Ba trường hợp tổ chức tín dụng không được mua trái phiếu doanh nghiệp

Ngân hàng Nhà nước vừa ban hành Thông tư số 16/2021/TT-NHNN quy định việc tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài mua, bán trái phiếu doanh nghiệp.

Theo đó, một trong những nội dung quan trọng là quy định về các trường hợp tổ chức tín dụng không được mua trái phiếu doanh nghiệp.

Thứ nhất, tổ chức tín dụng không được mua trái phiếu doanh nghiệp phát hành trong đó có mục đích để cơ cấu lại các khoản nợ của chính doanh nghiệp phát hành.

Thứ hai, tổ chức tín dụng không được mua trái phiếu doanh nghiệp phát hành trong đó có mục đích để góp vốn, mua cổ phần tại doanh nghiệp khác.

Thứ ba, tổ chức tín dụng không được mua trái phiếu doanh nghiệp phát hành trong đó có mục đích để tăng quy mô vốn hoạt động.

Bên cạnh đó, Thông tư cũng quy định tổ chức tín dụng không được bán trái phiếu doanh nghiệp cho công ty con của chính tổ chức tín dụng đó, trừ trường hợp tổ chức tín dụng là bên nhận chuyển giao bắt buộc bán trái phiếu doanh nghiệp cho ngân hàng thương mại được chuyển giao bắt buộc.

 Thông tư số 16/2021/TT-NHNN có dẹp được doanh nghiệp phát hành vốn ảo? 

Mặt khác, tổ chức tín dụng chỉ được mua trái phiếu doanh nghiệp khi có tỷ lệ nợ xấu dưới 3% theo kỳ phân loại gần nhất theo quy định của Ngân hàng Nhà nước về phân loại tài sản có, mức trích, phương pháp trích lập dự phòng rủi ro và việc sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro trong hoạt động đối với tổ chức tín dụng trước thời điểm mua trái phiếu doanh nghiệp.

Tổng số dư mua trái phiếu doanh nghiệp được tính vào tổng mức dư nợ cấp tín dụng đối với một khách hàng, đối với một khách hàng và người có liên quan theo quy định tại Điều 128 Luật Các tổ chức tín dụng (đã được sửa đổi, bổ sung) và quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về các giới hạn, tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động của tổ chức tín dụng.

Tổ chức tín dụng chịu ảnh hưởng gì?

Theo Chứng khoán Bản Việt (VCSC), quy định mới tác động không đáng kể do trước đây các ngân hàng cũng không tham gia vào các hoạt động này.

Đối với quy định, các ngân hàng không được bán và mua lại trái phiếu của doanh nghiệp chưa niêm yết trong vòng 12 tháng, VCSC cho rằng các ngân hàng trước đây kiểm soát tăng trưởng tín dụng bằng cách bán trái phiếu doanh nghiệp vào cuối năm và sau đó mua lại vào năm mới. Tuy nhiên, hành vi này hiện đã bị cấm bởi quy định trước đó.

Còn với quy định các ngân hàng không được chuyển nhượng trái phiếu doanh nghiệp cho các công ty con của họ, VCSC lấy ví dụ cụ thể tại Techcombank và nhấn mạnh điều khoản này hiện không cho phép Techcombank chuyển nhượng trái phiếu doanh nghiệp cho công ty con TCBS.

Tuy nhiên, Techcombank cho biết trước đây biết số lượng này là rất nhỏ và sẽ không ảnh hưởng nhiều đến hoạt động của ngân hàng. Đồng thời, VCSC lưu ý, Thông tư 16 không có tác động đến quỹ thị trường tiền tệ của TCBS vì vai trò của công ty chứng khoán này là nhà quản lý quỹ chứ không phải chủ sở hữu.

   Các ngân hàng đóng vai trò là nhà đầu tư chính trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Nguồn Economy.

Nhìn chung, VCSC đánh giá, Thông tư 16 sẽ có tác động làm giảm lượng giao dịch trái phiếu doanh nghiệp trên thị trường liên ngân hàng. Theo đó, Ngân hàng Nhà nước có khả năng đang khuyến khích các ngân hàng thực hiện chiến lược mua và nắm giữ đối với danh mục đầu tư trái phiếu doanh nghiệp.

Hiện tại, xét về cơ cấu, nhóm ngân hàng đang đứng ở vị trí thứ 2, chỉ sau nhóm bất động sản về giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp trong 10 tháng đầu năm 2021. Mục đích chính nhằm thực hiện tăng vốn cấp 2 và cải thiện tỷ lệ sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn theo quy định của Ngân hàng Nhà nước trước nhu cầu vốn trung và dài hạn rất lớn từ doanh nghiệp.

Mặt khác, các ngân hàng đóng vai trò là người mua chính với 56% tổng giá trị toàn thị trường. Riêng khối lượng ngân hàng tham gia trực tiếp mua trái phiếu của các ngân hàng khác trên thị trường sơ cấp đã chiếm khoảng 23,2% lượng trái phiếu toàn nhóm ngân hàng phát hành.

Theo theo FiinGroup thống kê tại 29 ngân hàng thương mại, số dư trái phiếu doanh nghiệp thời điểm 30/6/2021 ở mức 403.700 tỷ đồng, tương đương giá trị trái phiếu doanh nghiệp của các tổ chức tín dụng mà các ngân hàng này cũng đang nắm giữ tại thời điểm đó.