Bắc Kạn: Điều chỉnh thiết kế để “ngoạm” nốt vốn đầu tư dự án đường ĐT254?

Thi công tại tuyến đường ĐT 254

Dự án nâng cấp, cải tạo đường tỉnh 254 (ĐT254) là một trong những dự án giao thông lớn có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Bắc Kạn, có tổng mức đầu tư lên đến 820 tỷ đồng, chia làm 06 gói thầu, do Ban QLDA Đầu tư xây dựng tỉnh Bắc Kạn làm chủ đầu tư được chính thức khởi công xây dựng từ cuối năm 2018, đến nay đã hoàn thành khoảng 70% khối lượng công việc.

Ngày 12/7/2017, trong một văn bản làm rõ các thông tin báo chí nêu, ông Mã Văn Thịnh- Giám đốc Ban QLDA Đầu tư xây dựng tỉnh Bắc Kạn- cho biết: “Thực hiện chủ trương của Nhà nước dự án cần phải tiết kiệm 10%, như vậy thực chất dự án chỉ có tổng mức đầu tư là 738 tỷ đồng.”

Có lẽ xuất phát từ sự “ấm ức” khi “phải tiết kiệm 10%” kể trên, nên ngày 25/6/2019 ông Mã Văn Thịnh- Giám đốc Ban QLDA Đầu tư xây dựng tỉnh Bắc Kạn- đã có văn bản gửi UBND tỉnh Bắc Kạn về việc xin chủ trương điều chỉnh thiết kế bản vẽ thi công- dự toán dự án Mở rộng, nâng cấp ĐT 254. Tại Văn bản này, Giám đốc Ban QLDA Đầu tư xây dựng tỉnh Bắc Kạn cho biết: “Dự án Mở rộng, nâng cấp ĐT 254 sử dụng nguồn vốn Trái phiếu Chính phủ giai đoạn 2017-2020 có niên độ thanh toán đến hết tháng 12 năm 2019 nên chủ đầu tư đã chủ động kiểm tra, rà soát lại toàn bộ chi phí thực hiện dự án. Đến nay dự án còn khoảng 41 tỷ đồng tiết kiệm được do giảm trừ dự toán trong quá trình thẩm định, phê duyệt dự toán gói thầu.”

Cũng theo Giám đốc Ban QLDA Đầu tư xây dựng tỉnh Bắc Kạn, đề xuất trên nhằm “phát huy tối đa nguồn vốn được giao để đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng giao thông cho địa phương, giảm bớt các thủ tục hành chính và kịp thời giải ngân trong năm 2019 và tránh bị thu hồi vốn trên đề nghị UBND tỉnh sớm cho chủ trương điều chỉnh, bổ sung với các nội dung nêu trên đồng thời giao cho chủ đầu tư thực hiện thương thảo, ký kết phụ lục hợp đòng với nhà thầu tư vấn khảo sát thiết kế bản vẽ thi công- dự toán Dự án Mở rộng, nâng cấp ĐT 254 để thực hiện các nội dung điều chỉnh.”

Đây có lẽ cũng là lý do vì sao có sai phạm trong đấu thầu tại Dự án này nhưng các cơ quan chức năng của địa phương được “bật đèn xanh” trì hoãn xử lý.

Văn bản của Ban QLDA Đầu tư xây dựng tỉnh Bắc Kạn thể hiện rõ mục đích, nội dung sử dụng nguồn vốn.

Ngày 22/7/2019, cơ quan tham mưu là Sở GTVT Bắc Kạn gửi văn bản đến UBND tỉnh Bắc Kạn thống nhất nội dung đề xuất của Ban QLDA Đầu tư xây dựng tỉnh Bắc Kạn và cho rằng: “Việc điều chỉnh thiết kế không làm thay đổi quy mô dự án, không vượt tổng mức đầu tư và không dẫn đến phải điều chỉnh dự án.”

Theo các chuyên gia ngành cầu đường, việc điều chỉnh thiết kế bản vẽ thi công- dự toán dự án Mở rộng, nâng cấp ĐT 254 sẽ không gây dư luận ồn ào nếu như trước đó chủ đầu tư và các nhà thầu không vấp phải những sai phạm cơ bản trong đấu thầu (đối với 2 gói thầu 19, 20) cũng như trong thiết kế- thi công đã được cơ quan chức năng chỉ ra, như: “Trong lập thiết kế cơ sở, dự án này đã thiết kế mở rộng trong đường cong không cùng một loại xe tiêu chuẩn; thiết kế bình đồ, trắc dọc, trắc ngang trên một số đoạn tuyến không thống nhất; thiếu bản vẽ đại diện kết cấu mặt đường; vị trí cầu, cống không thể hiện trên trắc dọc tuyến; thiếu bảng tính toán kết cấu áo đường trên mặt đường cũ…”

Vụ việc càng phức tạp hơn khi thực tế đang diễn ra là: Dự án nâng cấp, cải tạo đường tỉnh với giá trị hơn 800 tỷ đồng, chiều dài con đường đến 40km, quy hoạch 5 bãi đổ thải nhưng dù đã thi công đạt khoảng 70% khối lượng vẫn chưa có bãi đổ thải nào được hoàn thiện.

“Lạ” là, mặc dù 5 điểm đổ thải chưa hoàn thiện nhưng Chủ đầu tư là Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Bắc Kạn vẫn đề xuất làm thêm 2 bãi đổ thải với tổng kinh phí hơn 8,5 tỷ đồng, gồm: Bãi đổ thải tại Km77+300m và Bãi đổ thải tại Km82+100m mà theo Sở GTVT Bắc Kạn các khu đất dự kiến làm bãi thải này là những khe nước tụ thủy có diện tích lưu vực lớn và ruộng lúa của nhân dân nên có nguy cơ ảnh hưởng đến hạ lưu khi đổ đất thải vào khu vực này…

Không được UBND tỉnh chấp thuận làm thêm 2 bãi đổ thải mới, chủ đầu tư cũng trì hoãn luôn việc GPMB 5 bãi đổ thải đã thiết kế và phê duyệt trước đó bằng cách cho phép các nhà thầu tự thỏa thuận với người dân để tìm chỗ đổ thải với việc “mách nước” cho các nhà thầu như sau: “Các vị trí hiện nay đã đổ không đúng nơi được phép hoặc có nguy cơ ảnh hưởng đến môi trường thì trước khi hoàn thành dự án yêu cầu đơn vị thi công phải có trách nhiệm hoàn thiện mặt bằng hoặc phải có phương án khắc phục bằng cách kè đá, trồng cây chống sói lở xuống suối, xuống ruộng, vườn của người dân...
Theo đó, việc đổ thải của các nhà thầu tại Dự án Nâng cấp, cải tạo ĐT254 diễn ra tràn lan, tự phát khiến nhân dân bức xúc, liên tục phản ánh, kiến nghị. UBND tỉnh, UBND huyện Chợ Đồn nhiều lần kiểm tra, nhắc nhở, đôn đốc nhưng không hiệu quả.

Việc đổ thải của các nhà thầu tại Dự án Nâng cấp, cải tạo ĐT254 diễn ra tràn lan, góp phần bồi lắng dòng chảy và hồ Ba Bể.

Nhiều người dân cho rằng: Một lượng đất thải không nhỏ do nhà thầu đổ bừa bãi xuống khe núi, thậm chí là phần ruộng ít ỏi của nông dân miền núi, ven suối Nam C¬ường từ phía Bắc huyện Chợ Đồn đã và đang “góp phần” làm đầy thêm cho Hồ Ba Bể.

Đặc biệt, theo các chuyên gia ngành xây dựng, việc nhà thầu thi công đạt khoảng 70% khối lượng một công trình nâng cấp, cải tạo đường tỉnh có giá trị hơn 800 tỷ đồng, chiều dài con đường đến 40km, với nhiều nghìn m3 đất đá thải nhưng vẫn chưa có bãi đổ thải nào được hoàn thiện, nhà thầu đổ thải bừa bãi dẫn đến việc không thể xác định được chính xác khối lượng, cự ly vận chuyển…để thanh quyết toán công trình. Sự nhập nhằng này có thể dẫn đến việc “tự bốc, tự ù” chia chác lợi nhuận từ việc quyết toán khống khối lượng cũng như cự ly đổ thải, nguy cơ ngân sách nhà nước thất thoát là rất cao…

Vậy thực chất Dự án Nâng cấp, cải tạo ĐT254 có đạt như kỳ vọng? Chất lượng thi công của nhà thầu không đủ năng lực có đảm bảo? Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin.