Trong giai đoạn 2023–2025, Hà Nội đang triển khai việc sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính cấp xã, đồng thời ban hành nhiều văn bản chỉ đạo nhằm tăng cường công tác quản lý trật tự xây dựng, bảo đảm an ninh, trật tự và giữ gìn mỹ quan đô thị. Một trong những văn bản quan trọng là Công văn số 938/UBND-NNMT ngày 15/3/2025 của UBND Thành phố Hà Nội về việc đẩy mạnh công tác giám sát quản lý đất đai, môi trường trong thời gian thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Công văn nêu rõ: “UBND các quận, huyện, thị xã chủ động triển khai thực hiện ngay các biện pháp kiểm soát, ngăn chặn tình trạng lợi dụng thời gian các cơ quan trong hệ thống chính trị từ Thành phố đến cơ sở đang tập trung thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy để lấn chiếm đất công, đất nông nghiệp, vi phạm trật tự xây dựng, vi phạm pháp luật môi trường”. Đây là một chỉ đạo kịp thời và cần thiết nhằm nâng cao hiệu quả quản lý đất đai và bảo vệ môi trường trong bối cảnh hiện nay.

Gần đây, UBND Thành phố Hà Nội tiếp tục ban hành Công văn số 1601/UBND-ĐT, nhấn mạnh việc tăng cường quản lý trật tự xây dựng trên toàn địa bàn Thành phố trong thời gian từ nay cho đến khi hoàn tất việc sáp nhập các đơn vị hành chính. Theo chỉ đạo này, Chủ tịch UBND các quận, huyện, thị xã có trách nhiệm tăng cường kiểm tra, kiểm soát các công trình xây dựng, chủ động phát hiện, ngăn chặn và xử lý triệt để các vi phạm ngay từ khi mới phát sinh. Trong đó, các địa phương như quận Hoàng Mai được yêu cầu đặc biệt chú trọng giám sát, kiểm tra và xử lý nghiêm các vi phạm trật tự xây dựng trong bối cảnh đang diễn ra quá trình chuyển đổi hành chính. Phường Định Công – một địa bàn thuộc quận Hoàng Mai – cũng nằm trong phạm vi chỉ đạo này, nhất là khi khu vực đang đối mặt với tốc độ đô thị hóa nhanh chóng và sự xuất hiện của nhiều dự án phát triển hạ tầng.

Theo phản ánh tại phường Đinh Công, nhiều công trình tại các tuyến phố đã tầng lửng biến thành tầng, kéo rộng phần lô gia ra thành diện tích sử dụng. Đơn cử như Công trình tại Ngõ 99/64/1 Định Công Hạ  đang xây dựng 6 tầng, 1 lửng,1 tum, 1 hầm nhưng với phần lô gia thì đã quây kín, kéo dài thành diện tích phòng, ngoài ra phần lửng cũng đã kéo hết diện tích thành tầng:

Công trình tại ngõ 99/64/1 Định Công Hạ đang hoàn thiện và đưa vào sử dụng

Ngay cả trong khu đô thị dù đã quy hoạch, nằm ngay cạnh ủy ban phường cũng có công trình sai phạm, công trình tại 24A Lô 3 Khu Đô thị Định Công được sửa chữa và xây dựng thêm 2 tầng và 1 tum:

Công trình tại 24A Lô 3 Khu Đô thị Định Công

Các hành vi vi phạm trong xây dựng không chỉ vi phạm pháp luật về trật tự đô thị mà còn gây ra nguy cơ lớn về an toàn PCCC. Theo kiến trúc sư Bùi Văn Ngàn các công trình xây dựng vượt tầng, kéo tum, cơi nới không đúng quy chuẩn dễ gây ra các vấn đề sau:

• Khó khăn trong công tác chữa cháy: Các công trình xây dựng trái phép, cơi nới không có thiết kế phù hợp làm cản trở việc tiếp cận, phun nước, dập lửa trong trường hợp xảy ra cháy nổ. Đặc biệt, các tầng tum, tầng lửng xây dựng trái phép gây cản trở lối thoát hiểm, làm tăng nguy cơ thiệt hại về người và tài sản.

• Nguy cơ cháy nổ cao: Việc tự ý nâng tầng, kéo dài phần mái, xây dựng các hàng rào, cầu dắt xe không đảm bảo tiêu chuẩn an toàn dễ gây chập cháy, nổ do hệ thống điện không phù hợp, vật liệu dễ cháy, hoặc do thi công không đúng quy trình.

• Gia tăng rủi ro về cấu trúc công trình: Các công trình xây dựng trái phép, không đảm bảo kết cấu chịu lực, có thể đổ sập, gây thương tích cho người dân và làm gián đoạn các hoạt động sinh hoạt, sản xuất trong khu vực.

Việc để một sai phạm tồn tại quá lâu đồng thời gây mất lòng tin của người dân vào chính quyền sở tại, nhất là khi những phản ánh của người dân không được đáp lại, không được xử lý dứt điểm. Điều này cũng dẫn đến tâm lý coi thường pháp luật của những chủ đầu tư dự án, khi người này “học” người kia vi phạm pháp luật, cuối cùng dẫn đến tình trạng sai phạm hàng loạt, sai phạm trên địa bàn mà muốn xử lý cũng khó khăn vô cùng.

Phường Định Công, với quá trình đô thị hóa nhanh chóng, đang phải đối mặt với nhiều thách thức trong công tác quản lý đất đai và xây dựng. Bên cạnh các vi phạm TTXD phổ biến như xây dựng sai phép, không phép, cơi nới, chiếm dụng không gian chung, thì vấn nạn nhức nhối và gây hậu quả lâu dài nhất chính là tình trạng "biến" đất nông nghiệp thành đất ở.

Theo phản ánh của người dân và ghi nhận thực tế, tại nhiều khu vực trên địa bàn phường, đặc biệt là những khu vực giáp ranh đất nông nghiệp, tình trạng các công trình nhà ở kiên cố "mọc" lên trên đất nông nghiệp không phải là hiếm. Các công trình này thường được xây dựng lén lút, chớp nhoáng hoặc thậm chí công khai thách thức pháp luật. Đất nông nghiệp bị phân lô, bán nền trái phép, hình thành nên những khu dân cư tự phát, thiếu đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật và xã hội.

Hiện có rất nhiều công trình trong ngách 230/95 Định Công Thượng xây dựng trên đất nông nghiệp đang được xây dựng, đặc điểm chung của các công trình này là được quây tôn kín mít, chỉ khi nào cần chở vật liệu xây dựng vào thì mới mở cổng:

 Một công trình xây dựng trên đất nông nghiệp đã đưa vào sử dụng trong ngách 230/95 Định Công Thượng

Ngay cạnh đó là một công trình xây dựng trên đất nông nghiệp đang thi công trong ngách 230/95 Định Công Thượng

Bên trái cũng là  một công trình xây dựng trên đất nông nghiệp mới bắt đầu thi công trong ngách 230/95 Định Công Thượng

Bên trái cũng là  một công trình xây dựng trên đất nông nghiệp mới bắt đầu thi công trong ngách 230/95 Định Công Thượng (ảnh cắt từ clip)

Đây là một công trình khác ở ngõ 99/145/2 Phố Định Công Hạ (gần số nhà nhà 28,ảnh cắt từ clip)

Hai công trình xây dựng trên đất nông nghiệp đã đưa vào sử dụng gần đây tại hẻm 99/158/58 Định Công Hạ (cạnh số nhà 5)

Theo Công văn số 1601/UBND-ĐT, UBND thành phố yêu cầu nâng cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, đơn vị được giao nhiệm vụ quản lý trật tự xây dựng theo Chỉ thị của Ban Thường vụ Thành ủy về "Tăng cường kỷ cương, kỷ luật và trách nhiệm giải quyết công việc trong hệ thống chính trị Thành phố Hà Nội" và Công điện 04/CĐ-UBND của Ủy ban nhân dân Thành phố Hà Nội về việc tăng cường công tác quản lý, xử lý tình trạng lấn chiếm đất đai, ao hồ, đồng ruộng trong quá trình sắp xếp các đơn vị hành chính, UBND thành phố Hà Nội giao Sở Xây dựng thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn UBND các quận, huyện, thị xã trong việc kiểm tra, xử lý các vi phạm trật tự xây dựng trên địa bàn. Cũng theo đó thì để tình trạng này kéo dài là trách nhiệm rất lớn của bà Lê Thị Thanh Ngà phó chủ tịch UBND phường Định Công đang phụ trách về vấn đề này, và ông Nguyễn Minh Tâm chủ tịch UBND quận Hoàng Mai trong cương vị là người đứng đầu đơn vị đơn vị hành chính tại thời điểm hiện tại.