Không lâu sau, VietinBank công bố Nghị quyết HĐQT về việc bầu ông Lê Đức Thọ (Thành viên HĐQT kiêm Tổng Giám đốc) làm Chủ tịch HĐQT nhiệm kỳ 2014 - 2019 và giao quyền Tổng Giám đốc cho ông Trần Minh Bình. Cùng với đó, VietinBank cũng cho thôi nhiệm vai trò phụ trách HĐQT của ông Cát Quang Dương. Các quyết định có hiệu lực kể từ ngày 31/10/2018.

Và cũng từ đây, khách hàng vay của VietinBank nói chung và các cổ đông của VietinBank nói riêng đều hy vọng VietinBank sẽ đổi được “vận đen”. Bởi lẽ, vào thời điểm này, VietinBank đang là ngân hàng có con số nợ có khả năng mất vốn cao nhất, lên tới 10.488 tỷ đồng, tăng gần 11% so với thời điểm đầu năm. Trước đó, nợ nhóm 5 tại nhà băng này cũng đã tăng mạnh trong năm 2018, từ mức 5.217 tỷ đồng lên 9.470 tỷ, tức tăng tới 45%. Theo Báo cáo tài chính hợp nhất quý III và quý IV/2018, nợ xấu của ngân hàng này tiếp tục tăng lên 12.127,1 tỉ đồng và chạm mốc 13.517,5 tỉ đồng vào thời điểm cuối năm 2018.  

Thực tế tại thời điểm ngày 31/3/2019, nợ có khả năng mất vốn ghi nhận trong Báo cáo tài chính hợp nhất quý I/2019 của VietinBank tăng lên tới hơn 10.488 tỷ đồng và chiếm tới 65,7% tổng số nợ xấu tại ngân hàng (15.962,2 tỉ đồng).

Và tại Báo cáo tài chính hợp nhất quý III/2019 mà VietinBank công bố ghi nhận dư nợ có khả năng mất vốn tại Ngân hàng này cũng tiếp tục tăng thêm 1.483,3 tỉ đồng so với con số được cập nhật trong Báo cáo tài chính hợp nhất quý II/2019, lên mức 8.831 tỷ đồng. Theo đó, so với con số tổng nợ xấu tại Báo cáo tài chính hợp nhất quý III/2019 là 14.065,7 tỷ đồng, dư nợ có khả năng mất vốn tại VietinBank tại thời điểm ngày chốt báo cáo là 30/9/2019 vẫn chiếm đến 62,7%.

Theo Trung Tâm Thông Tin Tín Dụng trực thuộc Ngân Hàng Nhà Nước Việt Nam (CIC), những trường hợp rơi vào nợ xấu nhóm 5 – nhóm dư nợ có khả năng mất vốn bao gồm:

• Là các khoản nợ quá hạn trên 360 ngày.
• Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu quá hạn từ 90 ngày trở lên theo thời hạn trả nợ được cơ cấu lại lần đầu;
• Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ hai quá hạn theo thời hạn trả nợ được cơ cấu lại lần thứ hai;
• Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ ba trở lên, kể cả chưa bị quá hạn hoặc đã quá hạn.iệc

Theo nhận định của các chuyên gia kinh tế, chuyên theo dõi mảng tài chính – ngân hàng, thì hoạt động của VietinBank dẫn đến tình trạng như bây giờ, là hệ quả tất yếu của một thời gian dài ngân hàng này chạy theo các khách hàng VIP là doanh nghiệp lớn, tập đoàn nhà nước…; đặt mục tiêu hiệu quả lên trên mục tiêu an toàn; thích “bỏ trứng vào một rỏ”…

Cho nên vào những năm từ 2010 đến 2018, một số doanh nghiệp sản xuất kinh doanh thuộc Hiệp hội Doanh nghiệp của Thương binh và Người khuyết tật Việt Nam làm ăn có hiệu quả, có dự án, có đối tác… song cũng rất khó “lọt vào mắt” các nhà “tuyển trạch” của VietinBank. 

“Trái đắng” mà VietinBank phải nhận do cung cách làm ăn trên phải kể tới hợp đồng số 01/HĐTD-TISCO ký giữa VietinBank - Chi nhánh Hà Nội với Công ty Cổ phần Gang thép Thái Nguyên (TISCO) ngày 25/1/2010. Tại hợp đồng này, VietinBank - Chi nhánh Hà Nội đồng ý cho TISCO vay hơn 1.600 tỷ đồng thực hiện mở rộng dự án giai đoạn 2 theo phương thức đảm bảo cho khoản vay là “tài sản hình thành từ vốn vay”.

Vào thời điểm VietinBank cấp khoản tín dụng nghìn tỷ cho TISCO 2 bằng sự bảo lãnh của Tổng công ty thép Việt Nam (VNSTeel) ông Phạm Huy Hùng đang giữ vị trí Chủ tịch HĐQT Vietinbank cho đến khi về hưu vào năm 2014. “Tài sản hình thành từ vốn vay” theo hợp đồng trên của Vietinbank giờ chỉ còn là một công trình hoang phế, đổ nát như đống sắt vụn.

“Tài sản hình thành từ vốn vay” theo hợp đồng trên của Vietinbank giờ chỉ còn là một công trình hoang phế, đổ nát như đống sắt vụn

Để VietinBank trở thành tập đoàn tài chính có quy mô lớn, có hiệu quả hoạt động tốt nhất hệ thống ngân hàng Việt Nam vào năm 2020, như mục tiêu đã đề ra, theo chúng tôi, ngân hàng này cần chú trọng vào giải quyết một số vấn đề sau:

- Tiếp tục lành mạnh hóa và nâng cao tiềm lực tài chính, năng lực quản trị ngân hàng phù hợp với chuẩn mực quốc tế. Tích cực tham gia tư vấn, hỗ trợ việc cơ cấu lại các tổ chức tín dụng, xử lý nợ xấu, lành mạnh hóa bảng cân đối tài sản và tài chính của toàn hệ thống.

- Cần đầu tư và vun đắp đội ngũ nhân lực có chất lượng với trình độ chuyên môn nghiệp vụ và kỹ thuật cao, đặc biệt chú trọng khía cạnh đạo đức, luôn nuôi dưỡng khát vọng vượt lên chính mình của đội ngũ nhân viên, xem đó là bản sắc văn hóa và lợi thế cạnh tranh của ngân hàng...

- Cần ưu tiên bảo đảm khả năng cân đối vốn cho các lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế như nông nghiệp, công nghiệp ứng dụng công nghệ cao, xuất khẩu, công nghiệp phụ trợ, hỗ trợ khởi nghiệp, phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, tạo thuận lợi hơn nữa cho các loại hình doanh nghiệp tiếp cận vốn và phát triển kinh doanh.

- Đồng thời cũng cần nghiêm túc xem xét, rút ra bài học kinh nghiệm và xử lý trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân tại Vietinbank và Vietinbank chi nhánh Hà Nội, như ý kiến tại bản Kết luận của Thanh tra Chính phủ.