Năm 2023, những cuộc khủng hoảng liên tiếp về thanh khoản, trái phiếu doanh nghiệp, thị trường bất động sản và cầu tín dụng thấp đã kéo lợi nhuận của nhiều nhà băng giảm sút. VPBank cũng không phải ngoại lệ khi lợi nhuận năm 2023 không đạt mục tiêu đề ra. Mặc dù vậy, đây lại là năm ngân hàng hoàn tất những bước chuẩn bị rất quan trọng.

Quá trình chuẩn bị diễn ra ở mọi mặt của VPBank và một trong những dấu ấn nổi bật nhất trong năm 2023 là đẩy mạnh nguồn vốn với sự kiện phát hành riêng lẻ 15% cổ phần cho Ngân hàng SMBC (Nhật Bản). Với tổng giá trị đạt 1,5 tỷ USD, tổng vốn chủ sở hữu hợp nhất của ngân hàng được nâng lên gần 140 nghìn tỷ đồng tại thời điểm cuối năm 2023, tăng 35% so với năm 2022 và xếp thứ 2 toàn ngành.

Không dừng lại ở đó, giai đoạn nửa cuối năm 2023, nền tảng vốn trung và dài hạn của VPBank tiếp tục được củng cố khi ngân hàng nhận khoản vay song phương trị giá 300 triệu USD, kỳ hạn 7 năm do tập đoàn DFC của Mỹ cấp nhằm củng cố nền tảng vốn, thúc đẩy hoạt động tài chính bền vững.

Khoản vay được VPBank hướng tới các hoạt động tài chính bền vững gồm hỗ trợ doanh nghiệp SME, doanh nghiệp nhỏ vừa do phụ nữ làm chủ, chuyển dịch danh mục đầu tư sang các hoạt động chống biến đổi khí hậu - công nghệ phát thải carbon thấp.

Nguồn vốn của VPBank dồi dào tới mức sau khi ngân hàng sử dụng 8.000 tỷ đồng để chi trả cổ tức bằng tiền mặt cho các cổ đông, điều chưa từng có trong hơn 10 năm qua, tỷ lệ an toàn vốn của nhà băng này vẫn ở mức hơn 17%, cao nhất trong các ngân hàng tại Việt Nam. Đây là tín hiệu rất tích cực trong bối cảnh chất lượng tài sản ngành ngân hàng suy giảm mạnh và nợ xấu gia tăng.

“Nền tảng vốn vững chắc luôn là điều kiện tiên quyết trong hoạt động ngân hàng, từ đó mới có thể giúp ngân hàng có cơ sở vững chắc để vượt qua thời kỳ khó khăn nhất,” bà Lưu Thị Thảo, Phó Tổng giám đốc thường trực, Giám đốc Điều hành cao cấp của VPBank, nói và nhấn mạnh rằng đây chính là lợi thế cạnh tranh mạnh của VPBank trong bối cảnh nhiều ngân hàng ở Việt Nam vẫn bị cho là thiếu vốn.

Nắm trong tay một lượng vốn được cho là rất dồi dào, VPBank tập trung không ít nguồn lực vào đầu tư cho công nghệ. Những năm gần đây, thanh toán không tiếp xúc, đặc biệt là thanh toán "một chạm" đã trở thành xu hướng nhờ sự tiện lợi, an toàn, nhanh chóng. Nắm bắt xu thế đó, nhà băng này đã nỗ lực số hóa mang lại trải nghiệm thanh toán hiện đại, an toàn và thuận tiện cho người dùng. Sự đầu tư mạnh mẽ về nền tảng công nghệ đã đưa VPBank trở thành một trong những ngân hàng đi đầu về các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng số.

Ông Phùng Duy Khương, Phó Tổng giám đốc thường trực phụ trách phía Nam, kiêm Giám đốc Khối Khách hàng cá nhân VPBank, cho biết trong năm qua, VPBank đã triển khai thành công giải pháp công nghệ chạm và thanh toán (Tap & Pay) trên các nền tảng gồm VP Pay, Apple Pay, Samsung Pay, Google Pay và Garmin Pay. Có thể nói, VPBank trở thành ngân hàng đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam cung cấp toàn diện và trọn bộ giải pháp thanh toán Tap & Pay trên nhiều nền tảng công nghệ như vậy.

Một trong những nguyên nhân kéo lợi nhuận hợp nhất của VPBank đi lùi trong năm 2023 là hoạt động kinh doanh của FE CREDIT – công ty tài chính tiêu dùng từng được mệnh danh là “con gà đẻ trứng vàng” của VPBank. Trong quá khứ, tài chính tiêu dùng từng là mảng đóng góp tích cực vào kết quả của VPBank. Tuy nhiên, giai đoạn 2022-2023, phân khúc tài chính tiêu dùng chịu tổn thương rất nặng nề khi nền kinh tế phục hồi chậm, gây ảnh hưởng vào kết quả kinh doanh của FE CREDIT cũng như VPBank.

Theo chia sẻ của ban lãnh đạo VPBank, trong năm 2023, ngân hàng đã triển khai tái cấu trúc FE CREDIT, rà soát tổng thể và điều chỉnh hình thức, mô hình kinh doanh, mô hình quản trị rủi ro, tập trung vào phân khúc ít rủi ro hơn để kiểm soát nợ xấu.

Những dấu hiệu hồi phục đang dần xuất hiện trong kết quả kinh doanh quý IV/2023 của FE CREDIT sau những quý liên tục thua lỗ với gánh nặng trích lập dự phòng. Trong quý IV/2023, công ty ghi nhận 4.234 tỷ đồng thu nhập hoạt động, giảm 6,9% so với cùng kỳ nhưng lại tăng 0,6% so với quý liền trước. Mức giảm này đã cải thiện rất đáng kể so với mức giảm 15,4% và 27,1% so với cùng kỳ trong quý II và III/2023. Chi phí hoạt động trong quý giảm 32,8% so với một năm trước đó và giảm 10,2% so với quý trước.

Trong một báo cáo được công bố đầu tháng 3 này, công ty chứng khoán MBS cho rằng việc FE CREDIT ghi nhận mức lợi nhuận dương trong hai quý liên tiếp và chất lượng tài sản có dấu hiệu tạo đáy cho thấy áp lực trích lập trong những quý tiếp theo sẽ giảm dần.

Nhưng sức nén của VPBank không chỉ giới hạn ở ngân hàng mẹ và FE CREDIT. Từ năm 2022, ngân hàng này đã chính thức mở rộng hoạt động ra các dịch vụ tài chính khác là bảo hiểm và dịch vụ đầu tư chứng khoán, thông qua việc sáp nhập hai công ty bảo hiểm OPES và công ty chứng khoán VPBankS. Với kỳ vọng trở thành động lực tăng trưởng mới của VPBank trong tương lai, cả hai công ty này đều đã có những bước chuẩn bị kỹ lưỡng trong năm 2023.

Trong khi OPES dần hoàn thiện trở thành công ty đi đầu về triển khai các sản phẩm, dịch vụ bảo hiểm trên nền tảng số, VPBankS đã tăng vốn lên hơn 15.000 tỷ đồng và trở thành một trong những công ty chứng khoán đứng đầu thị trường về quy mô vốn. Trong năm 2023, lợi nhuận VPBankS mang lại cho VPBank là hơn 1.200 tỷ đồng. Số lượng khách hàng mở tài khoản đạt hơn 250.000, con số khá ấn tượng đối với một công ty chứng khoán non trẻ trên thị trường.

Nhờ bao phủ tất cả các phân khúc khách hàng và ở mọi mảng dịch vụ tài chính, VPBank đã thu hút thêm 6 triệu khách hàng trong hệ sinh thái của mình trong năm qua, nâng tổng số khách hàng lên con số 30 triệu. 

“Tôi tin rằng với việc mở rộng tệp khách hàng của chúng tôi như vậy, với cơ sở vốn vững chắc cũng như những kiện toàn về hệ thống, cho phép VPBank có cơ sở để triển khai những kế hoạch kinh doanh và sẽ đưa lại những kết quả tốt hơn cho năm 2024 và những năm tiếp theo,” bà Thảo cho biết.

Vị đại diện ban lãnh đạo VPBank tiết lộ ngân hàng đang xây dựng kịch bản tăng trưởng ở mức cơ bản là khoảng 20%. Công ty chứng khoán MBS trong một báo cáo phân tích công bố đầu tháng này còn đưa ra mức dự báo lạc quan hơn rất nhiều. Theo MBS, nhờ thu nhập lãi thuần và ngoài lãi tăng mạnh lần lượt 47,1% và 28,2% trên nền thấp của 2023, tổng thu nhập hoạt động của VPBank trong năm 2024 sẽ tăng 42,7% so với cùng kỳ. Chi phí trích lập dự báo tăng 22,8% so với cùng kỳ giúp lợi nhuận sau thuế đạt 16.422 tỷ đồng, tăng 90,1% so với năm 2023.