Thư viện dành cho người khiếm thị

Nhằm đáp ứng nhu cầu đó nên các thư viện sách cho NKT đã ra đời. Chúng ta cùng điểm qua 2 thư viện sách cho NKT nổi tiếng trên thế giới đã có tuổi đời gần 1 thế kỷ.

Tại thủ đô Moscow của Liên bang Nga có 1 thư viện đặc biệt dành cho người khiếm thị. Với kho sách lớn gần 1,3 triệu bản, thư viện có đầy đủ tiện ích, phục vụ tối đa nhu cầu giải trí, tiếp cận kho tàng tri thức của những độc giả đặc biệt.

Thư viện cho người khiếm thị tại Nga

Kho sách thư viện có gần 1,3 triệu bản

 

Những độc giả khi đến đây, họ không thể đọc bằng mắt, nhưng có thể đọc bằng đôi tay. Những trang sách tưởng như không màu lại mang đến ánh sáng cho người khiếm thị.

Thư viện dành cho người khiếm thị bắt đầu mở cửa ở Moscow từ những năm 1920, dưới thời Xô Viết. Hiện những đầu sách được lưu trữ tại đây là các ấn phẩm bằng chữ nổi Braille, các sách nói nhiều thể loại khác nhau. Ngoài chức năng cho mượn sách thông thường, thư viện còn cung cấp các dịch vụ giảng dạy chữ nổi, huấn luyện kỹ năng vi tính, kỹ năng sống cho người khiểm thị.

Lớp dạy kỹ năng sống cho người khiếm thị

 

Tại đây hiện không chỉ chú trọng mở rộng quỹ các ấn phẩm và sách nhạc, mà còn nỗ lực làm phong phú thêm cả vốn “sách nói”, được hình thành từ thế kỷ trước. “Sách nói” ở đây ban đầu được ghi vào băng cối, sau đó là băng casset, và trong vài năm gần đây là thẻ nhớ.

Với kho sách phong phú và các tiện ích cung cấp tối đa cho nhu cầu giải trí của người khiếm thị, mỗi năm thư viện này phục vụ miễn phí trên 14 nghìn độc giả. Hoạt động của các thư viện như thế này liên quan chặt chẽ đến thiết chế đặc biệt dành cho người khiếm thị tại Nga và luôn nhận được sự hỗ trợ từ ngân sách nhà nước.

Bên cạnh đó, tại thủ đô Prague của Cộng Hòa Séc có một thư viện và một nhà xuất bản đặc biệt, với tuổi thọ gần 1 thế kỷ dành cho người khiếm thị. “Cha đẻ” của hai cơ sở văn hóa này là nhạc sĩ kiêm nhà sư phạm Karel Emanuel Matsan.

Được xây dựng vào cùng năm ra đời nhà nước Tiệp Khắc, cho đến nay, thư viện này đã có trên 6.000 cuốn sách và tuyển tập nhạc cũng như khoảng 8.000 “sách nói”, với các thể loại bao gồm cả văn học cũng như chuyên ngành.

Thư viện Karel Emanuel Matsan ở Prague

Vào cuối những năm 70 của thế kỷ 19, việc sử dụng bảng chữ nổi Braille đã bắt đầu được phổ biến trên lãnh thổ Séc. Do nhu cầu khao khát tiếp cận thông tin và tri thức của người khiếm thị ngày càng cao, hội Báo chí cho người khiếm thị Séc đã chính thức lập ra một thư viện của hội vào tháng 6/1918. Người có công lớn trong việc này là nhà sư phạm khiếm thị Karel Emanuel Matsan, một nhạc sĩ và là nhà hoạt động tích cực cho sự nghiệp giáo dục. 

Ông Karel Emanuel Matsan

Ngoài ra, “cha đẻ” của thư viện và nhà xuất bản chuyên biệt dành cho người khiếm thị, Karel Matsan cũng góp phần không nhỏ vào việc cải cách bảng chữ nổi Braille, trước hết là trong việc sử dụng bảng chữ này để ghi nốt nhạc. Ông cũng thành lập một tạp chí cho người khiếm thị mà cho đến nay vẫn tiếp tục được phát hành. 

Không những vậy, Matsan còn là người lập ra ủy ban trù bị thành lập hội Báo chí dành cho người khiếm thị Séc năm 1915; là biên tập viên đầu tiên của tạp chí dành cho người khiếm thị “ZORA” năm 1917.

Ông cũng là người ra mắt cuốn sách đầu tiên dành cho người khiếm thị tại Séc mang tên “Ngôi sao mai” (Jitřenka) vào năm 1916.

Thư viện chuyên biệt dành cho người khiếm thị tại Prague không chỉ chú trọng mở rộng quỹ các ấn phẩm và sách nhạc, mà còn nỗ lực làm phong phú thêm cả vốn “sách nói”, được hình thành từ thế kỷ trước.

Kho sách Thư viện Karel Emanuel Matsan

Giám đốc Thư viện Bogdan Roule cho biết: “Những cuốn “sách nói” ở đây rất được ưa chuộng. Chúng được thu âm từ năm 1960, ban đầu được ghi vào băng cối, sau đó là băng casset và trong vài năm gần đây được ghi dưới định dạng mp3. 

“Sách nói” được ghi âm trong hai studio, mỗi năm có khoảng 100 – 120 đầu sách được “ra lò”. 

Thư viện phục vụ hoàn toàn miễn phí cho những người khiếm thị và thị lực yếu. Luật về tác quyền dành cho thư viện và nhà xuất bản cho người khiếm thị một ngoại lệ khi ấn hành những cuốn sách kinh điển in bằng chữ nổi Braille và ghi âm “sách nói”. Hơn thế nữa, nhà xuất bản cũng không phải trả tiền tác quyền cho việc sử dụng các tác phẩm này.

Thư viện và nhà xuất bản dành cho người khiếm thị thường xuyên nhận được sự hỗ trợ từ các nhà xuất bản và xưởng thu âm khác trong việc bổ sung nguồn sách, trong đó có các tên tuổi lớn trong ngành truyền thanh và xuất bản như Tympanum, Suprafon, Radioservis. Thư viện và nhà xuất bản dành cho người khiếm thị mang tên Karel Emanuel Matsan hiện nằm dưới quyền quản lý của Bộ Văn hóa CH Séc.