Do tác động từ dịch bệnh khá mạnh nên nhu cầu tín dụng của doanh nghiệp yếu.

Tại Hội thảo: Kinh tế Việt Nam năm 2020 và triển vọng năm 2021 - Ứng phó và vượt qua đại dịch Covid-19, hướng tới phục hồi và phát triển tổ chức ngày 31/3, các chuyên gia đánh giá, năm 2021 đại dịch covid-19 nhiều khả năng còn diễn biến phức tạp, triển vọng kinh tế thế giới và trong nước còn khó lường. Bởi vậy trong thời gian tới, các nỗ lực chính sách nên tập trung vào việc cắt giảm lãi suất cho vay hơn là lãi suất huy động.

Lãi vay giảm chưa tương xứng 

Theo đánh giá của các chuyên gia, khác với hầu hết các nước trên thế giới, chính sách tiền tệ của Việt Nam trong giai đoạn 10 năm qua vẫn là đa mục tiêu. Bên cạnh việc kiểm soát lạm phát và ổn định giá trị đồng tiền, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đôi khi phải gánh thêm mục tiêu hỗ trợ tăng trưởng thông qua các kênh thúc đẩy, định hướng tín dụng và hỗ trợ lãi suất.

PGS.TS Tô Trung Thành (Trường ĐH Kinh tế Quốc dân) nhận định, một trong những thành công nổi bật của chính sách tiền tệ trước khi dịch Covid-19 xảy ra đó là kiểm soát tốt lạm phát và ổn định được giá trị đồng nội tệ. Chính sách điều hành tỷ giá cũng linh hoạt và đáng tin cậy hơn. Nhờ đó góp phần giữ mục tiêu lạm phát, doanh nghiệp và người dân tin tưởng hơn vào đồng nội tệ.

Đánh giá chính sách tiền tệ ứng phó với đại dịch Covid-19, ông Thành cho rằng NHNN đã kịp thời ban hành hàng loạt quyết định điều chỉnh giảm lãi suất điều hành. Cùng với chính sách tiền tệ hướng tới trọng tâm là cơ cấu lại nợ, miễn giảm lãi suất và hỗ trợ tín dụng với quy mô 250.000 tỷ đồng.

Theo đó, “Những chính sách này đã giúp thanh khoản trên hệ thống luôn trong tình trạng dồi dào và doanh nghiệp dễ tiếp cận vốn hơn nhờ mặt bằng lãi suất cho vay giảm từ 1 - 2%/năm. Từ đó đã góp phần giúp nền kinh tế tăng trưởng dương trong năm qua”, ông Thành nói.

Dù vậy, các chuyên gia cũng cho rằng, do tác động từ dịch bệnh khá mạnh nên nhu cầu tín dụng của doanh nghiệp yếu. Bên cạnh đó, lãi suất cho vay đã giảm so với những năm trước nhưng so với “sức khoẻ” của doanh nghiệp thì vẫn chưa mang lại hiệu quả trong việc kích thích vay vốn cho sản xuất- kinh doanh do hầu hết các doanh nghiệp bị ảnh hưởng cả đầu ra, lẫn đầu vào.

"Chặn" dòng tiền chảy vào bất động sản

Đồng quan điểm, ông Phạm Thế Anh, Viện trưởng Viện nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VERP) cho rằng, lãi suất cho vay chỉ giảm rất ít so với lãi suất huy động, chưa thực sự kích thích được các doanh nghiệp có nhu cầu vay nợ. Ngoài ra, có không ít doanh nghiệp phàn nàn, đánh giá thấp về mức độ thuận lợi khi tiếp cận thông tin về chính sách tín dụng.

Theo kết quả điều tra của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân cho thấy, trong số các lý do doanh nghiệp không tiếp nhận được các hỗ trợ, có tới 54,67% doanh nghiệp không đáp ứng được điều kiện; 29,95% doanh nghiệp không biết đến các chính sách hỗ trợ; 14,88% đánh giá quy trình, thủ tục còn phức tạp.

Để tiếp tục hỗ trợ cho nền kinh tế, doanh nghiệp trong năm nay NHNN tiếp tục duy trì mức lãi suất huy động và cho vay thấp. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, rủi ro sẽ gia tăng khi chính sách tiền tệ tiếp tục nới lỏng mạnh.

“Chính sách này chỉ giúp giảm gánh nặng nợ vay hiện tại hơn là mở rộng hơn nữa khoản tín dụng đi vào sản xuất. Vì vậy, một phần dòng vốn có thể đã chuyển sang trú ẩn ở lĩnh vực chứng khoán, trái phiếu và bất động sản”, ông Thế Anh nhận xét.

Theo đó, các chuyên gia cho rằng, để phục hồi và phát triển kinh tế Việt Nam năm 2021, chính sách tiền tệ cần khắc phục những bất cập như: đơn giản hoá điều kiện và thủ tục vay vốn hỗ trợ cho doanh nghiệp. Ngoài ra, NHNN cũng cần giám sát chặt chẽ dòng tín dụng vào các lĩnh vực rủi ro, phi sản xuất để đảm bảo cơ cấu tín dụng lành mạnh và an toàn hệ thống trong tương lai.

Khuyến nghị về chính sách ở cấp độ định hướng vĩ mô, PGS.TS. Tô Trung Thành cho rằng chính sách tiền tệ nới lỏng cần hết sức thận trọng về quy mô và thời gian kéo dài, đặc biệt là khi các hoạt động kinh tế sôi động trở lại.

"Từ đầu năm đến nay, mặc dù giá cả tiêu dùng khá ổn định nhưng “bong bóng” giá tài sản là một rủi ro đáng quan ngại khi chính sách tiền tệ được nới lỏng. Giá chứng khoán và bất động sản đều đang tăng bất thường", ông Thành cho biết.