chủ yếu do tình trạng xâm hại đến hệ thống thoát nước như: Xây dựng lấn chiếm sông, rạch; lấn chiếm cửa xả, hầm ga, tuyến cống, miệng thu nước của một bộ phận người dân dẫn đến hạn chế, tắc nghẽn dòng chảy. Cụ thể tính đến nay, trên địa bàn thành phố còn tồn tại 55 trường hợp xây dựng lấn chiếm cửa xả (19 tuyến đường), 99 hầm ga (39 tuyến đường), 13,4km cống và 381 hầm ga (88 tuyến đường), 58 vị trí lấn kênh rạch phục vụ thoát nước...

Trong thời gian chờ các dự án chống ngập có quy mô lớn hoàn thành, hiện thành phố cũng đang triển khai nhiều giải pháp nhằm giúp người dân giảm bớt thiệt hại do ngập gây ra. Ông Trần Quang Lâm – Phó GĐ Sở GTVT cho biết – sắp tới sẽ cập nhật thường xuyên thông tin, hình ảnh về các điểm ngập, mức độ ngập của các tuyến đường lên Cổng thông tin giao thông của thành phố tại địa chỉ website: giaothong.hochiminhcity.gov.vn.

Việc cập nhật thông tin cảnh báo, hình ảnh ngập nước trên các trục đường được thực hiện chủ yếu từ các nguồn chính: Dự báo từ Trung tâm Điều hành chương trình chống ngập nước TPHCM; thông tin, hình ảnh ghi nhận được từ hệ thống khoảng 300 camera giao thông hiện nay; từ hệ thống cảm biến tự động của Cty Thoát nước đô thị (hiện đang thí điểm) cùng với lực lượng thoát nước đô thị có mặt tại hiện trường các điểm ngập ghi nhận gửi thông tin về.

Phó GS, TS Hồ Long Phi - Giám đốc Trung tâm quản lý nước và biến đổi khí hậu TPHCM, Đại học Quốc gia TPHCM – cho rằng: “Để thực hiện được hoàn chỉnh hệ thống công trình chống ngập thì thành phố phải mất khoảng 5- 10 năm nữa. Và khi đó, giải pháp các công trình chống ngập này cũng chỉ có thể giải quyết giảm được khoảng 70-80% tình trạng ngập của thành phố. Sau đó, thành phố sẽ nguy cơ tái ngập nặng trở lại, vì các giải pháp công trình này (xây cống, trạm bơm, đê bao ngăn triều) sẽ sớm lạc hậu trước diễn biến mưa lũ, triều cường đang có xu hướng ngày dâng cao rõ nét do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu toàn cầu”.