Trống tế: Nét đẹp văn hóa của xứ Nghệ

Ở Nghệ An trống tế được đánh theo bài bản. Mỗi bài gồm ba hồi ngắn, ba hồi dài và một hồi ngắn báo kết thúc. Thông thường một bộ trống tế gồm có một trống cái, một trống con, hai xập xòe, một chiêng. Khi đánh tất cả đều phải theo nhịp của trống cái; người cầm dùi đánh trống cái giống như một nhạc trưởng điều tiết bản nhạc theo bài, nhưng cung bậc và tiết tấu trầm bổng thì lại tùy thuộc vào sự khéo léo, uyển chuyển của chính nhạc trưởng mà dàn nhạc phải theo.




Ở xứ Nghệ bộ trống tế là sản phẩm không thể thiếu trong nhà thờ của các dòng họ. Trống tế vang lên vào các dịp giổ họ, tết, hội làng và khi tiếng trống vang lên đâu đó những người già nghe đã biết đó là trống của dòng họ nào và thậm chí còn biết cả người cầm trống cái là ai. Các dòng họ ở xứ Nghệ đều có những nghệ nhân đánh trống tế và một số vùng như: Yên Thành, Đô lương, Quỳnh Lưu còn tổ chức các cuộc thi đánh trống tế để tranh tài giữa các dòng họ.

Ông Phan Tất Hòa, một nghệ nhân đánh trống tế có tiếng ở xã Hoa Thành từng được mời tham gia đội trống trong dịp đại lễ 1000 năm Thăng Long - Hà Nội cho biết: Trống tế có từ lâu đời ở Nghệ An nhưng tui (tôi) chưa tìm thấy tài liệu của một học giã mô nghiên cứu về nó. Theo tui nghỉ trống tế đã ăn vào tiềm thức của người dân xứ nghệ và nó được truyền từ đời ni qua đời khác theo phương thức nghe, học, theo đánh và dần quen chứ cũng chẳng có lớp mô dạy cả.

Hội thi trống tế xã Hợp Thành

Còn ông Thái Hữu Tấn, trưởng tộc dòng họ Thái Hữu ở làng Long Hồi xã Tăng Thành, huyện Yên Thành thì có băn khoăn khác: Từ trước bất kể dòng họ, nhánh, chi mô (nào) cũng có người biết đánh trống tế nhưng những năm gần đây lớp trẻ do một phần đi công tác xa, một phần ở làng cũng ít chú tâm nên giờ nhiều chi, nhánh của một số dòng họ thậm chí không có người biết đánh trống tế. nhiêu khi giổ tổ phải nhờ người đến đánh giúp.

Thi trống tế trong ngày Hội chùa Gám ở huyện Yên Thành

Đành rằng hiện tại trống tế ở xứ Nghệ chưa bị mai một nhưng ai dám chắc thời gian không làm phai mờ giá trị của nó. Thiết nghĩ, chính quyền Nghệ An nên có phương án bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của trống tế để nét đẹp văn hóa riêng xứ Nghệ này mãi trường tồn cùng thời gian.