Những mánh khóe bán chui trái phiếu
Mặc dù Chính phủ đã ban hành Nghị định 153 quy định về phát hành TPDN riêng lẻ, đây là hành lang pháp lý quan trọng đối với việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp, khi quy định rõ đối tượng mua là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.
Apec Group, một trong những doanh nghiệp điển hình về bán "chui" trái phiếu (ảnh minh họa: nguồn internet).
Tuy nhiên, trên thực tế hoạt động gian lận trái phiếu thời gian qua vẫn diễn ra công khai với nhiều chiêu trò tinh vi, phức tạp khiến nhà quản lý phải đau đầu nghĩ cách để “chặn cửa” hoạt động gian lận này. Để trái phiếu trở thành thị trường vốn lành mạnh, tiên tiến.
Hoạt động “bán chui” trái phiếu cho nhà đầu tư không chuyên qua hình thức hợp đồng góp vốn, hợp đồng hợp tác kinh doanh thời gian qua là một thực trạng được rất nhiều doanh nghiệp đẩy mạnh để huy động vốn.
Và một thực trạng khác là chạy theo lãi suất cao, nhiều cá nhân đã tìm cách “lách” để trở thành nhà đầu tư chuyên nghiệp, hoặc thông qua hợp đồng như hợp tác đầu tư, ủy thác đầu tư để bằng mọi cách mua TPDN.
Đặc biệt, một trong những kênh đưa cá nhân không phải nhà đầu tư chuyên nghiệp mua TPDN qua sự môi giới, giới thiệu của nhân viên phòng giao dịch ngân hàng và sự môi giới của công ty chứng khoán....
Có tình trạng để chào mời TPDN riêng lẻ cho nhà đầu tư cá nhân, nhiều công ty chứng khoán đã “lách luật” để “hô biến” nhiều nhà đầu tư cá nhân thiếu kinh nghiệm trở thành nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp bằng hợp đồng mua kỳ hạn trái phiếu chính phủ hoặc chứng khoán niêm yết trong thời gian 2-4 ngày.
Và đã có doanh nghiệp này phát hành TPDN để góp vốn, mua cổ phần, mua trái phiếu của doanh nghiệp khác, lấy tiền cho doanh nghiệp khác vay, hoặc phát hành TPDN để chuyển vốn “lòng vòng” nhằm lách quy định về giới hạn cho vay/đầu tư TPDN của các ngân hàng với một khách hàng, nhóm khách hàng.
Theo luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SBLaw cho hay, dù Nghị định 153/2020/NĐ-CP đã quy định chỉ nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp mới được mua trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) riêng lẻ, song thời gian qua, một thực trạng là rất nhiều đơn vị đã lách luật. “Đây là khoảng trống pháp lý lớn của Nghị định 153/2020/NĐ-CP và Nghị định 65/2022/NĐ-CP vừa được ban hành đã phần nào bịt được lỗ hổng này”.
Apec Group, doanh nghiệp điển hình dấu hiệu bán “chui” trái phiếu
Trước đó một số doanh nghiệp như Công ty CP tập đoàn Apec Group, Công ty CP tập đoàn Vset Group chào bán công khai do chính doanh nghiệp phát hành. Hoặc giao cho doanh nghiệp có liên quan chào bán TPDN như trường hợp Công ty TNHH Ngôi Sao Việt, Công ty CP Cung điện mùa đông phát hành trái phiếu của Tập đoàn Tân Hoàng Minh....
Thông qua kênh trái phiếu hoặc các dạng hợp đồng hợp tác, hợp đồng chuyển nhượng cổ phần, hợp đồng trái phiếu....hàng vạn nhà đầu tư đã “tích cực” bơm tiền cho doanh nghiệp. Thế nhưng họ lại không thể biết tài sản của mình đang được DN sử dụng vào mục đích gì. Đến khi lãnh đạo doanh nghiệp bị bắt, hoặc doanh nghiệp bị cơ quan quản lý xử lý vi phạm lúc này nhà đầu tư mới tá hỏa tìm cách để giảm thiểu rủi ro với những khoản đầu tư.
Ví như trường hợp trái phiếu do Tập đoàn VSet Group (VSet Group) phát hành. Nhiều nhà đầu tư đã mắc “bẫy” khi đầu tư “cấp vốn” cho VSet Group cũng đang phải khóc ròng khi bị VSet Group “bội tín”?
Trong quá trình thực hiện đề tài, nhóm nghiên cứu đã tiếp cận được với nhiều nhà đầu tư của VSet Group, các nhà đầu tư này đều xin dấu tên vì sợ bị “trả thù”, không lấy lại được tiền.
Nhiều nhà đầu tư đã bị VSet Group bội tín.
Những nhà đầu tư này cho biết, không những bị VSet Group bội tín, nhiều nhà đầu tư này còn lo sợ, khi bị chính những người liên quan tới tập đoàn này nhắn tin hoặc gọi điện đe dọa nếu khiếu kiện, hoặc tố cáo tới các cơ quan chức năng.
Theo các nhà đầu tư này cho biết, họ có ký nhiều hợp đồng đầu tư trái phiếu với VSet Group. Tuy nhiên khi bị Ủy ban Chứng khoán Nhà nước xử phạt hành chính và buộc thu hồi lô trái phiếu phát hành “chui”, thì VSet Group lại gọi điện, nhắn tin thuyết phục các nhà đầu tư này chuyển sang ký hợp đồng hợp tác.
Người của VSet Group cố tình "mồi" câu trả lời để giúp VSet Group qua mặt cơ quan quản lý Nhà nước (ảnh do nhà đầu tư cung cấp).
Khi thực hiện theo đề xuất của VSet Group, nhưng khi đến kỳ hạn thanh toán, VSet Group lại liên tục khất lần và không chịu trả tiền cả gốc và lãi cho nhà đầu tư.
Không những thuyết phục nhà đầu tư chuyển ký từ hợp đồng đầu tư trái phiếu sang hợp đồng hợp tác, VSet Group còn nhắn tin hướng dẫn các nhà đầu tư này trả lời, khi được UBCK Nhà nước gọi điện về việc VSet Group đã thu hồi trái phiếu và thanh toán đối với nhà đầu tư ?.
Nếu đúng như các nhà đâu tư này thông tin, thì đây là một hình thức cố tình lách luật có tổ chức và khá tinh vi của VSet Group, khi sử dụng người bị hại để lừa dối cơ quan Nhà nước. Có lẽ rất cần cơ quan cảnh sát điều tra vào cuộc làm rõ trắng đen việc VSet Group thuyết phục nhà đầu tư chuyền ký hợp đồng và việc doanh nghiệp này “mồi” nhà đầu tư trả lời cơ quan quản lý Nhà nước.
Cùng thời điểm này là công ty CP Tập đoàn Apec (Apec Group) cũng bị cơ quan quản lý Nhà nước xử phạt về hành vi bán “chui” trái phiếu tương tự như VsetGroup. Theo Quyết định số 837/QĐ-XPVPHC ngày 06/12/2021, Apec Group bị xử phạt vi phạm hành chính 600 triệu đồng, và buộc phải hoàn trả toàn bộ hơn 500 tỷ đồng giá trị trái phiếu cho nhà đầu tư. Trước đó, doanh nghiệp này cũng bị phạt tiền 90 triệu đồng vì không báo cáo về việc dự kiến giao dịch cổ phiếu IDJ.
Gần đây nhất là vụ việc CTCP Tập đoàn Đầu tư An Đông (gọi tắt là Tập đoàn An Đông) đã huy động gần 25.000 tỷ đồng thông qua kênh trái phiếu. Và ngày 07/10, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an ra Quyết định khởi tố vụ án Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, xảy ra tại Tập đoàn Đầu tư An Đông và các tổ chức, đơn vị có liên quan.
Cơ quan điều tra đã xác định Tập đoàn An Đông cùng với Chứng khoán Tân Việt là những doanh nghiệp có liên quan đến vụ việc bà Trương Mỹ Lan – Chủ tịch CTCP Tập đoàn Vạn Thịnh Phát (OTC: VTPGroup). Và là mắt xích quan trọng trong quá trình huy động vốn kinh doanh cho Tập đoàn mẹ VTP Group.
Nhìn lại những tháng trước đó khi CTCP Chứng khoán Apec (HNX: APS) cũng từng giúp sức quan trọng để Apec Group huy động vốn thành công nhiều tỷ đồng qua kênh trái phiếu. Và APS cũng bị phạt hơn 300 triệu đồng do gian lận kê khai sai, hạch toán thiếu thuế TNDN, thuế TNCN. Cùng với đó, APS cũng bị UBCK phạt cùng VSet Group và Apec Group do bán trái phiếu “chui”. Và API chính là đơn vị phát hành trái phiếu cho Apec Group trong phần lớn quá trình huy động.
Nhìn lại vụ việc trái phiếu tập đoàn An Đông có thể thấy mối quan hệ đan chéo giữa các doanh nghiệp liên quan đến Vạn Thịnh Phát và bà Trương Mỹ Lan – Chủ tịch Vạn Thịnh Phát. Từ những mối quan hệ đan chéo này, nên các doanh nghiệp có chức năng, đã hỗ trợ nhau để Vạn Thịnh Phát sử dụng An Đông huy động thành công nhiều tỷ đồng qua kênh trái phiếu doanh nghiệp.
Ông Nguyễn Đỗ Lăng, người sáng lập hệ sinh thái Apec (ảnh minh họa: nguồn internet).
Đối với ông Nguyễn Đỗ Lăng, người sáng lập hệ sinh thái Apec, ông Lăng cũng là thành viên HĐQT của JDJ; Tổng giám đốc APS, Thành viên HĐQT API… Và tại các công ty có liên quan này, ông Nguyễn Hoàng Linh (em trai ông Lăng) là Chủ tịch HĐQT Apec Holding; đồng thời TGĐ Apec Holding lại là bố của ông Lăng...
Từ đó cho thấy mối liên hệ nhập nhằng sở hữu cổ phần trong “mạng nhện” các công ty liên quan đến Công ty CP Tập đoàn Apec, nguy cơ dễ dẫn đến sự mập mờ trong tài sản. Khi trước đó, cả Apec Group và IDJ cũng từng bị cộng đồng mạng tố có sự mập mờ trong công bố thông tin, tài sản, gây hiểu nhầm cho nhà đầu tư, đặc biệt khi huy động vốn qua kênh trái phiếu.
Apec Group hay VSet Group chỉ là những con số điển hình cho những dấu hiệu bán “chui” TPDN. Trên thị trường còn có rất nhiều doanh nghiệp huy động vốn qua các dạng hợp đồng như: góp vốn, mua cổ phần, chuyển nhượng cổ phần, hợp tác.... như mạng xã hội Hahalolo, Bất động sản Nhật Nam, Bankland Group, Tâm Lộc Phát....
Ý kiến độc giả
Tiêu điểm
