Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Long An vừa có văn bản cảnh báo về tình trạng ngân hàng 'bán bia kèm lạc' đang diễn ra trên địa bàn.

"Bán bia kèm lạc"

Theo đó, đang xảy ra tình trạng nhiều ngân hàng thương mại "ép" khách hàng vay vốn phải mua thêm bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm sức khỏe, bảo hiểm cháy nổ…

Ai chấp nhận mua thêm các loại bảo hiểm này thì được duyệt hồ sơ cho vay sớm, nếu không không được vay tiền hoặc bị trì hoãn duyệt hồ sơ và giải ngân.Theo đó, đang xảy ra tình trạng nhiều ngân hàng thương mại "ép" khách hàng vay vốn phải mua thêm bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm sức khỏe, bảo hiểm cháy nổ…

Trước tình trạng này, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Long An yêu cầu các ngân hàng thương mại báo cáo về việc đang giới thiệu các loại bảo hiểm nào; có hay không việc "ép" khách hàng phải mua bảo hiểm khi làm hồ sơ, thủ tục vay vốn.

Nơi này cũng cho biết sẽ thanh tra, kiểm tra theo các nội dung trên. Nếu ngân hàng nào vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định.

Thời gian qua, việc nhân viên ngân hàng tận dụng nguồn khách hàng sẵn có để bán chéo thêm sản phẩm bảo hiểm nhân thọ nở rộ, không chỉ ở Long An mà ở nhiều địa phương khác. Nhất là khi chỉ tiêu tín dụng Ngân hàng Nhà nước giao cho các ngân hàng mỗi năm dần thu hẹp.

Do cạnh tranh quyết liệt, nhiều ngân hàng thương mại đã đưa chỉ tiêu bán bảo hiểm nhân thọ vào chỉ tiêu cho nhân viên, bên cạnh chỉ tiêu huy động, tín dụng, bán online... khiến áp lực không ít cho nhân viên, gián tiếp tạo áp lực lên khách hàng.

Nhiều khách hàng cảm thấy bị rơi vào thế chẳng đặng đừng, kiểu phải mua bảo hiểm mới được vay vốn, khiến họ chịu thêm gánh nặng do phải "gánh" thêm hợp đồng bảo hiểm, làm tăng thêm chi phí vay vốn.

Nguồn lợi “khủng” của ngân hàng

Công ty bảo hiểm liên kết với ngân hàng (còn gọi là kênh phân phối bảo hiểm qua ngân hàng - bancassurance) nở rộ tại Việt Nam khoảng 2-3 năm trở lại đây. Theo quy định của các ngân hàng, cán bộ, nhân viên ngân hàng chỉ giới thiệu, khách hàng quan tâm thì sẽ gặp nhân viên tư vấn của công ty bảo hiểm, khách hàng tự quyết định có mua hay không, ký hợp đồng trực tiếp với công ty bảo hiểm chứ không phải với ngân hàng và không gắn với khoản vay. 

Nghị định 48/2018/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm, kinh doanh xổ số nêu rõ: phạt tiền từ 40-100 triệu đồng đối với hành vi ép buộc các tổ chức, cá nhân mua bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm sức khỏe dưới mọi hình thức. Ngân hàng Nhà nước cũng yêu cầu các ngân hàng không được bắt buộc bên vay phải mua bảo hiểm.

Một nhân viên tín dụng tiết lộ, việc ép người vay mua bảo hiểm nhân thọ là quy định “bất thành văn” tại các ngân hàng, do phí bảo hiểm đem lại nguồn lợi “khủng” cho cả ngân hàng lẫn công ty bảo hiểm. “Nếu phí bảo hiểm là 15 triệu đồng/năm thì em được hưởng hoa hồng 1,5 triệu đồng, còn lại là của ngân hàng” - nhân viên này cho hay. Còn theo một phó phòng giao dịch của một ngân hàng đóng trên đường Trần Hưng Đạo, Q.1, TP.HCM, nếu khách đồng ý ký hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, hoa hồng mà ngân hàng và nhân viên ngân hàng lãnh khoảng 25-27%/giá trị hợp đồng bảo hiểm. 

Có ngân hàng yêu cầu nhân viên dụ khách hàng đóng phí bảo hiểm một năm để hoàn thành chỉ tiêu, được giải ngân và hưởng lãi suất ưu đãi, qua năm thứ hai, có thể cắt hợp đồng bảo hiểm này vì trên thực tế, các ngân hàng chỉ được hưởng hoa hồng bảo hiểm trong năm đầu. Khi khách cắt hợp đồng bảo hiểm này, cả ngân hàng lẫn công ty bảo hiểm đều có lợi. “Tự dưng có được 15-20 triệu đồng/khách hàng, mỗi năm có hàng ngàn khách hàng vay, ngân hàng và công ty bảo hiểm bỗng dưng có được số tiền “khủng” - vị phó phòng này nói. 

Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu - chuyên gia tài chính ngân hàng - cho rằng, sẽ rất khó chứng minh việc ngân hàng ép khách hàng mua bảo hiểm nhân thọ. Khi bị phản ánh, ngân hàng sẽ đổ lỗi cho nhân viên tư vấn và không thừa nhận lỗi của mình. Để tránh rơi vào tròng, trước khi vay, khách hàng nên hỏi rõ về các loại bảo hiểm này. Nếu không có nhu cầu, khách hàng có quyền từ chối. Nếu nhân viên ngân hàng ép mua bảo hiểm, khách có thể thu thập bằng chứng vi phạm như ghi âm, ghi hình, email trao đổi… để khiếu nại đến Ngân hàng Nhà nước, Cục Quản lý giám sát bảo hiểm.