Lao động phi chính thức bị 'bỏ quên' trong nhiều chính sách công

Sáng 4/10, Tổng cục Thống kê, Viện Khoa học Lao động xã hội và Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) tổ chức Hội thảo công bố Báo cáo lao động phi chính thức năm 2016.

Hội thảo do Tổng cục Thống kê, Viện Khoa học Lao động xã hội và Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) tổ chức ngày 4/10

Buổi hội thảo đã đưa ra số liệu cụ thể về quy mô của LĐ phi chính thức khá lớn trên 18 triệu người, chiếm 57,2% tổng số LĐ phi nông nghiệp. Mặc dù đang góp phần quan trọng trong nền kinh tế và giải quyết việc làm nhưng có đến 43,9% LĐ phi chính thức được xếp vào nhóm LĐ có việc làm dễ bị tổn thương.

Tại hội thảo, bà Nguyễn Thị Xuân Mai - Vụ trưởng Vụ Dân số và Lao động (Tổng cục Thống kê) thông tin thêm, có tới 76,7% số LĐ phi chính thức làm việc nhưng không có bất cứ 1 loại hợp đồng bằng văn bản liên quan đến công việc đang làm, trong khi con số này đối với LĐ chính thức chỉ là 1,7%. Tỷ lệ LĐ phi chính thức không có BHXH lên tới 97,9% và chỉ có 0,2% được đóng BHXH bắt buộc, còn lại 1,9% đóng BHXH tự nguyện. Chưa kể tiền lương bình quân/tháng của LĐ phi chính thức (4,4 triệu đồng) thấp hơn LĐ chính thức (6,7 triệu đồng) ở tất cả các vị thế việc làm.

Trước tình trạng LĐ phi chính thức dù có việc làm nhưng lại đứng ở ranh giới của sự bấp bênh giữa có việc làm và thất nghiệp, ông Đào Quang Vinh- Viện trưởng Viện Khoa học Lao động và Xã hội (Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội) cho rằng, Nhà nước cần có những chính sách, giải pháp hỗ trợ cụ thể nhằm mở rộng sự bảo vệ đến nhóm LĐ này.

Ông Đào Quang Vinh- Viện trưởng Viện Khoa học Lao động và Xã hội phát biểu tại hội thảo

Cụ thể, khi chuyển đổi khu vực phi chính thức thành khu vực chính thức cần có các chương trình hành động cụ thể, khuyến khích các hộ, cơ sở sản xuất kinh doanh đăng ký thành lập dưới các hình thức doanh nghiệp. Cùng với đó cần có chính sách hỗ trợ để phát huy hơn nữa tiềm năng của các hộ, cơ sở sản xuất kinh doanh phi chính thức và LĐ phi chính thức bằng cách xây dựng các chuỗi liên kết, mở rộng các hợp đồng phụ, tạo mối liên hệ với các khu vực khác...

“Phần lớn LĐ phi chính thức chưa biết cách khai thác sự hỗ trợ của các chính sách công, các tổ chức tư vấn và hệ thống chính trị mà vẫn thụ động, tự bảo vệ mình một cách kém hiệu quả. Chính vì vậy, cơ chế thưởng - phạt nghiêm minh, giám sát hiệu quả đối với từng ngành nghề, đơn vị thuê LĐ phi chính thức sẽ giúp đảm bảo an toàn lao động. Đặc biệt, LĐ phi chính thức thường làm việc trong các lĩnh vực có nguy cơ xảy ra tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp hoặc những lĩnh vực có ảnh hưởng tới sức khỏe, an toàn cộng đồng”, ông Vinh nhấn mạnh.