Biên bản làm việc ngày 2/11/2017

Sau khi nhận được đơn kiến nghị và hồ sơ của gia đình ông Hoàng Hữu Hiệp, ngụ tại 130 Nguyễn Đình Chính, phường 8, quận Phú Nhuận, TPHCM, Tạp chí điện tử Hòa nhập (sau đây gọi là Tạp chí) đã làm công văn số 263/2017/CV-ĐTHN gửi tới Chánh án TAND quận Phú Nhuận – TP. Hồ Chí Minh và công văn số 264/2017/CV-ĐTHN gửi tới Lãnh đạo Sacombank. Sau đó ngày 12/10/2017, Tạp chí có đăng bài “Ngân hàng Phương Nam có vi phạm Luật Tổ chức tín dụng?”và ngày 17/10 đăng bài “Tòa án nhân dân quận Phú Nhuận – TP. Hồ Chí Minh có vi phạm Luật Tố tụng dân sự?”trong mục Hộp thư Bạn đọc. Song từ đó đến nay, Tạp chí vẫn không nhận được bất cứ thông tin phản hồi nào từ các cơ quan trên. Để rộng đường dư luận, Tạp chí sẽ cung cấp tới bạn đọc những thông tin liên quan tới vụ việc này.

Con đường dẫn tới việc khách hàng làm đơn khởi kiện ngân hàng

Do cần vốn kinh doanh, năm 1999 -2000, vợ chồng ông Hoàng Hữu Hiệp,  đã làm thủ tục vay Ngân hàng TMCP Phương Nam – Chi nhánh Minh Phụng (sau đây gọi tắt là NH Phương Nam MP) 3 Hợp đồng tín dụng (sau đây viết tắt là HĐ), đều có thời hạn vay 6 tháng, gồm HĐ số 306/08/99 vay 180 triệu đồng; HĐ số 388/10/99 vay 250 triệu đồng; HĐ số 498/12/00 vay 120 triệu đồng, theo thể thức vay có tài sản đảm bảo bằng giấy chứng nhận sở hữu ngôi nhà số 130 Nguyễn Đình Chính, phường 8, quận Phú Nhuận, TPHCM.  

Cùng năm 2000, NH Phương Nam MP còn ký HĐ số 187/04/00 HĐ cho vợ chồng ông Hiệp vay 500 triệu đồng, thời hạn 6 tháng bằng tài sản thế chấp quyền sử dụng 11.200m2 đất tại xã An Phước, Long Thành, Đồng Nai.

Công việc kinh doanh đang xuôi chèo mát mái, thì vào năm 2001, cơ sở Dũng Tiến – nơi mà vợ chồng ông Hiệp hùn vốn kinh doanh, bị bọn xã hội đen đập phá, hủy hoại toàn bộ tài sản, làm cho cơ sở phải ngừng kinh doanh. Đến lúc này, nguồn thu nhập duy nhất của vợ chồng ông Hiệp không còn nữa.

Trước tình cảnh đó, ông Phan Huy Khang – Trưởng phòng tín dụng NH Phương Nam MP (sau này giữ chức Tổng giám đốc NH Phương Nam) đã đề xuất với Lãnh đạo NH này cho vợ chồng ông Hiệp vay tiếp 150 triệu đồng với thời hạn 6 tháng để trả lãi cho những HĐ trên.

Tiếp đến 2003, NH Phương Nam MP lại tiếp tục cho vợ chồng ông Hiệp vay 250 triệu đồng theo HĐ số 037/01/03 thời hạn 12 tháng để đóng lãi cho NH.

Năm 2005, Ông Mạch Thiệu Đức – Giám đốc NH Phương Nam MP yêu cầu vợ chồng ông Hiệp muốn vay nữa thì phải tất toán toàn bộ các HĐ trên. Để đáp ứng yêu cầu trên, vợ chồng ông đã phải đi vay tín dụng đen để tất toán. 

Tiếp đến, từ năm 2006 đến 2010, NH Phương Nam Chi nhánh Sài Gòn (gọi tắt NH Phương Nam SG) liên tục lại cho vợ chồng ông Hiệp vay thông qua nhiều HĐ khác nhau. 

Tính tổng cộng từ năm 1999 đến 2011, NH Phương Nam của cả 2 chi nhánh trên đã cho vợ chồng ông Hiệp vay 19 HĐTD. Vợ chồng ông Hiệp đã thanh toán cho 2 chi nhánh trên của NH Phương Nam tất cả khoảng 5 tỷ đồng (trong đó có 2 tỷ đồng tiền gốc và 3 tỷ đồng tiền lãi- lấy số tròn).

Để tiếp tục được vay thêm tiền, ông Trịnh Văn Tỷ - Giám đốc NH Phương Nam SG đề nghị vợ chồng ông Hiệpgộp 2 HĐTD có 2 tài sản thế chấp khác nhau (nhà và đất) thành 1 HĐTD.  Do vậy, ngày 28/6/2011, 2 bên đã ký HĐTD số 05/06/11, với số tiền vay 5,05 tỷ đồng, thời hạn vay 12 tháng. Trên thực tế, vợ chồng ông Hiệp không nhận được một đồng nào từ HĐTD này. Số tiền đó chỉ là danh nghĩa mà NH tự ý tính gốc và lãi ở các HĐTD trước đó mà vợ chồng ông còn thiếu.

Biết mình bị gài bẫy, ngày 11/7/2011, vợ chồng ông Hiệp có đơn xin giảm lãi và đề nghị cho bán căn nhà đang thế chấp để trả nợ cho NH. Song mãi đến 13/6/2012 (ngày mà HĐ số 05/06/11 tới hạn) ông Trần Trọng Tín – Giám đốc NH Phương Nam SG mới có thông báo số 62, với nội dung: “Đề nghị Quý Khách hàng tất toán hợp đồng vay trên đúng hạn…”. Do đó, vợ chồng ông Hiệp đã nhiều lần làm đơn yêu cầu NH thẩm định lại 2 tài sản đã thế chấp. Cùng ngày 27/7/2012, NH đã ra thông báo kết quả định giá nhà và đất bằng đúng giá trị theo HĐTD số 05/06/11.

Không chấp nhận với kết quả định giá “quá bèo” trên, ngày 9/7/2014 và ngày 5/1/2015, vợ chồng ông Hiệp tiếp tục làm đơn đề nghị NH tạo điều kiện để gia đình ông được bán căn nhà đang thế chấp để trả nợ cho NH, số nợ còn thiếu được đảm bảo bằng quyền sử dụng đất đang thế chấp, nhưng NH vẫn không đồng ý. Trước hoàn cảnh đó, vợ chồng ông đành phải viết Thư ngỏ gửi tới Lãnh đạo NH Phương Nam, đề nghị cho gặp để trình bày phương án trả nợ cho NH, nhưng không được tiếp…

Không còn cách nào khác, ngày 12/3/2015, gia đình ông Hiệp đành phải làm đơn khởi kiện NH phương Nam tại TAND quận I. Vụ kiện này đã được Tòa chấp thuận thụ lý, bằng việc ra thông báo cho gia đình ông Hiệp nộp tiền tạm ứng án phí vào ngày 26/3/2015. 

Những vấn đề cần được làm rõ

Chuyện đầu tiên kể tới, là ngày 26/3/2015, TAND quận 1 ra thông báo cho gia đình ông Hiệp nộp tiền tạm ứng án phí. Song cùng ngày này (26/3/2015), NH Phương Nam lại làm đơn khởi kiện gia đình ông Hiệp ra TAND quận I, với lý do: NH đã nhiều lần tạo điều kiện cho vợ chồng ông Hiệp trả nợ (điều này không có thật). Căn cứ vào đây, ngày 8/6/2015, TAND quận I ra Quyết định chuyển đơn khởi kiện của NH Phương Nam về cho TAND quận Phú Nhuận giải quyết. Đồng thời, ngày 28/9/1015, TAND quận I ra tiếp Quyết định Tạm đình chỉ giải quyết vụ án dân sự theo đơn khởi kiện của gia đình ông Hiệp với lý do chờ kết quả giải quyết của TAND quận Phú Nhuận..

Sau đó, mặc dù cả người đi vay lẫn NH cho vay đều nhất trí đề nghị TAND quận Phú Nhuận sớm đưa vụ án ra xét xử? Song, không hiểu vì lý do gì mà vụ án dân sự này vẫn “bị ngâm tôm”..tới 2 năm? Thử hỏi, TAND quận Phú Nhuận có vi phạm Điều 203 Bộ Luật Tố tụng dân sự năm 2015 về “Thời hạn chuẩn bị xét xử”? 

Thứ hai, mặc dù NH Phương Nam biết rõ hoàn cảnh, nguồn thu nhập duy nhất của gia đình ông Hiệp bị mất vào năm 2001, khi cơ sở sản xuất phải ngừng kinh doanh. Song, NH không chủ động cùng với khách hàng vay (gia đình ông Hiệp) để thương thảo nhằm tất toán các khoản vay (cả gốc và lãi) để bảo toàn tài sản, mà lại tìm mọi cách “bơm” tiền cho vợ ông Hiệp thông qua các HĐ “giả cách”, vay không đúng mục đích sử dụng đồng tiền vay. Trong HĐ lúc thì ghi vay mua nhà, lúc thì ghi vay tiêu dùng…, thời hạn vạy đều là 1 năm. Song, trên thực tế số tiền vay mới đều bị NH Phương Nam khấu trừ để trả gốc và lãi cho NH. Nghiêm trọng hơn,là từ năm 2009 đến 2011, NH Phương Nam đã lạm dụng chức vụ quyền hạn bắt vợ chồng ông Hiệp phải ký HĐTD vay tiền mua nhà, mọi tài liệu về căn nhà cần mua đều do NH Phương Nam tự “sắp xếp” ra.

Thứ ba, Trong khi vụ án đang chờ sự phán quyết của TAND quận Phú Nhuận, thì ngày 10/12/2015, Sacombank đã thực hiện bán khoản nợ của gia đình ông Hiệp cho Bên mua nợ: Công ty TNHH MTV Quản lý tài sản của Tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC)”. Thử hỏi cách hành xử trên có đúng pháp luật không?

Thứ tư, không hiểu căn cứ vào đâu mà ông Dương Đức Thắng  - Trưởng phòng Thẩm định giá tài sản thế chấp của NH Phương Nam lại có được mức giá 200.000 đ/m2 cho thửa đất số 453, TBĐ số 07, xã An Phước, huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai, tại Thông báo Kết quả định giá ký ngày 27/12/2012. Trong khi, tại cùng thời điểm, mức giá ở khu vực này đang giao dịch trung bình ở mức 1,2 triệu đ/m2. Phải chăng việc định giá “bèo bọt” này của NH Phương Nam nhằm thực hiện “kế sách” ép  người vay trong lúc họ đang rơi vào cảnh cơ hàn..?   

Thông báo giải chấp một phần tài sản thế chấp

Thứ năm, trong khi Trung tâm thông tin tín dụng quốc gia (CIC) quy định: Nhóm 3 (Dư nợ dưới tiêu chuẩn) thì “Các khoản nợ được miễn hoặc giảm lãi do khách hàng không đủ khả năng trả lãi đầy đủ theo hợp đồng tín dụng”, thế mà các khoản vay của gia đình ông Hiệp được CIC xếp vào nhóm 5 (Dư nợ có khả năng mất vốn) vẫn bị Giám đốc Phan Tấn Dũng - Trung tâm xử lý nợ Sacombank bắt thanh toán tổng vốn, lãi,lãi phạt chậm trả, lãi phạt quá hạn là 14.868.104.224 đồng. Cách làm này của Sacombank có đúng không?

Ngay cả khi chấp thuận cho gia đình ông Hiệp nộp vào 4 tỷ đồng để được giải chấp quyền sử dụng đất tại thửa số 453, TBĐ số 07, xã An Phước, huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai, song Sacombank vẫn cố tình đòi 1,05 tỷ đồng tiền dư nợ gốc theo HĐTD số 050/06/11, mặc dù phiên tòa chưa mở..? 

Thứ sáu, mặc dù tại Biên bản hòa giải ngày 30/10/2015 và 24/10/2017, ông Hiệp đều yêu cầu Thẩm phán Trần Thị Ngọc Trâm có văn bản buộc Sacombank cung cấp toàn bộ đơn xin đề nghị vay vốn và các giấy chủ quyền những căn nhà mà NH Phương Nam đề nghị ông viết trong đơn vay vốn và triệu tập các lãnh đạo NH đã ký vào các giấy tờ vay vốn từ năm 2001 đến 2010. Và ngay trong biên bản làm việc ngày 2/11/2017 với Chánh án TAND quận Phú Nhuận, Phạm Doãn Hiếu, ông Hiệp cũng nêu ra điều kiện trên. Song đến nay, gia đình ông Hiệp vẫn chưa nhận được bất cứ tài liệu nào từ phía Tòa cung cấp, thế mà TAND quận Phú Nhuận vẫn gửi giấy triệu tập thông báo mở phiên tòa vào ngày 9/1/2018. Trước những chuyện khó hiểu trên, gia đình ông Hiệp đề nghị Đại biểu Quốc hội Trịnh Ngọc Thúy – Phó Chánh án TAND TP Hồ Chí Minh tham dự phiên tòa và giám sát vụ án này. Và yêu cầu ông Chánh án TAND quận Phú Nhuận trả lời đơn khiếu nại của ông Hiệp theo quy định của pháp luật, trước khi mở phiên tòa.

Với những điều “bất thường” trên, dư luận có quyền nghi ngại về vụ án này đang có sự đi đêm giữa TAND quận Phú Nhuận với Sacombank..? Rất mong các cơ quan có thẩm quyền sớm làm rõ những nghi vấn trên để vừa đảm bảo quyền và lợi ích chính đáng của cả người vay và tổ chức cho vay, xử lý nghiêm những kẻ lợi dụng chức vụ, quyền hạn để làm giàu bất chính./.