Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang gấp rút hoàn thiện tiêu chuẩn về tín chỉ carbon rừng nhằm xây dựng khung pháp lý hoàn chỉnh, tạo điều kiện thu hút đầu tư và vận hành hiệu quả thị trường tín chỉ carbon trong nước.
thị trường tín chỉ carbon ở Việt Nam được dự báo trong thời gian tới sẽ phát triển mạnh mẽ, bởi không chỉ dư địa lớn từ rừng mà còn ở các ngành năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời, các dự án chuyển đổi năng lượng, thu gom và tái chế rác, nông lâm nghiệp... Năm 2020, Việt Nam và Ngân hàng Thế giới (WB) đã ký kết văn bản thỏa thuận chi trả giảm phát thải vùng Bắc Trung Bộ đối với 6 tỉnh Bắc Trung Bộ giai đoạn 2018-2024. Theo đó, WB sẽ nhận chuyển nhượng của Việt Nam 10,3 triệu tấn CO2 trị giá 51,5 triệu USD (1.200 tỷ đồng). Hai bên cũng đồng ý ký kết và thực hiện Thỏa thuận mua bán giảm phát thải từ rừng vùng Tây nguyên và Nam Trung bộ. Trong giai đoạn 2022 - 2026, Việt Nam sẽ chuyển nhượng cho LEAF/Emergent 5,15 triệu tấn CO2 giảm phát thải từ rừng tại vùng Tây Nguyên và Nam Trung bộ, với giá tối thiểu 10 USD/tấn. Diện tích rừng tham gia chương trình dự kiến 4,26 triệu ha, gồm 3,24 triệu ha rừng tự nhiên và 1,02 triệu ha rừng trồng.
Hiện nay, thị trường tín chỉ carbon toàn cầu đang phát triển mạnh mẽ, trở thành một trong những lĩnh vực giao dịch sôi động nhất. Giá tín chỉ carbon rất đa dạng, từ 1 USD - gần 200 USD/tín chỉ.
Hiện, Việt Nam đang ở trong giai đoạn tiền vận hành thí điểm sàn giao dịch tín chỉ carbon. Để thực hiện cam kết với quốc tế về lộ trình đạt được phát thải ròng bằng 0 vào 2050 và lộ trình giảm 30% phát thải khí mê tan vào 2030, từ năm 2025, Việt Nam đang thành lập và tổ chức vận hành thí điểm sàn giao dịch tín chỉ carbon; đến hết năm 2027, Việt Nam sẽ xây dựng quy định quản lý tín chỉ carbon phù hợp với quy định của pháp luật và điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên; từ năm 2028, sẽ chính thức tổ chức vận hành sàn giao dịch tín chỉ carbon trên phạm vi toàn cầu.
Theo tính toán của Công ty TNHH Hệ sinh thái The Vos, việc triển khai loại hình mới này trên diện rộng sẽ giải quyết công ăn việc làm cho hàng ngàn lao động. Với trữ lượng rừng của Việt Nam và thị trường về dấu chân của carbon, nếu 1 người phụ trách 100 ha rừng, thì cần đến 150.000 người làm công việc kê khai. Vì vậy, về chuyển đổi thị trường carbon, tín chỉ carbon, Việt Nam đang có tiềm năng rất lớn, nhưng nếu không triển khai sớm, sẽ tụt hậu so với thế giới.
Tín chỉ carbon giúp tạo việc làm cho hàng ngàn lao động (Ảnh: Internet)
Nhiều nhóm ngành có thể tạo ra tín chỉ carbon, trong đó lâm nghiệp và năng lượng tái tạo là những ngành có sản lượng lớn nhất. Nhiều chuyên gia trong lĩnh vực tài nguyên môi trường đánh giá thời gian triển khai dự án carbon mất từ 12 - 18 tháng mới xong phần cơ sở, sau đó mất 3 năm để kiểm kê và mất 3 - 5 năm nữa mới có thể bán được tín chỉ carbon. Vì vậy, nhiều ý kiến cho rằng cần gấp rút hơn nữa để có được khung pháp lý về vấn đề này.
Trước hết, Luật Lâm nghiệp và các luật có liên quan cần được điều chỉnh, bổ sung theo hướng công nhận carbon được hấp thụ và lưu giữ trong rừng là một loại lâm sản, hoặc carbon thu giữ được các ngành năng lượng tái tạo là một loại hàng hóa đặc biệt.
Ngoài ra, cần xây dựng hành lang pháp lý về quyền sở hữu tín chỉ carbon nhằm vừa hạn chế tối đa tranh chấp giữa các chủ rừng hay các chủ dự án khi thực hiện các dự án đầu tư khai thác năng lượng tái tạo, vừa khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia đầu tư và khai thác tín chỉ carbon.
Carbon rừng nói riêng và carbon thu được từ các năng lượng tái tạo khác chỉ trở thành hàng hóa khi được xác nhận là tín chỉ, tức là phải qua quá trình nghiên cứu, lập dự án, thẩm tra hồ sơ, xác nhận tín chỉ, phát hành và chuyển nhượng, trao đổi, bù trừ. Đây là một quá trình đặc thù, nhiều giai đoạn, phải được các tổ chức độc lập thực hiện. Tuy nhiên, hiện nay, còn thiếu quy định trong các văn bản quy phạm pháp luật, dẫn đến các hoạt động quản lý nhà nước về carbon rừng như điều tra, thống kê, kiểm kê, theo dõi diễn biến và giám sát rừng hằng năm chưa được công bố. Vì vậy, nếu không có hành lang pháp lý điều chỉnh để các cơ quan có chức năng của nhà nước có nghĩa vụ phối hợp, thì các địa phương rất khó để tự thiết kế và tổ chức thực hiện thành công tín chỉ carbon.
Ý kiến độc giả
Tiêu điểm
